Dwór w Pilchowicach
293/60 z 07.03.1960
Zbudowany w II poł. XVIII w. z wykorzystaniem murów XVI-wiecznego zamku dwór reprezentował pierwotnie styl barokowo-klasycystyczny. Powstał w czasach, gdy właścicielami Pilchowic była rodzina Węgierskich. Przebudowany po II wojnie światowej, zatracił niestety cechy swojego pierwotnego stylu. Obecnie stanowi siedzibę Urzędu Gminy Pilchowice.
Dwór jest jednym z kilku obiektów zabytkowych, których powstanie Pilchowice zawdzięczają Węgierskim. Za ich czasów bowiem wzniesiono tutaj również nowy, murowany, późnobarokowy kościół parafialny pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela. Powstał on z fundacji Antona Węgierskiego w 1780 r. w miejscu, gdzie znajdował się pierwotny, drewniany kościół. Jego poświęcenie miało miejsce rok później. Najcenniejszym elementem wyposażenia świątyni jest piękny, bogato zdobiony ołtarz główny, w środku którego znajduje się XVIII-wieczny obraz przedstawiający scenę ścięcia św. Jana Chrzciciela. Stanowi on kopię malowidła z kościoła pw. św. Wincentego we Wrocławiu, pędzla Michała Willmanna – wybitnego śląskiego malarza, nazywanego „śląskim Rafaelem” lub „Apellesem”. Przy kościele zachowała się również zabytkowa plebania z XVIII w. Nieopodal kościoła znajduje się także dawny zespół klasztorny bonifratrów, który został tutaj wzniesiony w latach 1802–1814 i rozbudowywany w 1859 i 1958 r.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Pilchowice zostały założone przypuszczalnie na prawie niemieckim ok. 1300 r. przez rycerza o imieniu Pilch, co czyni je jedną z najstarszych osad na Śląsku. W średniowieczu należała ona prawdopodobnie do księstwa bytomskiego i gliwickiego. W czasach pruskich wchodziły one w skład powiatu rybnickiego, który znalazł się wtedy w granicach rejencji opolskiej. Po podziale Śląska w 1922 r. Pilchowice pozostały w granicach Niemiec i należały do powiatu raciborskiego – Rybnik przyłączono wtedy do polskiego autonomicznego województwa śląskiego. Pilchowicka parafia istniała już w XIV w. Należała wówczas do archiprezbiteratu gliwickiego, a od 1725 r. do archiprezbiteratu Dębieńsko Wielkie. Posiadała dwa kościoły filialne – w Smolnicy i Wilczej. Pierwszy kościół, drewniany został tutaj wzniesiony prawdopodobnie ok. 1290 r.
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z końca XIII w. i zawarta jest w Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis Jana Muskaty, który w latach 1285–1293 pełnił obowiązki poborcy świętopietrza w metropolii gnieźnieńskiej, której podporządkowana była diecezja wrocławska.
Pilchowice ulokowano na prawie niemieckim po powstaniu księstwa bytomskiego w 1281 r. Pierwotnie wieś znajdował się w posiadaniu biskupów wrocławskich, później stała się własnością szlachecką. Z tego też powodu często zmieniała swoich właścicieli. Byli nimi m.in. Pilchowiczowie (XIV w.), Holy (XV i XVI w.), Reiswitzowie (XVII w.) i Węgierscy (XVIII w.). To właśnie przedstawiciel tej rodziny zbudował tutaj murowany dwór, a także nowy kościół parafialny. Carl Gabriel hrabia Węgierski zakupił w 1727 r. Pilchowice i Nieborowice wraz z przyległościami. Następcą Carla Emanuela był jego syn, Franz Carl hrabia Węgierski (do 1747 r.), a następnie syn tegoż, Emanuel hrabia Węgierski (do 1768 r.). Był to wówczas przestronny zamek, do którego tymczasowo przeniesiono klasztor, a który później (w 1858 r.) został przekształcony w królewski zakład karny, a od 1867 r. w seminarium nauczycielskie, w którym w latach 1868–1871 pracował ks. Konstanty Damrot. W latach 1802–1814 został w Pilchowicach zbudowany klasztor bonifratrów, w którym obecnie mieści się szpital.
Źródło: peuk.fiiz.pl
