Pałac we Włodowicach

Pałac we Włodowicach to obecnie zrujnowana, lecz niezwykle cenna historycznie budowla, położona w sercu miejscowości Włodowice, na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Jego początki sięgają drugiej połowy XVII wieku, kiedy to kasztelan krakowski Stanisław Warszycki wzniósł murowany pałac na miejscu zniszczonego przez Szwedów modrzewiowego dworu Firlejów. Pałac powstał w stylu polskiego baroku i był przykładem rezydencji typu entre cour et jardin , z reprezentacyjnym dziedzińcem i ogrodem.

Rezydencja królewskich gości i centrum nauki

Na przestrzeni wieków pałac gościł wiele znamienitych postaci. 26 lipca 1683 roku przebywał tu król Jan III Sobieski w drodze na wyprawę wiedeńską, natomiast 12 marca 1734 roku pałac odwiedził August III Sas. Te wydarzenia upamiętniały niegdyś tzw. pokoje królewskie. W XIX wieku właścicielem rezydencji został Michał Poleski – przyrodnik, uczestnik powstania styczniowego, który przekształcił pałac w lokalne centrum nauki. Zorganizował tu wyższą szkołę ogrodniczą, laboratorium chemiczno-fizyczne, bibliotekę liczącą ponad 10 tysięcy woluminów oraz bogatą kolekcję minerałów i okazów flory jurajskiej. Dzięki niemu Włodowice nazywano „Atenami Olkuskimi”.

Zmiany architektoniczne i zniszczenia

Pałac był wielokrotnie przebudowywany, nie tracąc jednak barokowego charakteru. Na przełomie XIX i XX wieku otrzymał elementy neogotyckie. Niestety, wiek XX przyniósł wiele strat. Obiekt dwukrotnie ucierpiał w pożarach – w 1924 i 1956 roku – a czasy PRL i brak opieki konserwatorskiej doprowadziły do jego ruiny. Budynek został wprawdzie wpisany do rejestru zabytków w 1967 roku, lecz w kolejnych dekadach został z niego wykreślony. Dopiero w 2023 roku ruiny pałacu ponownie objęto ochroną prawną.

Zachowane elementy dawnej świetności

Choć obecnie pałac we Włodowicach pozostaje w stanie ruiny, nadal widoczne są elementy świadczące o jego dawnej okazałości. Zachowały się m.in. sklepienia kolebkowe z lunetami w piwnicach, fragmenty dekoracji ściennych, a także kolebkowe drzwi prowadzące niegdyś do ogrodu. O wyjątkowości tego miejsca przypomina również historia edukacyjna i naukowa związana z działalnością Michała Poleskiego.

Potencjał turystyczny i kulturowy

Pałac we Włodowicach, mimo obecnego stanu, przyciąga turystów i miłośników historii. Jego malownicze położenie, unikalna historia i związek z postaciami historycznymi czynią go cennym punktem na mapie Jury. Dzięki ponownemu wpisowi do rejestru zabytków obiekt ma szansę na ochronę i być może – w przyszłości – częściową rewitalizację. To ważne miejsce zarówno dla lokalnej tożsamości, jak i dziedzictwa kulturowego całego regionu