Największym miastem nad Jeziorem Szkoderskim jest leżąca na jego wschodnich krańcach Szkodra (Shkoder; ok. 90 tys. mieszkańców), trzecie co do wielkości miasto Albanii. Dzięki przejściu granicznemu Sukobin-Muriqan oraz zniesieniu kilka lat temu wiz dla Polaków można pokusić się o jej odwiedzenie. Dobrym miejscem startowym jest Ulcinj. Trzeba stąd wyjechać boczną drogą na północ, kierując się drogowskazami na Šasko jezero. W miejscowości Vladimir należy skierować się na Sukobin, skąd już niedaleko do albańskiej granicy. Droga od granicy do Szkodry została niedawno wyremontowana.
Największa atrakcją Szkodry, Cytadela Rozafa (Kalaja Rozafa), usytuowana jest przed miastem - trzeba tylko pokonać most na Bojanie, wjechać na główną drogę i mniej więcej naprzeciwko stacji benzynowej skręcić w boczną, która doprowadzi do samej cytadeli ulokowanej na stromym wzgórzu. Potężna twierdza ma długą historie, sięgającą czasów iliryjskich. Z jej budową związana jest legenda o dziewczynie imieniem Rozafa. Podobno budowniczymi byli trzej bracia, raczej niezbyt dobrzy w swym fachu, bo co w dzień wznieśli, to w noc się waliło. Udali się zatem po poradę do lokalnego mędrca, który orzekł, że do szczęśliwego zakończenia budowy niezbędna jest ludzka ofiara. Padło na żonę najmłodszego z braci, Rozafę, która przed zamurowaniem poprosiła, żeby pozostawiono jej na zewnątrz jedno oko, rękę i pierś - aby mogła widzieć, dotykać i karmić swoje dzieci. Życzenie spełniono i woda o kolorze mleka do dziś spływa z murów. Z twierdzy zachowały się potężne obwałowania i kilka budowli w środku, m.in. wieża (na którą można wejść) oraz podziemne cysterny. Zachodnią część obiektu zajmuje zamek wewnętrzny, w którym mieści się ekspozycja muzealna poświęcona m.in. dziejom cytadeli (50 leka). Jednak największą atrakcją twierdzy są wspaniałe widoki na Szkodrę, jezioro i okoliczne góry. Widok bezpośrednio w dół, w stronę miasta, obejmuje starą dzielnicę muzułmańską i stojący na uboczu Ołowiany Meczet (Xhamija e Plumbit). Ten ostatni, mimo niepozornego wyglądu, jest jednym z największych zabytków miasta. Wzniesiony w latach 1773-1774 na polecenie Mehmeda Paszy Bushatiego - stanowi architektoniczne nawiązanie do osmańskich meczetów budowanych w XVI-wiecznej Turcji przez mistrza Sinana (liczne kopuły). Przestrzeń do modlitwy ma kształt kwadratu o boku 9,15 m.
Wjazd do centrum miasta jest trudny ze względu na wyjątkowo złą nawierzchnię drogi i chaotyczny ruch uliczny. Najbardziej rzucającą się w oczy budowlą jest nowy meczet szejka Zamila Abdullaha Az-Zamila (xhami Zamil Abdullah Al-Zamil) oraz stojący nieopodal kościół (kishe) franciszkański, który znów pełni swą funkcję (w czasach Envera Hodży była tu sala sportowa). Do Szkodry można się też wybrać z wycieczką zorganizowaną przez jedno z czarnogórskich biur podróży, np. oddział Montenegro Express w Barze (30 euro/os.).
Źródło: S. Adamczak, K. Frilej, Czarnogóra, Pascal 2008
Przy drodze z Czarnogóry (Ulcinij) do miasta Shkodër w Albanii możemy zaobserwować liczne bunkry. W 1967 roku z inicjatywy Envera Hodży, KC Albańskiej Partii Pracy podjął decyzję o budowie 750 tysięcy bunkrów w celu zabezpieczenia ludności Albanii przed możliwą imperialistyczną agresją. I nie chodziło tu tylko o agresję z zachodu, na którą przygotowywał się wówczas cały blok wschodni, ale również o agresję ze strony ZSRR - państwa, które w oczach Envera Hodży po śmierci Stalina zaczęło odchodzić od ideałów komunizmu. W 1961 roku Hodża wyrzucił z Albanii radzieckich żołnierzy, a w 1968 ostro skrytykował wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji. Imperialiści byli więc i na zachodzie, i na wschodzie, i trzeba było się przed nimi zabezpieczyć.
Budowa bunkrów pochłonęła aż 3 mld dolarów. Dzisiaj są jednym z symboli Albanii, bo można je zobaczyć dosłownie wszędzie. Wielu Albańczyków pewnie chętnie by się ich pozbyło, ale jak się okazuje łatwiej było bunkry wybudować niż teraz wyburzyć. W końcu miały być przecież odporne na zniszczenie! Ale może to i lepiej - bunkry nie wyglądają może pięknie, ale są w pewnym sensie atrakcją turystyczną i pomnikiem socjalistyczno-paranoicznej głupoty.
Pierwotnie starożytne miasto iliryjskie o nazwie Scodra, od 168 p.n.e. pod panowaniem Rzymu zasiedlone w VI-VII wieku przez Słowian. W XI wieku stolica serbskiego królestwa Zety. W XII wieku opanowana przez Cesarstwo Bizantyńskie. Od końca XII wieku należało do Serbii, w latach 1395?1479 do Republiki Weneckiej, następnie podbita przez Imperium osmańskie.
Podczas I wojny bałkańskiej siły tureckie broniły twierdzy szkoderskiej przed Czarnogórcami i Serbami. Garnizon, dowodzony przez Esada paszę Toptaniego ostatecznie skapitulował w nocy 22/23 kwietnia 1913. Mocarstwa europejskie postanowiły uznać Szkodrę za stolicę nowo powstałej Albanii. Twierdzę jednak zajęła Czarnogóra, chcąc ją włączyć do swojego państwa, co doprowadziło do międzynarodowej demonstracji siły przeciw Czarnogórze i opanowania miasta 14 maja 1913 przez desant mocarstw europejskich, które do wybuchu I wojny światowej zapewniały bezpieczeństwo miastu. Od 1920 miasto należy do Albanii.
Źródło: wikipedia.pl
