Drewniane kościoły południowej Małopolski

Drewniane kościoły południowej Małopolski – grupa cennych historycznie i ciekawych architektonicznie drewnianych kościołów, najczęściej konstrukcji zrębowej, z których najstarsze pochodzą z XIV wieku (za najstarszy uważa się kościół w Haczowie z 1388 roku). Zachowały się w dobrym stanie do czasów współczesnych i stanowią drugie najstarsze tego rodzaju skupisko drewnianych świątyń w Europie, zaraz po norweskich kościołach klepkowych tzw. stavkirke.

W województwach podkarpackim i małopolskim występuje duże zagęszczenie drewnianych kościołów. Prezentują style architektoniczne począwszy od gotyckiego, przez renesansowy, barokowy po nowsze style.

Są cennymi zabytkami w skali Polski, Europy i świata. Znaczna większość z nich znajduje się na turystycznym szlaku architektury drewnianej.

Drewniane kościoły południowej Małopolski: Binarowa, Blizne, Dębno, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa stanowią wyjątkowy przykład różnych aspektów tradycji budowlanych kościołów średniowiecznych w kulturze rzymsko-katolickiej. Do ich budowy wykorzystano technikę zrębową, rozpowszechnioną w Europie Północnej i Wschodniej od średniowiecza. Kościoły powstawały z fundacji rodzin szlacheckich i były symbolem prestiżu. Stanowiły interesującą alternatywę dla budowli murowanych, powstających w miastach.

Kościoły zgłoszone do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Obecnie na liście UNESCO znajduje się 6 spośród 9 kościołów, które zostały zgłoszone. Komitet UNESCO wybrał te najstarsze (gotyckie), kościoły młodsze, pomimo iż były nominowane do wpisu, na liście się nie znalazły.

Najcenniejszymi obiektami są kościoły wpisane 3 lipca 2003 na prestiżową listę UNESCO (Wpis w na podstawie kryteriów III i IV.). Są to następujące świątynie:

• Binarowa – Kościół św. Michała Archanioła w Binarowej,
• Blizne – Kościół Wszystkich Świętych w Bliznem,
• Dębno – Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie,
• Haczów – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Haczowie,
• Lipnica Murowana – Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej,
• Sękowa – Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej.

Kościoły zgłoszone, ale niewpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO:

• Lachowice – Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach – z 1789 roku, reprezentuje typowy późnobarokowy styl południowo-polskiego kościoła drewnianego,
• Orawka – Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce – z XVII wieku, cenne polichromie i wyposażenie,
• Szalowa – Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej – z XVIII wieku, najcenniejszy barokowy kościół drewniany.

Źródło: wikipedia.pl / unesco.pl