Muzeum Hutnictwa Cynku - Walcownia w Katowicach
A/308/10 z 23.06.2010
Walcownia Cynku w Katowicach - Szopienicach to poprzemysłowy zabytek, unikalny budynek na skalę światową, wpisany w industrialne dziedzictwo regionu, który realnie wpłynął na rozwój Śląska. Jest jednym z pomników historii potężnego przemysłu hutniczego dającego przecież nie tak dawno pracę i utrzymanie dla wielu pokoleń Katowic. Walcownię Cynku wybudowano obok Huty Bernhardi oraz linii kolejowej Szopienice-Siemianowice. Położenie to było korzystne ze względu na dostawy cynku oraz wywóz blach koleją. Wybudowana hala główna Walcowni Cynku miała 91 metrów długości i 20 metrów szerokości oraz pomieszczenie maszynowni o długości 70 metrów i szerokości 6 metrów. Wysokość hali wynosiła 5,124 metra. Ostatecznie po 110 latach pracy zakończono roku produkcję w Walcowni Cynku. W tym miejscu można poczuć klimat pracy i dawnej produkcji. W hali głównej walcowni zlokalizowane są urządzenia, które zapewniały prawidłowy ciąg technologiczny produkcji blach. Ciąg technologiczny reprezentują: dwa piece topielne o pojemności 50 ton, piec grzewczy do płyt, karuzela odlewnicza z 24 formami chłodzonymi wodą, walcarkę wstępną, 3 walcarki wykańczające, 2 nożyce wstępne do cięcia blach, 2 nożyce wykańczające do blach. Budynek jest objęty Ochroną konserwatorską wraz z walcarkami, maszynami parowymi i kołami zamachowymi wybudowanymi w 1904 r. W tym miejscu powstaje pomnik technik i technologii przemysłowych i jedyne w swoim rodzaju muzeum, w którym zostanie zachowana nie tylko dawna technologia i technika, ale także wspomnienie ciężkiej ludzkiej pracy.
Pierwotnie wybudowana na planie prostokąta hala główna walcowni miała 91 metrów długości i 20 metrów szerokości oraz pomieszczenie maszynowni o długości 70 metrów i szerokości 6 metrów. Wysokość hali wynosiła 5,124 metra. Budynek wzniesiono z cegły. Całość pokryto dwuspadowym dachem, opartym na stalowych kratownicach i pokrytym papą. Elewację zewnętrzną ozdobiono detalami z cegieł w postaci lizen, fryzu biegnącego pod dachem, gzymsu z ukośnie układanych cegieł, a także stalowych ram okien. Obok nowej hali wzniesiono kotłownię dostarczającą parę do maszyn parowych. W wyniku rozbudowy w latach 1916-1917 hala została wydłużona o 91 metrów.
Źródło: zabytkitechniki.pl / wikipedia.pl
Budynek walcowni cynku rozpoczęto wznosić w 1903 roku, jako jedną z wielu inwestycji koncernu „Georg von Giesches Erben A.G.” z przełomu XIX i XX wieku w Szopienicach. Przedsiębiorstwo to należało wówczas do trzech największych producentów surowego cynku na świecie, jednakże nie posiadało wydziału, gdzie byłby on przerabiany na wyroby gotowe. Biorąc przykład z innych przedsiębiorstw w branży, systematycznie zwiększających moce produkcyjne swoich walcowni, zdecydowano o budowie podobnego obiektu w Szopienicach. Walcownię wybudowano obok Huty Bernhardi oraz linii kolejowej Szopienice – Siemianowice. Położenie takie było korzystne ze względu na możliwość dostaw cynku oraz wywóz blach koleją. W 1904 roku walcownia składająca się z dwóch pieców topielnych, dwóch karuzeli odlewniczych, dwóch walcarek wstępnych i czterech walcarek pojedynczych oraz czterech napędzających je maszyn parowych rozpoczęła produkcję blach cynkowych. W latach 1916–1917 wydział rozbudowano, na styku obu hal od strony południowej powstał dwukondygnacyjny budynek administracyjno-socjalny. Prawdopodobnie z powodu trwających działań wojennych nowsza część hali wykonana została z materiałów o gorszej jakości, a zdobnictwo architektoniczne istotnie ograniczono. Dzięki rozbudowie walcownia poszerzyła swój asortyment o produkcję taśm, drutu i szyn cynkowych. W latach 70. XX wieku planowano modernizację wydziału, przewidując m.in. zastąpienie napędzających walcarki maszyn parowych silnikami elektrycznymi, do czego jednak nie doszło. Dzięki temu, poza kilkoma drobnymi modernizacjami produkcję prowadzono cały czas na oryginalnych urządzeniach z początku XX wieku. Ostatecznie w 2002 roku huta zdecydowała o zakończeniu produkcji cynku surowego oraz zamknięciu walcowni.
Źródło: wikipedia.pl
