Drewniany kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła w Haczowie

Kościół Wniebowzięcia NMP i św. Michała Archanioła – późnogotycki drewniany kościół usytuowany w miejscowości Haczów pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Michała Archanioła, znajdujący się wraz z innymi drewnianymi kościołami południowej Małopolski i Podkarpacia na liście światowego dziedzictwa UNESCO

Kościół w Haczowie jest największym gotyckim drewnianym kościołem w Europie i jednocześnie jednym z najstarszych kościołów drewnianych konstrukcji zrębowej w Polsce.

Jest to drewniany gotycki kościół o konstrukcji zrębowej, wzniesiony po 1459 roku, rozbudowany w 1624 r. (budowa 25 metrowej wieży izbicowej niezależnej od kościoła, wieżyczki na sygnaturkę, sobót, wykonanie kolistych otworów okiennych w nawie, budowa ziemnego wału obronnego), i w latach 1784-1789 (m.in. powiększenie zakrystii, budowa nowych sobót). Wnętrze zdobi unikatowa polichromia figuralna z 1494 (najprawdopodobniej najstarsza polichromia tego typu w Europie, stanowi też największy XV-wieczny zbiór malowideł figuralnych w Polsce), oraz późniejsza z ok. 1864 roku. W roku 1999 została ukończona konserwacja gotyckich desek stropowych prowadzona przez mgr Barbarę Czajkowską-Palusińską i mgr. Sławomira Stępnia, a w roku 2000 ukończono aranżację konserwatorską stropu w nawie Kościoła według projektu prof. Gadomskiego i dr. Korneckiego. Bardzo cenne w kościele są też:

• barokowy ołtarz główny z końca XVII wieku,
• nastawy ołtarzowe, sprzęty z XVII-XVIII wieku,
• gotyckie rzeźby z XV wieku, w tym najcenniejsza pietà z 1400 roku,
• malowane krzyże konsekracyjne z I poł. XV wieku,
• kamienna chrzcielnica z XVI wieku,
• gotyckie portale, szczególnie jeden z misternymi okuciami drzwi.

W 2003 został umieszczony wraz z kościołami w Binarowej, Bliznem, Dębnie, Lipnicy Murowanej i Sękowej na liście światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO. Jest także jednym z najważniejszych obiektów szlaku architektury drewnianej województwa podkarpackiego (Trasa I – Krośnieńsko-Brzozowska). W czerwcu 2006 rozpoczęła się wymiana gontów dachowych świątyni, których całkowita powierzchnia wynosi 1,5 ha. Koszt wymiany gontów oszacowano na ponad 100 tysięcy euro.

Kościół znalazł się na wizerunku monet: 2- i 20-złotowych wyemitowanych przez Narodowy Bank Polski 13 września 2006.

W kościele znajduje się cudowna figurka Matki Boskiej Bolesnej. Według legend ta pochodząca z ok. 1400 r. gotycka pietà „przyszła wodą” rzeki Wisłok (zapewne w czasie powodzi) i zatrzymała się pod starym drewnianym haczowskim kościołem. Mieszkańcy umieścili figurkę w nowej świątyni, a w zamian za to otrzymali Boską opiekę.

Uzasadnienie wpisu na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – najstarszy, największy i najlepiej zachowany gotycki kościół drewniany konstrukcji zrębowej w Europie, praktycznie nie zmieniony pod względem konstrukcyjnym, z bogatym wystrojem malarskim i rzeźbiarskim; czytelne nawarstwienia form architektonicznych i dekoracyjnych od XV do XIX w.

Źródło: wikipedia.pl