Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Mikołaja w Sławkowie

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Mikołaja w Sławkowie, nazywany potocznie kościołem sławkowskim, jest jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych w regionie. To świątynia dekanalna o bogatej historii, której początki sięgają XIII wieku. Budowla została wzniesiona między latami 1255 a 1265 w stylu przejściowym między romanizmem a gotykiem.

Pierwotnie jej fundację przypisywano biskupowi Pełce, jednak obecnie uważa się, że faktycznym fundatorem był biskup krakowski Jan Prandota. Na to wskazuje zarówno architektura prezbiterium, jak i podobieństwa do dominikańskich kościołów z tego okresu, m.in. w Sandomierzu. Ceglane prezbiterium zdobi charakterystyczny fryz arkadowy, a w górnej części ściany cegły ułożono ukośnie, tworząc efektowny ornament typowy dla przełomu stylów romańskiego i gotyckiego.

We wnętrzu świątyni zachowało się sklepienie krzyżowo-żebrowe oraz fragmenty XIV-wiecznych malowideł ściennych. Kościół posiada trzy ołtarze i cenne detale wykonane przez znanego rzeźbiarza Wojciecha Rojowskiego. Wśród licznych zabytków warto wymienić renesansową płytę nagrobną starosty Sebastiana Nyskowskiego (zm. 1603), przedstawiającą rycerza w zbroi, oraz marmurowe epitafium proboszcza Franciszka Miernickiego z 1839 roku.

Świątynia stanowi nie tylko duchowe centrum miasta, lecz także wyjątkowy przykład gotyckiej architektury sakralnej w Małopolsce. Po dziś dzień zachwyca odwiedzających harmonią proporcji, detalem architektonicznym i bogatą historią wpisaną w dzieje Sławkowa.