Stara Brama Lubelska w Zamościu

Położoną na rogu ulic Akademickiej i Królowej Jadwigi, między dawnymi bastionami IV i V, pierwszą Bramę Lubelską, zwaną także Janowicką, zbudowano pod koniec XVI wieku (1582-85), kiedy intensywnie rozbudowywany był Zamość. W roku około 1582 Jan Zamoyski, założyciel miasta, podczas spotkania z ówczesnym królem Polski Stefanem Batorym, obiecał królowi, iż nikt więcej oprócz niego nie przejedzie tą bramą, dlatego na początku wieku XVII została zamurowana z rozkazu hetmana najprawdopodobniej na pamiątkę gościny Stefana Batorego w Zamościu. Ponadto w roku 1588 Jan Zamoyski przeprowadził przez tę bramę jeńca z bitwy pod Byczyną, a mianowicie austriackiego arcyksięcia Maksymiliana, który pretendował do polskiego tronu. W związku z tym do wyjazdu na północ od miasta służyła położona przy południowej linii zamojskiej twierdzy Brama Szczebrzeska. Możliwe było tu jedynie przejście dla pieszych zwane Furtą Janowicką, do czasu jej ponownego otwarcia pod koniec wieku XVIII, w roku 1790, po którym wybudowany został dodatkowo drewniany most. Przejście przez tę bramę nie było jednak dostępne zbyt długo, albowiem podczas modernizacji twierdzy pod kierownictwem J. Mallet-Malletskiego, została ostatecznie zamurowana w latach 20. XIX wieku.

Potem było to dodatkowo miejsce przetrzymywania więźniów. Częściowo zburzona po likwidacji twierdzy w roku 1866, jednak dzięki rekonstrukcji w II poł. XX wieku można nadal podziwiać najstarszą zamojska bramę, z zachowanymi fragmentami kurtyn z wąskimi oknami od północy.

Wyróżnia się ona ponadto płaskorzeźbami po stronie północnej, przedstawiającymi m.in. personifikację patronki bramy, "Polonii", poniżej kartusz z herbem Zamoyskich, oraz inskrypcjami w języku łacińskim, skierowanymi do "Matki Polski".

Mieścił się tu klub i pub "Stara Brama", w którym odbywały się również koncerty grup rockowych. Po pracach remontowych lokal w bramie zajmowała nowa restauracja z galerią o nazwie "Brama". Obecnie jest tu inny obiekt z barem i muzyką przeznaczony do wynajmu na różne imprezy.

Tuż przy wschodnim boku tej bramy znajduje się pomnik Dzieci Zamojszczyzny, natomiast nieco dalej na północ, na terenie parku miejskiego, stoi jedyny zachowany kojec.

Źródło: wikipedia.pl