Dawna karczma dworska w Międzyrzeczu
I-8/53 z 30.10.1963, 582 z 20.06.1963 i 256 z 4.06.1979
Dawna karczma dworska w Międzyrzeczu to wyjątkowy zabytek architektury użytkowej, który pamięta czasy XVIII wieku. Położona była na południowym skraju dawnego majątku, przy historycznym trakcie prowadzącym z Międzyrzecza w kierunku Frankfurtu nad Odrą i Sulęcina. Przez dziesięciolecia pełniła funkcję starościńskiej karczmy z zajazdem, stanowiąc ważny punkt odpoczynku i spotkań podróżnych oraz mieszkańców regionu.
Architektura i układ budynku
Pierwotny obiekt, wzniesiony w XVIII wieku, został w kolejnych stuleciach rozbudowany i przekształcony. W XIX i XX wieku karczma zyskała formę obszernego, murowanego z cegły i otynkowanego budynku o dwóch kondygnacjach. Jej plan oparto na wydłużonym prostokącie, co było typowe dla karczm przydrożnych.
Centralną część bryły podkreśla czteroosiowa wystawka dachowa, a od południa do korpusu przylega poprzeczne skrzydło – element o równej szerokości, który wychodzi poza obręb działki. W jego przyziemiu znajduje się charakterystyczny podcień wsparty na masywnych filarach, dawniej służący jako zadaszone przejście dla pieszych wzdłuż traktu. Dziś podcień stanowi integralną część chodnika przy ulicy.
Styl i detale architektoniczne
Całość budynku wieńczą dachy dwuspadowe kryte dachówką, zachowujące pierwotny kształt konstrukcji. Elewacje pozostają proste i harmonijne, a ich szczyty zdobione są lizenami i profilowanymi gzymsami, które nadają obiektowi klasyczny charakter. Prostokątne okna oraz wejścia ujęto w dekoracyjne opaski z gzymsami podparapetowymi – detal typowy dla zabudowy z przełomu XVIII i XIX wieku.
Znaczenie historyczne
Dawna karczma dworska w Międzyrzeczu przez dziesięciolecia pełniła ważną funkcję gospodarczą i społeczną. Jako zajazd związany z majątkiem starościńskim, stanowiła zaplecze dla podróżnych oraz miejsce spotkań lokalnej społeczności. Położenie przy głównym trakcie komunikacyjnym czyniło ją punktem strategicznym dla ruchu między miastami regionu.
Z czasem budynek przekształcano, dostosowując jego funkcje do zmieniających się potrzeb. Mimo upływu lat zachował on swój pierwotny charakter i wiele elementów oryginalnej formy architektonicznej.
Dawna karczma jako świadectwo przeszłości
Dziś budynek dawnej karczmy dworskiej jest cennym elementem dziedzictwa Międzyrzecza. Jego klasyczna bryła, historyczne detale oraz kontekst urbanistyczny przypominają o bogatej historii miasta i jego dawnej funkcji jako ważnego ośrodka na szlaku handlowym. To przykład, jak dawne obiekty użytkowe mogą stanowić istotne świadectwo przeszłości i lokalnej tradycji budowlanej.
