Dwór w Rychwałdzie
A-215 z 19.01.1971; A-185/77 z 20.09.1977
Stara, średniowieczna miejscowość Rychwałd, w 1810 roku zakupiona została przez Stanisława Milieskiego. Niedługo potem, bo w roku 1814 majątek przejął Walenty Milieski. On to, w 1830, wzniósł w Rychwałdzie dwór, według projektu architektonicznego Bogumiła Trennera. W rękach rodziny Milieskich (Alfreda, a od 1908 r. Witolda) tutejszy majątek pozostał do roku 1940, kiedy to został skonfiskowany przez niemieckich okupantów. Rok 1945 przyniósł początek stopniowej dewastacji. W PRL dwór użytkowany był, kolejno, przez Spółdzielnię „Iskra” z Łodygowic, Stację Nasiennictwa z Krzeszowic, Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne z Katowic, a wreszcie przez kopalnię „Budryk” z Ornontowic, która, co trzeba przyznać, wreszcie podjęła jakieś prace remontowe. Zespół dworsko-parkowy znajduje się w południowej części miejscowości, na wysokości ok. 450 m n.p.m., u podnóży lesistego wzniesienia o nazwie Łyska (640 m n.p.m.). Dwór, utrzymany w stylu klasycystycznym, otoczony jest dwuhektarowym parkiem ze starodrzewem. W 2002 roku budynek zakupiony został przez prywatnych właścicieli, którzy po remoncie i modernizacji, urządzili w nim bazę wypoczynkową z noclegami i gastronomią. W położonym wśród beskidzkich krajobrazów, odrestaurowanym zespole dworsko-parkowym istnieje także możliwość organizacji imprez rodzinnych, szkoleń, konferencji, spotkań integracyjnych, kolonii. Na terenie ośrodka, oprócz 96 miejsc noclegowych oraz restauracji, znajdują się między innymi korty tenisowe, boiska, sauna i letni basen.
Źródło: slaskie.travel
Pierwsza wzmianka na temat rychwałdzkiego dworu pojawiła się w 1772 r. Opisał go Andrzej Komoniecki w „Dziejopisie Żywieckim”. Obecny rychwałdzki dwór powstał dzięki rodzinie Milieskich, która w 1810 r. zakupiła dobra rychwałdzkie od Jana Franciszka Wielopolskiego. Po Stanisławie Mieliskim, w 1814 r. przeszły ona na własność Walentego Milieskiego, który obrał sobie Rychwałd na swoją siedzibę i postanowił w nim zamieszkać razem ze swoją przyszłą rodziną. On to w 1830 r. wystawił, na zrębach dawnego XVIII-wiecznego folwarku, zachowany do dzisiaj dwór. W kolejnych latach, aż do 1940 r. majątek ten pozostawał we władaniu tej właśnie rodziny – kolejno jego właścicielami byli: Alfred Milieski, dr prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, polityki i działacz społeczny oraz 1908 r., a następnie Witold Milieski, który niestety doprowadził majątek do ruiny.
Po wybuchu II wojny światowej, w 1940 r. dwór został on skonfiskowany przez hitlerowskie Niemcym którzy ulokowali w nim siedzibę filia obozu Bund Deutsche Maedel.
Po zakończeniu wojny, w 1945 r. na podstawie przeprowadzonej wówczas reformy rolnej, zarządcami dworu została Spółdzielnia „Iskra” z Łodygowic, a następnie Stacja Nasiennictwa Krzeszowice. Sytuacja ta zmieniła się w 1985 r., w którym to dwór przejęło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Katowice. Rok później jego właścicielem została kopalnia „Budryk” z Ornontowic, która przeprowadziła kompleksową odbudowę zabytkowego budynku i przeznaczyła go na dom wypoczynkowy dla swoich pracowników. W 2002 r. dwór przeszedł w prywatne ręce. Jego nową właścicielką została Kazimiera Pietyra z Gilowic, które go ponownie odnowiła i zmodernizowała, a także doposażyła i zagospodarowała jego otoczenie, dzięki czemu stał się on atrakcyjnym obiektem hotelarsko-rekreacyjnym.
Źródło: peuk.fiiz.pl
