Dworek Strużyńskich w Sandomierzu

Znajduje się przy ulicy Zawichojskiej, poniżej Bramy Opatowskiej. To jeden z okazalszych dworków w Sandomierzu, pochodzi z II poł. XIX w. Budynek usytuowany jest frontalnie do ulicy, eksponując przechodniom imitację ganku w postaci ryzalitu zdobionego parą pilastrów.
W „Katalogu Zabytków” odnajdujemy taki opis: „ Dom wzniesiony w 1861 r. W typie dworku, murowany z późniejszymi drewnianymi częściami bocznymi. Budynek parterowy z opilastrowanym ryzelitem od frontu”.
Dworek – przeznaczony dla licznej rodziny był funkcjonalny i obszerny. Amfiladowo połączone pokoje oświetlały po dwa okna. Wejście główne w postaci ganku wspartego na drewnianych słupach mieściło się od strony południowej, od podwórza. Obok znajdowała się oficyna drewniana, ale otynkowana, parterowa, dwutraktowa z gankiem, kryta czterspadowym dachem gontowym. W ubiegłym wieku w skład posesji wchodziły jeszcze zabudowania gospodarcze: stodoła, stajnia, obora, chlew, drwalnia, szopa oraz własna studnia. Pierwszym właścicielem dworku był Cyprian Strużyński, który zamiszkiwał go przez niemalże 40 lat, wraz z żoną Matyldą z Nestorowiczów i ośmiorgiem dzieci. Cyprian Strużyński był znaną osobistością w Sandomierzu i pełnił w mieście wiele ważnych funkcji.

Po śmierci Matyldy Strużyńskiej w 1920 roku, posiadłośc dziedziczą spadkobiercy, którzy w wyniku umów i aktów prawnych, przekazują zarządzanie nieruchomością jednej z córek – Emilii Brodowicz. Ta z kolei sprzedaje część posesji bratankowi Witoldowi Strużyńskiemu, który w 1946 r. otrzymuje tytuł własności 3/7 części posiadości. Po jego śmierci w 1952 r. w dworku mieszka syn Witolda i Ireny z Karpińskich Strużyńskiej.
W ten sposób obie rodziny – znane w ówczesnym sandomierskim społeczeństwie – zostają spokrewnione. W latach późniejszych dworek i oficynę zamieszkiwali potomkowie Struźyńskich oraz liczni lokatorzy.
Warto wspomnieć, żę syn Cypriana – Tadeusz Strużyński ożenił się z p. Wandą Gałecką, siostrą Andrzeja Struga ( właściwe nazwisko Tadeusz Gałecki )- znanego pisarza okresu międzywojennego, który był częstym gościem w sandomierskim dworku Strużyńskich. Na pamiątkę licznych pobytów twórcy nazwano jego imieniem niewielką uliczkę biegnącą nieopodal.
W późniejszych latach, dworek niszczał i popadał w ruinę z powodu nieregulowanych spraw majątkowych.
W 2001 r. właścicielem dworku został p. Mirosław Tusznio, który po opracowaniu stosownej dokumentacji, rozpoczął rekonstrukcję dworku. Prace remontowe aktualnie są prowadzone ściśle z zaleceniami konserwatora zabytków, by uratować autentyczną substancję zabytku. Obok dworku stoi równie zabytkowa latarnia (tzw. „latarnia chocimska”) pochodząca z II poł. XVII w., która niegdyś oświetlała wjazd do dworku i miasta.
Plany obecnych właścicieli budynku przewidują w tym miejscu centrum hotelowo-kongresowe na bazie obecnego zabytkowego zespołu dworskiego. Projektowana rewolaryzacja i adaptacja dworku oraz rozbudowa kompleksu hotelowego wpisze się zapewnie w architektoniczną panoramę miasta i z czasem stanie się prawdziwą
ozdobą północnej części Sandomierza.