Kościół pw. Wszystkich Świętych w Krościenku nad Dunajcem

Krościenko nad Dunajcem uzyskało prawa miejskie w 1348 roku jako Crosno, z nadania króla Kazimierza III Wielkiego. Kościół został wzniesiony z łamanego kamienia w I połowie XIV wieku. Istniał już w 1350 roku, choć był znacznie przesunięty (względem dzisiejszego kościoła) w kierunku Dunajca i nie posiadał wieży. Prawdopodobnie w wyniku podmycia przez rzekę część pierwotnego prezbiterium osunęła się w pierwszej połowie XVI wieku. W 1546 roku kościół został powiększony o obecną nawę (obecne prezbiterium jest częścią dawnej nawy), a w XVII wieku dobudowano wieżę. Polichromia w nawie została wykonana w 1589 roku przez Jakuba Koraba z Nowego Targu. W 1755 roku – po kolejnej powodzi – proboszcz Jan Szyguliński podjął decyzję o rozebraniu części starego prezbiterium. Było to prawdopodobnie spowodowane obawą o kolejne osunięcie tej części kościoła oraz przykościelnego cmentarza, który wtedy znajdował się wzdłuż dawnej nawy głównej oraz z tyłu za prezbiterium kościoła. Równocześnie drewniany strop przebudowano na murowane sklepienie krzyżowe. Cmentarz znajdował się tu przynajmniej od 1518 roku, kiedy to miejscowy wójt ofiarował teren między cmentarzem a Dunajcem na budowę plebanii. W 1590 roku kościół i cmentarz były otoczone murem. Istniała wtedy również kostnica, gromadząca kości parafian.

Cmentarz przykościelny został zniszczony w czasie gaszenia pożaru kościoła w kwietniu 1788 roku, w wyniku czego przestał pełnić rolę lokalnej nekropolii, a zmarłych zaczęto grzebać na nowym cmentarzu. Przez cały XIX wiek cmentarz był restaurowany, a w XX wieku został zlikwidowany.

W 1841 roku nowy właściciel Krościenka Michał Kulig, na prośbę ówczesnego proboszcza Józefa Kidońskiego, wybudował kamienną opaskę wzmacniającą zagrażające osunięciem zbocze. Według kroniki parafialnej, trzy lata później Dunajec znów rozerwał mur wzmacniający.

W 2010 roku zakończono pełną konserwację głównego ołtarza kościoła realizowaną przez Rafała Bukowskiego i Janusza Czopa.

Źródło: wikipedia.pl