Bateria Forst, znana również jako Bateria Leśna, to jeden przykład niemieckiej nadbrzeżnej baterii artyleryjskiej z początku XX wieku. Pozostałosci baterii znajdują się obecnie na terenie gazoportu i nie są w żaden sposób dostepne do zwiedzania.
Położenie i cel strategiczny
Bateria Forst powstała w latach 1908–1910 na wyspie Wolin, około 500 metrów od brzegu Bałtyku i około kilometra na wschód od rzeki Świny. Jej podstawowym zadaniem była ochrona portu wojennego w Świnoujściu oraz zwalczanie silnie opancerzonych okrętów przeciwnika, które mogłyby zagrozić niemieckiemu wybrzeżu.
Uzbrojenie i konstrukcja
Bateria została uzbrojona w sześć ciężkich moździerzy kalibru 210 mm, których zasięg wynosił od 4,2 do 6,2 km – w zależności od rodzaju pocisków. Lufy wykonane były ze spiżu, a same działa osadzone na stałych lawetach nadbrzeżnych typu 21 cm Br.Kst.Mrs.
Stanowiska ogniowe rozmieszczono liniowo i oddzielono trawersami, w których umieszczono cztery schrony koszarowe dla załogi oraz trzy schrony amunicyjne z masywnymi, niezbrojonymi betonowymi ścianami o grubości dochodzącej do 2,5 metra. Całość osłonięto od północy wysokim wałem ziemnym chroniącym przed ogniem nieprzyjaciela.
Rys. Plan baterii nadbrzeżnej Forst.
Infrastruktura pomocnicza
W skład kompleksu wchodziły również:
- dwa schrony wartownicze i baraki dla załogi,
- schron centrali artyleryjskiej z dalmierzem, oddalony o ok. 300 m,
- oraz elementy Kompanijnego Rejonu Umocnionego (KRU), w tym ziemianki i transzeje przeznaczone dla piechoty.
Co ciekawe, Bateria Forst nie miała własnego stanowiska obserwacyjnego. Dane o celach były przekazywane z wysuniętych punktów obserwacyjnych zlokalizowanych bliżej morza – Haupstand, Nebenstand Ost i Kustenrichtkreisstand Ost.
Krótkotrwałe użytkowanie i brak modyfikacji
Bateria funkcjonowała zaledwie do 1919 roku, kiedy została rozbrojona. W odróżnieniu od wielu innych obiektów tego typu, nie była później przebudowywana ani modernizowana – dzięki czemu zachowała swój pierwotny, historyczny układ.
Stan zachowania i dostępność
Obiekt przetrwał w bardzo dobrym stanie, a jego znaczenie wzrosło wraz z wykarczowaniem otaczających go lasów w związku z budową pobliskiego gazoportu. Mimo utrudnionego dostępu, wynikającego z ograniczeń terenowych, Bateria Forst stanowi cenny i unikalny przykład przedwojennej architektury militarnej.
Dzięki niewielkiej odległości od drogi prowadzącej na plażę i wyjątkowemu stanowi zachowania, teren ten posiada duży potencjał do stworzenia funkcji edukacyjno-ekspozycyjnych – zarówno w zakresie historii wojskowości, jak i architektury obronnej. Niestety, ze względu na rozbudowe infastruktury gazoportu w Świnoujściu teren ten jest niedostepny.
Podsumowanie
Bateria Forst to jedno z najlepiej zachowanych niemieckich stanowisk artylerii nadbrzeżnej z początku XX wieku. Nieużywana od ponad wieku, dziś stanowi fascynującą pamiątkę po czasach, gdy Świnoujście było jednym z kluczowych portów wojennych Cesarstwa Niemieckiego. .
