Stare miasto w Sławkowie
A-1266/81 z 22.09.1981
Stare miasto w Sławkowie to jeden z najlepiej zachowanych przykładów średniowiecznego układu urbanistycznego w Polsce. Jego centralnym punktem jest kwadratowy rynek o wymiarach 114 × 114 metrów, wpisany do rejestru zabytków. Ten wyjątkowy układ przestrzenny przetrwał bez większych zmian od czasów lokacji miasta w XIII wieku. Niegdyś od rynku odchodziły dwie boczne uliczki prowadzące w kierunku północnym i południowym, jednak z biegiem lat zostały one zabudowane i zamienione w wąskie przejścia piesze.
W ciągu wieków Sławków wielokrotnie doświadczał pożarów – w latach 1498, 1600, 1782 i 1919 – które zniszczyły dawną drewnianą zabudowę. Pomimo tych strat miasto zachowało swój historyczny charakter. W centrum rynku znajduje się piętrowy budynek ratusza, który zyskał obecny kształt w 1905 roku. Jego poprzednik, wzniesiony prawdopodobnie w XVIII wieku, był parterowym, drewnianym budynkiem z podcieniami i gontowym dachem, doskonale wpisującym się w charakter ówczesnej zabudowy.
Obecna pierzeja rynku składa się głównie z kamienic pochodzących z drugiej połowy XIX wieku, a północna część została odbudowana po pożarze w 1919 roku. Wokół rynku rozchodzą się wąskie, urokliwe uliczki, wzdłuż których stoją zabytkowe domy z XVIII i XIX wieku. Spacer tymi klimatycznymi zaułkami to prawdziwa podróż w czasie i doskonałe przeżycie dla każdego miłośnika historii i architektury.
Na szczególną uwagę zasługuje również zabytkowa austeria, która zachowała wiele elementów dawnej architektury miejskiej. Spacer po sławkowskim rynku i jego okolicach to niezwykła okazja, by poczuć ducha dawnych wieków, podziwiając zachowany układ urbanistyczny i wyjątkowy charakter tego miejsca.
Sławków, położony nad rzeką Białą Przemszą, należy do najstarszych miast w zachodniej Małopolsce. Jego początki sięgają XII wieku, a lokacja na prawie magdeburskim nastąpiła między 1279 a 1286 rokiem. Miasto, niegdyś własność biskupów krakowskich, było ważnym ośrodkiem handlowym i górniczym, a dziś zachwyca turystów bogatą historią, zabytkową architekturą i niepowtarzalnym klimatem średniowiecznego miasteczka.
Do obiektu przynależą:
- Budynek dawnego szpitala górniczego w Sławkowie
- Dom mieszkalny (ul. Kozłowska 2) w Sławkowie
- Dom mieszkalny (ul. Kwartowska 17) w Sławkowie
- Dom mieszkalny (ul. Mały Rynek 9) w Sławkowie
- Dom mieszkalny (ul. Zamkowa 5) w Sławkowie
- Dom z podcieniami w Sławkowie
- Dwór biskupów krakowskich „Lamus” w Sławkowie
- Kaplica pw. św. Jakuba w Sławkowie
- Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Mikołaja w Sławkowie
- Ratusz w Sławkowie
- Rynek w Sławkowie
