P.O. "Kamień" - 6. Schron pozorny południowy

Schron pozorny (południowy) punktu oporu "Kamień" to wyjątkowa jednoizbowa budowla obronna wchodząca w skład Obszaru Warownego Śląsk. Jego głównym zadaniem było wprowadzanie w błąd wroga poprzez imitację prawdziwego schronu bojowego.

Konstrukcja i zabezpieczenia

Obiekt wyróżnia się nietypowymi rozwiązaniami:

• Dwa wejścia - umożliwiały ewakuację w przypadku zasypania jednego z nich
• Ściany z lokalnego wapienia o zmiennej grubości (od 50 do 80 cm)
• Żelbetonowy strop grubości 50 cm na szynach kolejowych, chroniący przed pociskami 75 mm
• Imitacja kopuły pancernej z otworami strzelniczymi, myląca niemieckie rozpoznanie

Funkcje obserwacyjne i maskowanie

Południowy schron posiadał w kopule otwór obserwacyjny umożliwiający:

• Prowadzenie obserwacji przy użyciu peryskopów okopowych
• Kontrolę ruchów wojsk przeciwnika
• Skuteczne maskowanie prawdziwych umocnień

Zmiany w okresie powojennym

Współczesny stan obiektu różni się od oryginalnego:

• Zamurowano jedno z wejść i zasypano dobiegający rów
• Kopuła została częściowo zasłonięta warstwą ziemi
• Teren wokół przekształcono w ogrody działkowe

Unikalność w skali kraju

Schrony pozorne punktu oporu Kamień to jedyne tego typu obiekty w Polsce, które:

• Zastosowały innowacyjne rozwiązania maskujące
• Wykorzystały lokalne materiały budowlane
• Pełniły ważną rolę w systemie obronnym OWŚ

Dostępność i stan obecny

Obiekt znajduje się na terenie prywatnej działki (ogród nr 116) i:

• Nie jest dostępny do zwiedzania
• Zachował oryginalną konstrukcję mimo przeróbek
• Stanowi cenne świadectwo polskiej myśli fortyfikacyjnej

Schron pozorny południowy to ważny element dziedzictwa militarnego Śląska, którego wyjątkowość podkreśla brak podobnych rozwiązań w innych rejonach kraju.

Jak dotrzeć do schronu?

Będąc przy północnym schronie pozornym (obiekt nr 5) należy cofnąć się alejką na wschód i skręcić na południe (pierwsza alejka w prawo). Po przejściu nią do ogrodzenia końcowego (ok. 250 m) skręcamy w prawo i na działce z prawej odnajdziemy poszukiwany obiekt pozorny. Schron znajduje się na terenie prywatnym i nie ma możliwości jego zwiedzania. W odróżnieniu do schronu pozornego nr 5 jest on jednak dobrze widoczny z poza ogrodzenia.

Jego budowa i przeznaczenie są analogiczne do schronu nr 5. Jest to również schron pozorny. Jednakże ze względu na mniejszy stopień zagospodarowania jego otoczenia, bryła schronu jest dobrze widoczna i bardziej czytelna jest jego budowa. Zwiedzanie schronu jest niemożliwe, gdyż jest on na terenie prywatnym.

Źródło:

• W. Machoń, Odcinek od Dobieszowic do Kamienia (Piekary Śląskie) [w:] Fortyfikacje Obszaru Warownego "Śląsk", Historia, przewodnik, s. 74-79
• Tekst: Tablica informacyjna przy obiekcie / Autor: Waldemar Machoń

Schemat schronu

Rys. Schemat schronu pozornego (obiekt nr 6) punktu oporu "Kamień".