Dwór w Wygiełzowie
A/539/92 z 11.06.1992
Dwór wybudowany w I poł. XIX w. jest klasycznym przykładem polskiego XIX-wiecznego dworku. Obiekt jest murowany i parterowy. Posiada prostą, szlachetną dekorację, która stanowi o jego dużej atrakcyjności. W alejach parku wokół dworku podziw budzą zwarte drzewostany, łąki, ogrody i mały staw. Wzdłuż granicy południowej ciągnie się aleja grabowa i lipowa. Wierzby płaczące i lipy drobnolistne należą do najstarszych drzew w parku.
Dwór usytuowany jest na wzgórzu w widłach dolin dwu małych prawobrzeżnych dopływów rzeki Białki.
Źródło: peuk.fiiz.pl
Dworek w Wygiełzowie należał przez długi czas do rodziny Szlichcińskich. W 1893 r. majątek ten odziedziczył żyjący w latach 1848–1920 Julian Szlichciński – syn Antoniego Szlichcińskiego. W opisywanym dworku wychowało się wspaniałe pokolenie polskich patriotów, synów Juliana i jego żony Franciszki z Borlickich żyjącej w latach 1868–1944, którzy dzielnie walczyli o niepodległość Polski. Byli nimi:
Wincenty Szlichciński, żyjący w latach 1893–1949 – inżynier rolnik, uczestnik wojny bolszewickiej 1920 r., żołnierz – ochotnik 4 pułku strzelców konnych;
Karol Szlichciński, żyjący w latach 1898–1990 – oficer Armii Krajowej;
Bogdan Szlichciński, żyjący w latach 1900–1990 – żołnierz Armii Generała Władysława Andersa, walczył pod Monte Casino i spoczywa w Anglii;
Zdzisław Szlichciński, żyjący w latach 1901–1994 – Powstaniec Śląski, więzień obozu koncentracyjnego w Dachau, spoczywa w Kanadzie;
Wacław Szlichciński, żyjący w latach 1904–1999 – Komandor Marynarki Wojennej, spoczywa, podobnie jak brat, w Kanadzie.
Z rodem Szlichcińskich z Wygiełzowa związany jest również jeszcze jeden żołnierz walczący o Polskę, obywatel Pilicy, powstaniec styczniowy – żyjący w latach 1840–1913 Ludwik Jurkowski, którego żoną była Elżbieta ze Szlichcińskich. Urodził się on w 1840 r. w Szreniawie, gdzie jego rodzice: Kazimierz i Maria z Jeziorowskich, posiadali majątek ziemski. Ukończył Szkołę Realną w Kielcach. W 1863 r. walczył w oddziale Langiewicza i otrzymał stopień kapitana. Jego działalność powstańcza została potwierdzona przez notariusza Wacława Janiszewskiego na podstawie oświadczeń walczących w tym oddziale Jana Lubienieckiego i Piliczanina Kacpra Borzęckiego, który tak oświadczył: „...walczył orężnie w Powstaniu Narodowym w roku 1863/4, piastując wówczas rangę kapitana, zwolniony szczęśliwie z więzienia Radomskiego, w obawie dalszych represji, zniszczył wszelkie dokumenty do tych walk odnoszące się i zamieszkał w rodzinnym miasteczku Pilicy...”. Po zwolnieniu z radomskiego więzienia, ukrywał się, był też w nowicjacie u paulinów w Częstochowie. Około 1870 r. zamieszkał w Pilicy, gdzie kupił dom nr 23 na pilickim rynku, ziemię oraz otworzył sklep, zajazd, hotel, kasyno i restaurację. Był współzałożycielem kasy pożyczkowej i nadzorcą przytułku przy kościółku pw. św. Jerzego. Ludwik Jurkowski był inicjatorem wybrukowania rynku w Pilicy oraz obsadzenia brzozami drogi wiodącej na Górę św. Piotra. Ożenił się z Elżbietą Szlichcińską z Wygiełzowa koło Irządz. Mieli siedmioro dzieci, w tym dwóch synów: Kazimierza, który zmarł młodo oraz Stefana (1886–1976). Wnukiem Ludwika Jurkowskiego jest mieszkający w Warszawie poeta, dziennikarz i publicysta, Stefan Jurkowski, autor trzynastu tomów wierszy, wiceprezes Zarządu Oddziału Warszawskiego Związku Literatów Polskich.
Źródło: peuk.fiiz.pl