Dawna rezydencja starostów w Międzyrzeczu

Dawna rezydencja starostów w Międzyrzeczu to jeden z najstarszych i najcenniejszych zabytków miasta. Wzniesiona w 1719 roku w sąsiedztwie zamku, przez wieki była siedzibą lokalnych władz i świadkiem historii królewskiego Międzyrzecza. Dziś w jej murach mieści się muzeum, które łączy bogatą przeszłość regionu z nowoczesną prezentacją dziedzictwa kulturowego.

Od grodu do miasta królewskiego

Historia Międzyrzecza sięga co najmniej XI wieku. Pierwsze wzmianki pojawiają się w 1003 roku w kontekście klasztoru benedyktynów, jednak prawa miejskie nadano dopiero w XIII wieku. Miasto, położone w widłach Paklicy i Odry, rozwijało się wokół międzyrzeckiego zamku i stało się jednym z ważniejszych ośrodków Wielkopolski. W XV wieku Międzyrzecz był siedzibą kasztelana i starosty królewskiego, a urząd ten przyciągał znane nazwiska – wśród starostów wymienia się m.in. Łukasza Górkę, Jana Zamoyskiego, Bogusława Leszczyńskiego czy Piotra Opalińskiego.

Budowa nowej rezydencji

Po zniszczeniach spowodowanych potopem szwedzkim zamek przestał nadawać się do zamieszkania. W 1716 roku ówczesny starosta Mateusz Radomicki rozpoczął budowę nowej, murowanej siedziby naprzeciw zamku. Prace zakończono trzy lata później, w 1719 roku, pod nadzorem Stanisława Jana Jabłonowskiego. Tak powstała dawna rezydencja starostów – elegancki, jednokondygnacyjny dwór z wysokim, użytkowym poddaszem i towarzyszącą mu ryglową oficyną.

Zmienne losy budynku

W XIX wieku oficynę połączono z głównym budynkiem, tworząc większy kompleks, w którym urządzono mieszkania. Dawna rezydencja utraciła swoją reprezentacyjną funkcję i została przekształcona w browar. Dopiero po II wojnie światowej, podczas remontu i rekonstrukcji, przywrócono jej historyczny charakter i przystosowano do nowej roli – siedziby muzeum. W 1974 roku zrekonstruowano również budynek bramny, odtworzony na podstawie XIX-wiecznych rycin.

Muzeum i jego wyjątkowe zbiory

Dziś w murach dawnej rezydencji działa Muzeum Ziemi Międzyrzeckiej im. Alfa Kowalskiego, znane z niezwykłej kolekcji portretów trumiennych z XVII i XVIII wieku. To unikalny zbiór w skali europejskiej – przedstawia wizerunki niemieckich szlachciców stylizowanych na polskich sarmatów. Obok nich można zobaczyć tablice herbowe i inskrypcyjne, a także zabytki archeologiczne odkryte na terenie zamku, w tym rzadką dwustronną gemmę rzymską z wizerunkiem cesarza Gordiana III oraz niemal kompletny szkielet woja z 1094 roku.

Zabytek z duszą i żywą historią

Na terenie muzeum uwagę zwraca także monumentalna lipa szerokolistna – pomnik przyrody rosnący przed dawną oficyną. Cały kompleks łączy atmosferę dawnych rezydencji z funkcją kulturalną, pełniąc rolę jednego z najważniejszych ośrodków muzealnych w regionie. Dzięki pieczołowitej opiece i licznych rekonstrukcjom dawna siedziba starostów pozostaje miejscem, w którym historia Międzyrzecza jest wciąż żywa i dostępna dla zwiedzających.