Dawny klasztor jezuitów w Międzyrzeczu
KOK-I-564 z 20.06.1963 i 73 z 2.11.1976









Dawny klasztor jezuitów w Międzyrzeczu to niegdyś ważny ośrodek życia religijnego i edukacyjnego, którego historia sięga XVII wieku. Budowę kompleksu rozpoczęto w 1722 roku z fundacji starościny Anny Gembickiej. W jego skład wchodziły dwa murowane budynki kolegium oraz kościół wzniesiony w konstrukcji szkieletowej. Obiekt ten stanowił centrum działalności jezuitów, sprowadzonych do Międzyrzecza w 1660 roku z misją odnowienia katolicyzmu po okresie reformacji.
Historia zakonu i działalność jezuitów
Jezuici zostali sprowadzeni do Międzyrzecza przez biskupa Wojciecha Tolibowskiego, który przekazał im grunty należące do miejscowego probostwa. Ich działalność od początku napotykała trudności – ograniczone wpływy katolicyzmu, konflikty z proboszczem i niechęć władz miejskich utrudniały rozwój wspólnoty. Dopiero pod koniec XVII wieku, dzięki wsparciu starosty i kasztelana kaliskiego Władysława Przyjemskiego, zakonnikom udało się ukończyć budowę klasztoru, kościoła i szkoły.
Kolegium i jego znaczenie edukacyjne
Powstałe przy klasztorze kolegium jezuickie należało w XVIII wieku do najważniejszych szkół średnich w Wielkopolsce. Placówka kształciła młodzież w duchu humanizmu i klasycznej nauki, stanowiąc ważne centrum intelektualne regionu. Niestety, po kasacie zakonu jezuitów w 1773 roku zabudowania przeszły na własność parafii i stopniowo popadały w ruinę. W 1803 roku rozebrano kościół, a na początku XX wieku na zrębach dawnego klasztoru wzniesiono budynki mieszkalne.
Architektura i zachowane fragmenty
Z dawnego kompleksu klasztornego zachowała się jedynie zachodnia ściana kolegium, rozczłonkowana pilastrami, położona malowniczo nad rzeką Paklicą. Fragment ten, widoczny od strony ulicy Podzamcze, stanowi dziś cenne świadectwo barokowej architektury sakralnej. Dawne kolegium było budowlą murowaną, o prostych, klasycznych formach, charakterystycznych dla architektury jezuickiej epoki.
Dziedzictwo i ciekawostki
Choć po dawnym klasztorze jezuitów w Międzyrzeczu pozostały jedynie fragmenty, jego historia wciąż stanowi ważny element dziedzictwa miasta. Ciekawostką jest fakt, że ołtarz z tabernakulum z 1772 roku, ufundowany przez starostę Wincentego Stanisława Jabłonowskiego, został przeniesiony do kościoła św. Józefa w Wyszanowie, gdzie zachował się do dziś. Miejsce po klasztorze, położone w sąsiedztwie dawnej warowni, przypomina o wielowiekowej obecności jezuitów i ich wpływie na rozwój religijny oraz edukacyjny Międzyrzecza.