Wrak kutra torpedowego projektu 664 na Helu

Pod koniec lat 50. zdecydowano uzupełnić używane wówczas w polskiej Marynarce Wojennej kutry torpedowe radzieckiego projektu 183 (w kodzie NATO P-6) nowszymi jednostkami, o większych możliwościach bojowych, zaprojektowanymi w kraju. W odróżnieniu od projektu 183, nowe kutry miały mieć 4 wyrzutnie torpedowe, w miejsce dwóch. Dużą prędkość, będącą ich największym atutem, miał zapewnić napęd za pomocą turbiny gazowej. Wskutek braku wcześniejszych doświadczeń w konstruowaniu takich jednostek, proces projektowania i badań konstrukcji trwał jednak długo. W celu sprawdzenia przyjętych rozwiązań w praktyce, najpierw zbudowano doświadczalny kuter torpedowy projektu oznaczonego jako 663D, ORP "Błyskawiczny", rozpoczęty w 1961 i wcielony do służby w 1965. Poprawione kutry seryjne początkowo miały nosić numer projektu 663M.

Po pierwszych próbach "Błyskawicznego", które między innymi ujawniły pewne wady okrętu, kontynuowano prace, które miały doprowadzić do powstania jednostek nadających się do produkcji seryjnej. Mimo podobieństwa, ostatecznie opracowane okręty były znacznie przekonstruowane w stosunku do kutra doświadczalnego. Zachowano jednak jego sylwetkę, generalny kształt kadłuba i podobne rozmiary oraz budzący największe wątpliwości zespół napędowy złożony z 4 silników wysokoprężnych M-50F3, sprzężonych po 2 dla prędkości marszowej i turbiny gazowej TM-1 polskiej konstrukcji, w układzie CODAG. Turbina była adaptacją radzieckiego silnika lotniczego Klimowa WK-1, produkowanego w Polsce jako Lis-2A. Zastosowana siłownia nie była zadowalająca, w szczególności silniki wysokoprężne i rozważano inne jej warianty m.in. z dwoma nowszymi i mocniejszymi silnikami M-503, lecz odstąpiono od dalszych prac w tym kierunku z uwagi na koszty i brak czasu. W 1966 nowy projekt otrzymał numer 664 oraz kryptonim Sroka II (projekt 663 miał kryptonim Sroka). Zdecydowano skierować nowy projekt do produkcji, po czym w Stoczni Północnej w Gdańsku zbudowano 8 jednostek: od KTD-452 do KTD-459, budowę pierwszego ORP "Bitny" rozpoczęto w 1968. Określono je jako kutry torpedowe duże, z numerami burtowymi rozpoczynającymi się od skrótu KTD. Konstruktorem kutrów 664 był inż. Dionizy Wiśniewski pochodzący ze Skarżyska-Kamiennej.

Źródło: wikipedia.pl

Kutry torpedowe projektu 664 (w kodzie NATO typu  'Wisla' ) – seria 8 dużych kutrów torpedowych, skonstruowanych w Polsce w latach 70. i służących w polskiej Marynarce Wojennej do lat 80. XX wieku. Były to jedyne budowane seryjnie w Polsce kutry torpedowe.

Źródło: wikipedia.pl