Twierdza Świnoujście

Twierdza Świnoujście to jeden z najważniejszych systemów obronnych nad Bałtykiem, powstały w XIX wieku z inicjatywy pruskich władz wojskowych. Jej zadaniem była ochrona strategicznego portu i ujścia Świny przed atakami morskimi i lądowymi. Zespół umocnień tworzą cztery główne forty: Fort Anioła, Fort Zachodni, Fort Wschodni (znany jako Fort Gerharda) oraz fort nad morzem. Dzięki dobremu zachowaniu i udostępnieniu zwiedzającym Twierdza Świnoujście jest dziś jedną z największych atrakcji turystycznych Pomorza Zachodniego.

Historia twierdzy

Budowę twierdzy rozpoczęto w latach 40. XIX wieku, gdy Świnoujście zostało ogłoszone twierdzą morską. Położenie miasta u ujścia Świny sprawiało, że było to miejsce o kluczowym znaczeniu dla kontroli nad portem i żeglugą na Bałtyku. Fortyfikacje powstały w nowoczesnym jak na tamte czasy systemie poligonalnym i były sukcesywnie rozbudowywane wraz z rozwojem techniki wojennej.

W okresie pruskim i późniejszym twierdza odgrywała ważną rolę obronną, szczególnie w czasie wojen światowych. Po II wojnie światowej obiekty przejęła Armia Radziecka, a część z nich została opuszczona dopiero w latach 60. XX wieku. Dziś forty przekształcone są w muzea i obiekty turystyczne, pełniące również rolę edukacyjną i kulturalną.

Fot. Twierdza Świnoujście w 1848 i 1871 roku.

For. Twierdza Świnoujście w 1910 roku.

Główne obiekty twierdzy

• Fort Anioła – powstał w latach 1854–1858, wzorowany na rzymskim Zamku Świętego Anioła w Rzymie. Był główną siedzibą dowództwa twierdzy, dziś pełni funkcję muzeum i galerii.
• Fort Zachodni – zbudowany w połowie XIX wieku, kilkukrotnie modernizowany. Po wojnie użytkowany przez Armię Radziecką. Obecnie dostępny do zwiedzania, z ekspozycjami dotyczącymi historii obronności.
• Fort Gerharda (Fort Wschodni) – jeden z najlepiej zachowanych fortów pruskich w Europie, zbudowany w latach 1848–1859. Znajduje się w nim muzeum obrony wybrzeża oraz grupa rekonstrukcyjna. To miejsce szczególnie cenione za unikatowy program „żywej historii”.
• Fort nad morzem – pełnił funkcję baterii nadbrzeżnej, wzniesiony został pod koniec XIX wieku. Współtworzył system obrony portu od strony Bałtyku.

Znaczenie i atrakcje turystyczne

Twierdza Świnoujście to nie tylko unikalny kompleks militarny, ale także atrakcja turystyczna przyciągająca miłośników historii i rodzin z dziećmi. Zwiedzający mogą brać udział w oprowadzaniu przez przewodników w historycznych mundurach, zobaczyć oryginalne armaty i broń, a także poznać codzienne życie żołnierzy. Organizowane są tu inscenizacje, wydarzenia historyczne i zajęcia edukacyjne.

Twierdza to również świetny punkt widokowy – forty położone są blisko plaż, promenad i latarni morskiej, co pozwala połączyć zwiedzanie z wypoczynkiem nad morzem.

Twierdza Świnoujście jest wyjątkowym świadectwem historii i jednocześnie miejscem, które tętni życiem. To atrakcja, której nie można pominąć podczas wizyty nad Bałtykiem.