Pododcinek "Wyry" - 1. Schron bojowy

Schron bojowy nr 1 pododcinka "Wyry" znajdujący się na terenie współczesnych Wyr, nieopodal siedziby Ochotniczej Straży Pożarnej. Jest to jedyny spośród ponad 160 schronów Obszaru Warownego „Śląsk”, który brał czynny udział w walce z piechotą niemiecką we wrześniu 1939 roku. Dziś jego ściany wciąż noszą ślady niemieckich pocisków.

Konstrukcja i uzbrojenie schronu

Schron wykonano w klasie odporności „D” jako żelbetowy monolit z dodatkowymi stalowymi wzmocnieniami. Zaprojektowano go z myślą o montażu pancernej kopuły bojowej (która nie została zamontowana). Uzbrojenie obejmowało ciężki karabin maszynowy wz. 30, dwa rkm-y oraz armatę przeciwpancerną Bofors wz. 36, która była wysuwana na zewnątrz na stanowisko polowe.

Obiekt posiada garaż armaty pełniący funkcję wyjścia ewakuacyjnego, trzy strzelnice (w tym dwie do obrony bliskiej) oraz wyrzutnię ładunków oświetlających. Wnętrze schronu podzielono na przedsionek, izbę bojową i pomieszczenia załogi.

Elementy pancerne i wentylacja

W schronie zainstalowano m.in. pionowy pancerz gazoszczelny, drzwi pancerne (model 39), zestaw pancerzy ewakuacyjnych i drzwi gazoszczelne. Wentylacja była obsługiwana ręcznymi wentylatorami, w tym jednym odsysającym gazy prochowe.

Stan zachowania i opieka

Pomimo uszkodzeń z 1939 roku, bryła schronu zachowała się w niemal oryginalnym stanie. Widoczne są charakterystyczne zaokrąglenia narożników, zróżnicowane nasypy ziemne oraz nieprzekształcone otwory strzelnicze. Część elementów została odtworzona, w tym drzwi wejściowe i osłony czerpni powietrza. Obiekt jest obecnie zamknięty i zabezpieczony przez członków Stowarzyszenia „Pro Fortalicium”.

Znaczenie historyczne

Wartość historyczna schronu wynika z jego udziału w realnych działaniach bojowych – z pozycji tej odpierano natarcie niemieckiej piechoty, co potwierdzają zarówno relacje żołnierzy, jak i uszkodzenia w rejonie strzelnic. Tego rodzaju zaangażowanie czyni schron unikatowym w skali całego OW „Śląsk”. Schron zostałw pisany do rejestru zabytków w 2021 roku.

Źródło: wyry.pl