Twierdza Zamość - Bastion I w Zamościu

Pochodzi przypuszczalnie z fazy „morandowskiej” (1596-1600), modernizowany przez Andrea dell’Aqua w latach 1618-1623 (wprowadzenie kazamat barkowych), przez Jana Michała Linka w latach 1685-94, wreszcie w czasach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego (rozbudowa umocnień zewnętrznych). Częściowo wysadzony w 1866 r. po likwidacji twierdzy. Na początku XX w. przez obszar bastionu przeprowadzono linię kolejową, niszcząc część zachowanych jeszcze reliktów.

Działania dotyczące Bastionu I, wykonane w ramach projektu „Zamość miasto UNESCO, Pomnik Historii RP produktem turystycznym polskiej gospodarki” objęły:

• rekompozycję i integrację części czołowej i szyjowej bastionu poprzez kładki, przechodzące ponad wykopem linii kolejowej po osiach czół bastionów,
• uczytelnienie narysu bastionu, fosy i słoniczoła w postaci nowej kompozycji parkowej oraz rekompozycja układu zieleni,
• udostępnienie do zwiedzania wschodniej kazamaty barkowej.

Zasadniczym kierunkiem działań była rekompozycja, czyli stworzenie nowej budowli ziemnej, oddającej w ogólnych zarysach wielkość i położenie przedniej części dawnego Bastionu I. Bastion I, wysadzony i splantowany, rozcięty w partii czołowej wykopem linii kolejowej był przed realizacją projektu, mimo zachowanych kazamat barkowych, zupełnie nieczytelny. Równie słabo zachowane było słoniczoło bastionu.

W zrealizowanym projekcie potraktowano Bastion I jako urządzony teren parkowy, skomunikowany z północnymi częściami bastionu (a zatem i Starym Miastem) za pomocą dwóch kładek pieszych ponad torami kolejowymi, biegnącymi w linii wałów bastionu. Kładki są elementem ciągów pieszych i jednocześnie odwzorowują w terenie historyczny zarys geometrii masywu fortecznego Bastionu I. Rozwiązanie takie było konieczne ze względu na to, iż historyczna geometria bastionu została trwale zniszczona i dodatkowo przecięta linią kolejową. Czoło bastionu stanowi jeden z najważniejszych punktów ekspozycji przedpola twierdzy.

Źródło: twierdza.zamosc.pl