Fragmenty murów obronnych w Ząbkowicach Śląskich

Pierwsze mury miejskie zostały wybudowane prawdopodobnie już w czasach, kiedy powstało miasto. Prawdopodobnie był to niewielki, czworokątny pierścień o wymiarach 200 na 400 m z czterema bramami, otaczający kwadratowy rynek. Część umocnień powstała w formie drewniano – ziemnych wałów, część murów zbudowanych z łamanego kamienia. Najstarszym fragmentem murów, zachowanym do dziś jest mur biegnący od ulicy Grunwaldzkiej do ulicy Prusa.

Od tamtej pory obwarowania przeszły przynajmniej dwie poważne przebudowy. Obręb murów rozszerzano w miarę, jak powiększało się miasto.

Pierwsza z nich odbyła się na początku XIV wieku. Wtedy to miasto znacznie powiększyło się w kierunku północno – wschodnim. W obręb murów włączono kościół i klasztor Dominikanów. Na południu miasto poszerzyło się o nową dzielnicę, zwaną Nowym Miastem (obecnie ul. Proletariatczyków), która powstała przed bramą ziębicką. Poza murami miejskimi leżały wówczas zamek oraz szpital św. Jerzego.

W XV wieku miasto było wielokrotnie oblegane i zdobywane, co z pewnością wpłynęło na zły stan murów miejskich. Druga gruntowna przebudowa miejskich obwarowań nastąpiła w czasach panowania księcia Karola I Podiebrada, który zlecił również budowę nowego zamku. Wówczas zbudowano półcylindryczne baszty, pogłębiono fosy, wzmocniono mury, zbudowano strzelnice w murach, na wieżach nadbudowano attyki.

Kolejna rozbudowa miała miejsce w latach 90 – tych XVI wieku, wówcza wybudowano niższy zewnętrzny pierścień murów. Umocnienia składały się wtedy z dwóch pierścieni: wewnętrznego o wysokości około 8metrów i grubości 1 metra w którym co 50 – 60 metrów rozmieszczone były wieże – baszty i pierścienia zewnętrznego oddalonego od muru wewnętrznego o 10 metrów. W niższym pierścieniu wewnętrznym znajdowały się baszty i strzelnice. Od strony zachodniej, południowej i północno – wschodniej miasto otaczała zewnętrzna fosa o szerokości 20 metrów. Dodatkowo między murami znajdowała się druga węższa fosa.

Od połowy XVIII wieku mury miejskie były stopniowo rozbierane. W 1750 roku wyburzono zewnętrzny pierścień. Mniej więcej 20 lat później rozpoczęto zasypywanie fos i wałów. W II połowie XIX wieku rozpoczęto wyburzanie pierścienia wewnętrznego. W 1806 roku magistrat nakazał obsadzenie lipami drogi prowadzącej wokół zamku drogi od Bramy  Srebrnogórskiej do Bramy Kłodzkiej. W ten sposób powstała najładniejsza w mieście Promenada Zamkowa. W 1817 roku wyburzono częściowo odcinek murów miejskich pomiędzy Bramą Ziębicką a Wrocławską oraz zasypano fosy i wyrównano wały. W 1819 roku zasypano fosę przy Bramie Wrocławskiej oraz pomiędzy Bramami Ziębicką i Kłodzką.

Jedynym zachowanym do dziś odcinkiem miejskiej fosy jest sadzawka w parku miejskim.

Źródło: wikipedia.pl