Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu

Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu to wyjątkowa instytucja kultury, której misją jest ochrona i popularyzacja bogactwa polskiej tradycji muzycznej. Zlokalizowane w renesansowym Zamku w Szydłowcu, muzeum gromadzi i prezentuje najcenniejsze przykłady ludowego instrumentarium oraz związane z nim dziedzictwo niematerialne. To pierwsze w Polsce, a zarazem jedno z nielicznych na świecie muzeów poświęconych wyłącznie instrumentom ludowym.

Historia muzeum – od pomysłu do unikalnej instytucji

Powołane w 1968 roku jako oddział Muzeum Świętokrzyskiego w Kielcach, muzeum rozpoczęło działalność dla publiczności w 1975 roku. Początkowo eksponowało ponad 300 instrumentów muzycznych, prezentując bogactwo i różnorodność polskiego folkloru. Z biegiem lat placówka stała się samodzielną instytucją o zasięgu ogólnopolskim, uznaną przez badaczy i miłośników muzyki na całym świecie.

W 1976 roku muzeum uzyskało status niezależnej placówki, a już rok później stało się członkiem międzynarodowych organizacji zajmujących się badaniami nad muzyką ludową. W 1985 roku zainicjowano Ogólnopolski Konkurs na Budowę Ludowych Instrumentów Muzycznych, który do dziś promuje twórców i kontynuatorów dawnych tradycji muzycznych.

Przełomowym momentem w historii instytucji było przejęcie jej przez Samorząd Województwa Mazowieckiego w 2005 roku. Dzięki wsparciu finansowemu możliwa stała się modernizacja, rozbudowa zbiorów oraz organizacja licznych projektów badawczych i edukacyjnych.

Zbiory – bogactwo dźwięków i tradycji

Muzeum posiada ponad 2500 muzealiów etnograficznych i historyczno-artystycznych. To największa w Polsce kolekcja ludowych instrumentów muzycznych, obejmująca m.in. skrzypce, dudy, basy, piszczałki, bębny, cytry, a także rzadkie instrumenty z innych krajów europejskich.

Wśród najcenniejszych eksponatów znajdują się instrumenty z kolekcji wybitnych etnomuzykologów – Mariana i Jadwigi Sobieskich, a także zabytkowe złóbcoki z 1705 roku czy dudy podhalańskie z lat 30. XX wieku. Muzeum dokumentuje również proces powstawania instrumentów, gromadząc narzędzia lutnicze i stolarskie, jak te z warsztatu Jana Rafalskiego ze Skarżyska-Kamiennej.

Wystawy stałe – dźwięk, historia i technologia

Ekspozycje muzeum łączą tradycję z nowoczesnością, oferując zwiedzającym wyjątkowe doświadczenie dźwięku i obrazu.

• „Instrumenty… – zobaczyć i usłyszeć tradycję” to wystawa prezentująca polskie instrumentarium ludowe w nowoczesnej, interaktywnej formie. Dzięki audioprzewodnikom w czterech językach oraz stanowiskom odsłuchowym, można poznać brzmienie poszczególnych instrumentów i ich regionalne odmiany.
• „Magia instrumentów. Osobliwości inwencja trzygłosowa” to niezwykła wystawa instrumentologiczna w historycznych wnętrzach zamku, łącząca walory artystyczne i muzyczne. Zwiedzający mogą tu nie tylko podziwiać unikatowe instrumenty, ale również eksperymentować z dźwiękiem w specjalnym „Eksperymentarium Dźwięku”.

Z kolei „Zamek w Szydłowcu. Wokół mecenatu dawnych właścicieli” przybliża dzieje samej rezydencji i jej dawnych właścicieli – Szydłowieckich i Radziwiłłów. Wystawa łączy elementy historii, sztuki i nowoczesnych multimediów, tworząc wciągającą opowieść o renesansowym dziedzictwie miasta.

Współczesna działalność i nagrody

Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym regionu i kraju. Organizuje wystawy, koncerty, warsztaty, konkursy oraz konferencje naukowe, promując muzykę tradycyjną i współczesne inspiracje folklorem.

Instytucja wielokrotnie była nagradzana – m.in. w ogólnopolskich konkursach „Sybilla”, „Mazowieckie Zdarzenie Muzealne Wierzba” czy „Fonogram źródeł”. Jej projekty, takie jak „Ludowe stradivariusy” czy „Ale dżaz! W instrumentarium ludowego rytmu”, zdobyły uznanie zarówno wśród specjalistów, jak i publiczności.

Muzeum w Szydłowcu – atrakcja dla miłośników muzyki i historii

Położone w zabytkowym Zamku w Szydłowcu muzeum to wyjątkowe miejsce, w którym historia spotyka się z dźwiękiem. To nie tylko przestrzeń wystawowa, ale i centrum edukacyjne, promujące kulturę muzyczną w nowoczesny, interaktywny sposób.

Zwiedzając muzeum, można nie tylko zobaczyć niezwykłe instrumenty, ale także usłyszeć ich brzmienie, poznać historię twórców oraz doświadczyć magii dźwięku zaklętej w drewnie, metalu i glinie.