Kaplica św. Jacka w Oświęcimiu
644/89 z dnia 04.09.1989 r.
Kaplica św. Jacka w Oświęcimiu pochodząca z I połowy XIV wieku jest jednym z najcenniejszych zabytków miasta i jedynym zachowanym budynkiem dawnego klasztoru dominikanów, stoi na dziedzińcu Zakładu Salezjańskiego w pobliżu Sanktuarium Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Kaplica jest dawnym kapitularzem klasztoru dominikańskiego w Oświęcimiu, a jej wezwanie - św. Jacka - nawiązuje do tradycji dominikańskiej. Usytuowana jest na południe od Kościoła Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Zbudowana z cegły, prostokątna, dwuprzęsłowa, sklepiona krzyżowo z żebrami.
Profil żeber kaplicy jest nieskomplikowany, zworniki sklepienne są okrągłe, wsporniki o formie ostrosłupa. Pod kaplicą znajduje się krypta. Prawdopodobnie jest ona miejscem pochówku panów oświęcimskich, m.in. księcia Władysława I oświęcimskiego i jego żony Eufrozyny – fundatorów klasztoru. Na zewnątrz kaplica opięta jest szkarpami. W elewacjach wschodniej, południowej i północnej po dwa okna, zamknięte łukiem półokrągłym. Jedyne wejście od strony zachodniej, drzwi metalowe z blachy, półokrągłe. Wewnątrz znajduje się epitafium zmarłego w 1656 Mikołaja Mstowskiego.
W krypcie pochowani są książęta i kasztelani oświęcimscy oraz fundatorzy klasztoru, w tym książę Władysław I Oświęcimski z żoną Eufrozyną.
Wnętrze kaplicy
Podczas najazdu szwedzkiego założenie klasztorne zamieniono na koszary. Potem zniszczenia dopełnił pożar miasta w 1863. W czasie restauracji w 1894 kaplica nakryta została dachem siodłowym, zamkniętym szczytami z wnękami. Projekt architektoniczny restauracji kaplicy, jak i kościoła, wykonał krakowski architekt Sławomir Odrzywolski-Nałęcz.
Źródło: wikipedia.pl
Kaplicę i klasztor dominikanów w Oświęcimiu wzniesiono w 1304 roku z fundacji księcia cieszyńskiego Mieszka I. Pierwotnie była ona kapitularzem, miejscem narad i modłów zakonników, od 1594 roku jest kaplicą kanonizowanego dominikanina Jacka Odrowąża, nowego patrona zgromadzenia i od końca XVI wieku patrona miasta. Podczas najazdu szwedzkiego klasztor zamieniono na koszary. Po kasacie zakonu w 1782 roku kaplica i cały klasztor popadł w ruinę. W latach 1819–1872 obiekt należał do rodziny Russockich, potem do żydowskiego kupca Landaua. W 1863 roku zespół spłonął, w zrujnowanych budynkach były magazyny. W 1894 roku kaplicę wykupiono i odrestaurowano według projektu znanego architekta i konserwatora Sławomira Odrzywolskiego-Nałęcz. Zrekonstruowano pierwotny wygląd zewnętrzny kaplicy, wnętrze ozdobiono polichromiami w stylu młodopolskim. W latach 2014–2018 przeprowadzono gruntowny remont.
To budowla ceglana, dwuprzęsłowa, nieotynkowana, wzniesiona na planie prostokąta i opięta przyporami W elewacjach widać po dwa okna zamknięte półokrągłymi łukami. Wejście zamykają metalowe, półokrągłe drzwi. Siodłowy dach wieńczą szczyty z wnękami.
Wnętrze kryje sklepienie krzyżowo-żebrowe z kamiennymi żebrami i zwornikami. Odsłonięto fragmenty polichromii z końca XVI wieku, usunięto przemalowania z XIX wieku na medalionach i żebrach sklepień, na ścianie drewnianego chóru zrekonstruowano polichromie z lat 70. XX wieku. Witraż przedstawiający świętego Jacka pochodzi z 1896 roku z pracowni Tiroler Glasmalerei z Innsbrucka. Wczesnobarokowe epitafium z czarnego marmuru ufundowała w 1656 roku Agnieszka z Bibersteinów dla męża Mikołaja Mstowskiego, poległego w walce ze Szwedami.
Źródło: visitmalopolska.pl
