Muzeum Miasta Jaworzna
Muzeum Miasta Jaworzna jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest Miasto Jaworzno. Jej zadania obejmują ochronę i gromadzenie dóbr kultury, pamiątek historycznych, dokumentację i konserwację oraz katalogowanie muzealiów. Działalność muzeum polega przede wszystkim na organizowaniu wystaw stałych i czasowych, prowadzeniu działalności dydaktycznej, naukowej, popularyzatorskiej, dokumentacyjnej, kulturalnej oraz współpracy z instytucjami pokrewnymi.
Stałe wystawy muzeum dotyczą historii miasta, zagadnień etnograficznych oraz związanych z górnictwem. Dział historyczny zbiera przedmioty, dokumenty i fotografie związane z powstaniem i rozwojem Jaworzna. Zgromadzone meble i inne eksponaty stanowiły wyposażenie kancelarii urzędniczej oraz mieszczańskiego pokoju gościnnego z przełomu XIX i XX w. Na szczególną uwagę zasługuje ciekawy zbiór obrazów, zegary oraz kolekcja porcelany. Dział etnograficzny prezentuje zbiory związane z kulturą ludową regionu Jaworzna. W sali zgromadzony jest stary sprzęt gospodarstwa domowego, narzędzia pracy, stroje oraz elementy wyposażenia wnętrz mieszkalnych. Fotografie dokumentują obiekty dawnego budownictwa wiejskiego ulegające zniszczeniu. Ważną częścią wystawy jest ekspozycja poświęcona kulturze duchowej. W jej skład wchodzą oleodruki i sakralna rzeźba ludowa. W skład ekspozycji górniczej wchodzą natomiast pamiątki z początków górnictwa węglowego i rudnego w Jaworznie. Zgromadzone przedmioty to między innymi dawne narzędzia pracy i instrumenty miernicze, mundury, lampki, skamieliny z kopalń i kamieniołomów, dokumenty i fotografie. Na szczególną uwagę zasługują tutaj zbiory map górniczych z XVIII w. Ciekawym uzupełnieniem wystawy jest kolekcja rzeźb górniczych w węglu oraz wizerunek św. Barbary.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Inicjatywa powołania do życia muzeum dokumentującego historię i tradycje Jaworzna zrodziła się dużo wcześniej niż placówka została powołana do życia. Podejmowane wcześniej próby kończyły się jednak niepowodzeniem. W związku z tym za datę powstanie instytucji przyjmuje się 23 maja 1972 r., kiedy to powołano Społeczny Komitet Organizacyjny Muzeum Regionalnego. Jego celem stało się wówczas gromadzenie i eksponowanie przedmiotów kultury materialnej oraz dzieł sztuki mających bezpośredni związek z regionem jaworznickim i miastem. Zaczątek zbiorów stanowiły przejęte od kopalń zbiory starych map i planów górniczych. Dużą część muzealiów przekazali również w darze członkowie PTTK: sprzęty domowego użytku, narzędzia gospodarskie oraz prace plastyków amatorów. Ofiarodawcą był także zarząd ZBOWiD-u, który przekazał dokumenty związane z działalnością konspiracyjną Jaworznian podczas II wojny światowej.
Otwarcie ekspozycji odbyło się 15 grudnia 1972 r. w Domu Technika przy ulicy Grunwaldzkiej 37, a jej pierwszym kustoszem został Władysław Gnyp. Muzeum oparło wtedy swoją działalność o następujące działy: geologiczno-petrograficzny, górniczo-przemysłowy, sztuki ludowej, historii rozwoju miasta, numizmatyczny oraz pamięci narodowej. Organizowano również okolicznościowe wystawy czasowe.
Miejsca na ekspozycję było jednak niewiele. Systematyczne powiększanie zbiorów pociągało za sobą konieczność należytego ich eksponowania i magazynowania. Rozpoczęto starania o zmianę budynku na większy, które zakończyły się przeniesieniem muzeum do nowej siedziby przy ulicy Grunwaldzkiej 35. Remont pomieszczeń wykonała kopalnia „Jaworzno”. Ponowne udostępnienie zbiorów zwiedzającym odbyło się w dniu 28 maja 1975 r.
Nowa siedziba muzeum okazała się jednak od samego początku również za mała. Starania o przyznanie dodatkowego metrażu w tym samym budynku nie przyniosły oczekiwanych efektów.
Na początku lat 80. ubiegłego wieku władze miasta zadecydowały o przejęciu od kopalni „Jaworzno” budynku przy ulicy Pocztowej 5 i jego adaptacji na potrzeby Miejskiej Biblioteki Publicznej i muzeum. Budynek wyremontowano z dotacji MBP, która stała się w 1986 r. jego głównym użytkownikiem. Wiosną następnego roku muzeum zajęło cztery pokoje na pierwszym piętrze. Przeprowadzki dokonano pod okiem kustosza inż. Kazimierza Byrczka.
W 1994 r. placówka została podporządkowana organizacyjnie Miejskiej Bibliotece Publicznej. Kierownikiem muzeum została wówczas Barbara Rapacz, historyk sztuki. Przydzielone cztery pomieszczenia pozwoliły na utworzenie kilku działów oraz galerii „PRO-AM”, w której organizowano wystawy czasowe i spotkania z twórcami nieprofesjonalnymi.
Znacząca zmiana nastąpiła 17 czerwca 1998 r. Uchwałą Rady Miejskiej nadano wówczas placówce status Muzeum Miasta Jaworzna.
Źródło: peuk.fiiz.pl
