Pałac w Leszczynach
1280/81 z 17.12.1981
Klasycystyczny pałac, zwany także popularnie „zameczkiem” zaprojektował nieznany architekt. Pomimo upływu 130 lat od czasu jego powstania, nadal można sobie z łatwością wyobrazić, jak pięknie musiał się prezentować w czasach swojej świetności. Z pewnością z tego też powodu umieszczony został na początku XX w. w albumie Roberta Webera, prezentującym najpiękniejsze budowle z tamtych czasów.
Obiekt został wzniesiony jako siedziba Konrada von Bartelta, prawdopodobnie w miejscu istniejącego tutaj wcześniej drewnianego dworu. Murowana z cegły budowla zbudowana została na planie prostokąta wg wzorców włoskich willi renesansowych. Obiekt jest charakterystyczny dla popularnego w XIX w. neoklasycyzmu, bazującego na doświadczeniach włoskiego odrodzenia. Pałac posiada graniastą, czworoboczną wieżę narożną przy wejściu głównym, która przewyższa jego korpus o jedną kondygnację, ukształtowaną jako otwierający się na zewnątrz dużymi okrągło łukowymi oknami zabudowany taras widokowy typu belwederskiego. Boczną elewację zameczku urozmaicono prostokątnym ryzalitem. Charakterystyczny jest również boniowaty cokół oddzielony gzymsem od pierwszego piętra zwieńczonego płaskim dachem, pod którego okapem umieszczono dekoracyjne belkowania. Nad wejściem widoczny jest kartusz herbowy von Barteltów.
Pałac położony jest na terenie dzisiaj już zdewastowanego parku. W jego pobliżu znajdują się również pozostałości po stawach, a także niszczejący stary murowany spichlerz.
W pałacu mieści się obecnie filia Biblioteki Miejskiej oraz Stowarzyszenie Artystyczno-Muzyczne.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pod koniec XVIII w. Leszczyny wraz z folwarkiem Bełkowiec nabył Konrad Bartek. W 1882 r. zbudował on w Leszczynach, prawdopodobnie w miejscu jakiejś poprzedniej budowli o podobnym charakterze, nowy pałac. Po jego śmierci majątek przejęła żona Ernestyna.
Nie utrzymała jednak majątku w całości. Oddzieliła od głównych dóbr folwark Bełkowiec. W sumie powierzchnia tej części dóbr wynosiła 300 mórg (miara powierzchni stosowana od XIII w.; w Prusach, a później w Niemczech stosowano dwie morgi pruskie: małą licząca 0,2553 ha oraz dużą liczącą 0,5673 ha). Ta część majątku została zakupiona wspólnie przez miejscowości Królewska Huta (część dzisiejszego Chorzowa) i Siemianowice Śląskie.
Po uporządkowaniu spraw majątkowych Ernestyna Bartelt wyszła ponownie za mąż za hrabiego von und zu der Tann, pozostając nadal właścicielką Leszczyn.
Pałac ocalał od zniszczeń w czasie II Wojny Światowej. W latach 1945-1952 obiekt administruje znacjonalizowana „Huta Laura”. Po 1952 roku zabudowania pałacowe zostają zamienione na biura i lokale mieszkalne PGR. W latach 1968-1972 w pałacu przeprowadzono remont. Dzisiejszym właścicielem jest Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa. W obiekcie znajdują się mieszkania; wymaga remontu.
Do końca 1999 roku pałac przejdzie na własność Urzędu Gminy i Miasta Czerwionka-Leszczyny. Planowane jest utworzenie w pałacu biblioteki publicznej oraz muzeum regionalnego.
Źródło: Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999.
- Emmerling Danuta, Górnośląskie zamki i pałace, 1999.
