Mauzoleum Njegośa
Na zachód od Cetinje wznosi się masyw górski Lovćen (spotyka się też zapis Lovčen), objęty w 1952 r. ochroną jako park narodowy o powierzchni 6220 ha. Jego dwa najwyższe szczyty, Štirovnik (1749 m n.p.m.) i Jezerski vrh (1660 m n.p.m.), widoczne są z każdej strony, z odległości wielu kilometrów. Ten drugi to święta góra Czarnogórców, nazywana Olimpem.
Na wierzchołku stoi przypominające nieco bunkier mauzoleum Njegośa (Njegošev mauzolej). Najsłynniejszy władca Czarnogóry, biskup i poeta Petar II Petrović-Njegoš (1813-1851), pierwotnie, w 1845 r. nakazał zbudować w tym miejscu kaplicę upamiętniającą wuja, swego poprzednika na tronie, jednak na łożu śmierci wyznał, że również chce być tam pochowany. Początkowo nie spełniono tej prośby w obawie przed Turkami, a później Austriacy zniszczyli kaplicę (w 1916 r.). Została ona odbudowana na polecenie króla Aleksandra Karadjiordjevicia w 1925 r. Budowę dzisiejszego mauzoleum rozpoczęto w 1951 r., a zakończono w 1974 r. Projektantem był słynny chorwacki rzeźbiarz Ivan Meštrović.
Od parkingu do mauzoleum idzie się wykutym w skale tunelem ze schodami (461 stopni; od parkingu po szczyt - 469). Przed głównym pomieszczeniem jest atrium z dwiema kariatydami (4,33 m wysokości, 7,5 t wagi) wyrzeźbionymi z czarnego granitu. Sama kaplica to prostokątna sala z wykutym z czarnego granitu posągiem Njegoša (3,74 m wysokości, 28 t wagi, długość nosa 15 cm), według projektu Meštrovicia przez A. Krstulovicia. Na tyłach znajduje się zejście do krypty ze szczątkami władyki.
Atrakcją jest taras widokowy z tyłu budowli. Widać stąd obszar od Boki Kotorskiej po Jezioro Szkoderskie i od wybrzeża po góry Durmitor. Panoramę od zachodniej strony zamyka sąsiednia góra Štirovnik.
Na Jezerski vrh i do mauzoleum prowadzi asfaltowa szosa z Cetinje (wjazd dozwolony w godz. 9.00-18.00; z miasta wyjeżdża się ul. Lovćenską koło gimnazjum w budynku dawnego poselstwa włoskiego; ul. Lovćenska odchodzi od ul. Bulevar Lenina - przedłużenia ul. Njegoševa). Droga jest stroma i kręta, ale nawierzchnię ma dobrą (22,5 km długości; 45 min jazdy). Można również wejść pieszo, ale zajmie to prawie cały dzień.
Od niedawna można dojechać na Lovćen od strony Kotoru - ze wsi Njegusi do mauzoleum prowadzi wąska asfaltowa droga.
Źródło: S. Adamczak, K. Frilej, Czarnogóra, Pascal 2008
