Dawny zespól klasztorny klarysek w Chęcinach
A.233/1-3 z 5.11.1947 i 15.02.1967
Zespół klasztorny klarysek (franciszkanek), a obecnie bernardynek stanowi przykład lokalnej, narastającej w czasie, architektury wykształconej w XVII wieku. Niezwykle cenny jest, prawie niezmieniony, barokowy wystrój wnętrza kościoła, utrzymany w jednym stylu i tonie, w niewielkim stopniu uzupełniony w XVIII wieku.
Zespół położony jest w południowo-zachodniej części miasteczka; składa się kościoła, budynku klasztornego i wygrodzonego terenu. Główne zabudowania ustawione są wzdłuż ulicy Małogoskiej. W narożniku obszernej klasztornej posesji znajduje się, ustawiony kalenicowo kościół (pw. św. Marii Magdaleny). Zwrócony jest ślepą fasadą ku zachodowi, dostępny jest od ulicy przez kruchtę oraz od ogrodu klasztornego. Kościół w zewnętrznym obrysie zbudowano na planie prostokąta, z dostawionymi od strony południowej i północnej kruchtami oraz dzwonnicą od strony południowej, u południowo-wschodniego narożnika. Rozbudowano go pod koniec XVII wieku o część zachodnią z chórem muzycznym, zasklepiono nawę i prezbiterium; otwory drzwiowe wewnętrzne opatrzono w kamienne obramienia z piaskowca. Powstała obecna dwupiętrowa budowla, nakryta dachem dwuspadowym, dwuczęściowym z sygnaturką. Budynek jest murowany z kamienia łamanego i częściowo z cegły, posiada sklepienia kolebkowe i kolebkowo-krzyżowe z nałożoną dekoracją stiukową; więźba jest storczykowa. Zachowany w dużej mierze barokowy wystrój świątyni pochodzi z 2 połowy XVII wieku. Do budynku kościoła dostawiony jest klasztor - od strony wschodniej, wzdłuż ulicy. Stanowią go dwa historyczne, piętrowe prostokątne budynki: część środkowa jest dwu i półtaktowa, część zachodnia to dawna przebudowana kamienica (zapewne pierwszy dom klasztorny) oraz, od wschodu, nowy obiekt mieszczący obecnie wejście. W części zachodniej znajduje się korytarz, klatka schodowa, sionki, kuchnia i refektarz; z refektarza jest wejście do zakrystii w korpusie kościoła. Ta część jest podpiwniczona i oszkarpowana. W piwnicach i w części przyziemia występują sklepienia kolebkowe, powyżej stropy belkowe; całość nakryta jest dachem dwuspadowym. Budynki wykonano z kamienia i cegły, ściany są tynkowane (z widocznym lokalnie detalem architektonicznym z piaskowca). Nie zachował się nowicjat stojący od strony południowej, jako skrzydło boczne, zburzony w latach 60. XX wieku. Zabudowania klasztorne, niedawno wyremontowane i odnowione wraz z budynkiem kościoła, znajdują się teraz w dobrym stanie. Cennym elementem wyposażenia klasztoru są dwie XV-wieczne figury Madonny z Dzieciątkiem.
Zabytek częściowo dostępny dla zwiedzających.
Źródlo: zabytek.pl
Zespól klasztorny klarysek (obecnie bernardynek) powstał samorzutnie z natchnienia kilku bogobojnych tercjanek żyjących w 1. połowie XVII wieku, funkcjonujących początkowo przy klasztorze męskim. Sytuacja zmieniła się, gdy przed 1634 rokiem otrzymały od zamożnego mieszczanina Sebastiana Fodygi dom murowany w mieście a w 1643 roku fundacja klasztoru została zatwierdzona przez prymasa M. Łubieńskiego. W roku następnym nastąpiło uroczyste wprowadzenie sióstr i poświęcenie klasztoru. Użytkowany był już zapewne wówczas stojący nieopodal kościół szpitalny, przekazany oficjalnie klasztorowi przez miasto w 1673 roku. Wtedy też, po zniszczeniach potopem szwedzkim, z inicjatywy Stefana Bidzińskiego starosty chęcińskiego, ufundowana została zasadnicza budowa klasztoru - który wchłonął dawną kamienicę i połączony został z dawnym kościołem szpitalnym oraz powiększony o zakupiony sad. Kościół ten (pierwotnie zbudowany w 1569 roku i zachowany wewnątrz w zachodniej części budowli w postaci niewielkiego prezbiterium i kwadratowej w rzucie nawy) został wówczas rozbudowany, zasadniczo przebudowany i konsekrowany w 1685 roku pw. św. Marii Magdaleny. Do 1673 roku powstał też drugi, zasadniczy budynek klasztorny, mieszczący cele zakonne; w starszym budynku ulokowano pomieszczenia ogólne i pomocnicze. W XVIII wieku rozpoczęło się ubożenie klasztoru, miały miejsce dwa pożary, a w XIX wieku nastąpił jego upadek - zakończony opuszczeniem obiektu przez ostatnie zakonnice w 1902 roku Popadające w ruinę budynki klasztorne dopiero objęło w latach 30. XX wieku zgromadzenie sióstr bernardynek. W czasie II wojny światowej część klasztoru zajęła żandarmeria niemiecka, a po wojnie zakonnice zostały zmuszone do opuszczenia swoich budynków, gdzie zainstalowano internat i lokatorów (częściowo przekształcając piętro). Odzyskiwanie klasztoru trwało aż do lat 90. XX wieku i obecnie całość zabudowań zajęta jest przez zakon ss. bernardynek. W ostatnich latach klasztor rozbudowano o część wschodnią i wraz ze stosunkowo niewiele przekształconym kościołem gruntownie odnowiono, w tym dachy, elewacje i mury ogrodzeniowe.
Źródło: zabytek.pl
