Pałac Donnersmarcków w Brynku
658/66 z 28.05.1966
Zespół pałacowo-parkowy w Brynku – zespół zabytkowej architektury z XIX i początku XX wieku znajdujący się na obszarze 40 ha parku krajobrazowego. Powstały na bazie pałacu wraz z ogrodem botanicznym, kaplicą i zabudową gospodarczą.
Brynek to miejscowość założona w XVI w. Od samego początku istnienia posiadała charakter przemysłowy. W 1829 r. na jej terenie został wzniesiony pałac przez Donnersmarcków. W 1872 r. dobudowano do jego korpusu dwa skrzydła. Na styku skrzydeł z korpusem pałacu wznoszą się, od strony frontowej, dwie ośmioboczne trójkondygnacyjne wieże. Budowlę przebudowano w 1905 r. pod kierunkiem znanego wrocławskiego architekta Karola Grassera. W tym samym czasie i również pod kierunkiem Karola Grassera wybudowano stajnie, wozownię z wieżą zegarową oraz bramą wjazdową.
Obok pałacu, założono także park krajobrazowy z alejami, polanami i stawami oraz ogród botaniczny. W ogrodzie botanicznym po dziś dzień zachowało się wiele cennych i rzadkich okazów starodrzewia i krzewów. Całość, tzn. zabudowania pałacu z parkiem i ogrodem botanicznym, tworzy zespół pałacowo-parkowy o powierzchni 45 ha.
Obecnie w pałacu mieści się utworzone tuż po wojnie Technikum Leśne. Na dwóch ostatnich piętrach mieści się internat. Mieszkają w nim uczniowie technikum, wyłącznie chłopcy. Dziewczęta wynajmują mieszkania w okolicy pałacu. Na niższych kondygnacjach umieszczona jest sala komputerowa, sala łowiecka, biblioteka z czytelnią, hol z kominkiem, oranżeria oraz znajdująca się za nią sala balowa z kolumnami i żyrandolami.
Do pałacu przylega kaplica. Połączona jest pasażem z salą balową. Pomieszczenie to funkcję tę pełniło do 1945 r. Później znajdował się tu sklep. Do pierwotnego przeznaczenia przywrócono pomieszczenie dopiero w 1989 r. Ściany oraz okna kaplicy ozdobione są freskami i witrażami. Przez te wszystkie lata zachowały się niemal w nienaruszonym stanie, tak iż nie wymagały poważniejszych prac konserwatorskich. Z kaplicy korzystają uczniowie technikum rozpoczynając i kończąc każdorazowo rok szkolny oraz uczęszczając na nabożeństwa.
Herb rodu Henckel
Herb rodowy posiada tarczę podzieloną poziomo (w pas): górna połowa złota z połową ukoronowanego błękitnego lwa z rozwidlonym ogonem; dolna - czerwona z trzema srebrnymi heraldycznymi różami w dwóch rzędach (2, 1). Klejnot: pół błękitnego Iwa takiego jak na tarczy. Labry: prawy złoto-błękitny, lewy czerwono-srebrny.
Źródło: Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999.
