Willa "Dyrektorówka" w Kościelisku

Willa "Dyrektorówka" w Kościelisku zwana również "Modrzewiowym Dworkiem", to drewniana willa zbudowana w 1907 roku, która miała służyć jako nowy dom dla włścicieli pobliskiego sanatorium - Dłuskich, a zarazem dom dla dyrektorów tegoż sanatorium. W późniejszych latach budynek przyjął nieformalnie jeszcze jedną nazwę: „Dworek Prezydencki”, zaraz po tym jak gościł prezydenta Polski, Ignacego Mościckiego.

Autorem projektu był twórca stylu zakopiańskiego, wspaniały malarz i architekt, Stanisław Witkiewicz. Przejawia on wszystkie cechy jego stylu. Budynek stanął na działce otoczonej świerkowym lasem, a z powodu spadzistego ułożenia terenu w kierunku południowym z jego górnych kondygnacji roztacza się wspaniały widok na Tatry. Obiekt był tak zorientowany, aby z jednej strony umożliwiać widok na góry, a z drugiej na sanatorium. Jego układ pozostaje jednak delikatnie „przekręcony” na działce, dzięki czemu szersza elewacja orientowana jest w kierunku południkowo zachodnim, co ważne ze względu na duże przeszklenia i otwarcia na tej elewacji.

„Dyrektorówce” monumentalnego charakteru nadaje masywna, wysoka podmurówka, wykonana z kamienia granitowego, w formie płaszczyzn o delikatnym nachyleniu, które pozwalało na trwałe i praktyczne obkładanie kamieniem. Taki element był bardzo charakterystyczny dla architektury tego stylu. Przestrzenie zlokalizowane na wyższych kondygnacja również mają charakter użytkowy. To – w połączeniu z dużymi jak na tego typu obiekt – wymiarami w obwodzie ścian parteru generuje imponującą powierzchnię użytkową, wynoszącą obecnie około 700 metrów kwadratowych. Pomimo sporej kubatury, obiekt w żaden sposób nie dominuje przestrzeni, w jakiej się znalazł, a dzięki mocnemu rzeźbieniu formy oraz doskonałym proporcjom wypracowanym przez Witkiewicza poświadcza wyjątkowe umiejętności tego wspaniałego architekta. Charakteru nadają mu zaprojektowane przez Witkiewicza detale i rzeźbienia, zaczerpnięte z tradycji góralskich. Generują one piękną grę cieni na elewacjach. Wszystko to, oraz doskonały projekt funkcjonalny willi, sprawiało, że było to miejsce idealne do wizyt wielu wymagających osobistości.

Dzięki temu w domu tym bywali: wspomniany wcześniej Ignacy Mościcki, marszałek Edward Rydz-Śmigły, marszałek Piłsudski, panie Piłsudskie, jak i wielokrotnie siostra właścicielki, Maria Curie Skłodowska dziećmi. Z tego też powodu do 1930 roku w pokoju, w którym przebywała Maria Curie, stworzono małe muzeum jej poświęcone, już w momencie kiedy zdobyła nagrodę Nobla.

Willa „Dyrektorówka” jeszcze pod koniec XX wieku, była wykorzystywana zgodnie z tradycją zapoczątkowaną przez rodzinę Dłuskich: jako miejsce przyjmujące na czas wizyt ważne osobistości dla kraju na Podhalu. Gościła w tym okresie m.in. Lecha Wałęsę i Aleksandra Kwaśniewskiego. Obecnie, jako zabytek architektury stylu zakopiańskiego i dzieło Witkiewicza, pomimo dobrego stanu technicznego, w jakim jest utrzymywana, odkąd trafiła w ręce prywatne jest niedostępna dla zwiedzających, nawet w wyjątkowych sytuacjach.

Do budynku do niedawna nie można było nawet bliżej podejść, aby się z nim zapoznać, ze względu na ochronę budynku, która nie wpuszcza nikogo za ogrodzenie, zgodnie z wolą właścicieli. Robienie zdjęć jest zakazane, a nawet w szerszych terminach umówienie się na wpuszczenie osób zainteresowanych zabytkiem jest odrzucane. Wokół dworku stanęły płoty, częściowo zasłonięte materiałem, uniemożliwiającym oglądanie obiektu od strony sanatorium. Agencja jednak wynajmowała dworek jako przestrzeń pod większe wydarzenia, dla firm i instytucji, co mogło nawiązywać do lat minionych funkcjonowania tego obiektu z wypadku wizyt przykładowo prezydenckich. 

Źródło: bernatowicz.archi