Kolej linowa na Kasprowy Wierch
Kolej linowa na Kasprowy Wierch to jedyna w Polsce wysokogórska kolej linowa, która od 1936 roku pozwalaja odbyć podróż w świat tatrzańskiej przyrody podziwianej z lotu ptaka. W całości przebiega przez teren Tatrzańskiego Parku Narodowego, a jej operatorem są Polskie Koleje Linowe S.A. Dolna stacja kolejki na Kasprowy Wierch znajduje się w zakopiańskich Kuźnicach, pośrednia na Myślenickich Turniach i górna 25 metrów pod szczytem Kasprowego Wierchu. Działa przez cały rok, zabierając do podwieszonego na linach wagonika 60 osób. Kasprowy Wierch to nie tylko najbardziej znany szczyt w Polsce, ale także jedyne miejsce, gdzie choć przez chwilę można poczuć się jak w Alpach.
Podróż z przesiadką na górę trwajaca około 20 minut jest niecodziennym doświadczeniem. Wagoniki pokonują ponad 4,3 km trasę z jedną stacją przesiadkową dla turystów i narciarzy. Nowoczesne, przeszklone wagoniki po niedawnej modernizacji umożliwiają podziwianie z lotu ptaka tatrzańskich polan, szczytów górskich i grani. Często można zobaczyć też mieszkańców parku, a wśród nich kozice i niedźwiedzie. Górna stacja znajduje się zaledwie 25 metrów poniżej szczytu Kasprowego Wierchu. Zlokalizowane są tam również: restauracja, toalety, poczekalnia oraz niewielki sklepik.
Długość trasy wynosi 4252,81 metra. Kolej pokonuje 936 m różnicy poziomów przy średnim pochyleniu 22%, poruszając się po 6 podporach. Od roku 2007 wagon ma prędkość 8 m/s (podczas pokonywania podpór zwalnia do 6 m/s), wcześniej jego prędkość wynosiła 5 m/s, przewożąc jednorazowo maksymalnie 60 osób. W zależności od pory roku dziennie może wywieźć ponad 3 tys. osób, rocznie – ponad 600 tys. Co roku okresowe przeglądy wyłączają kolej z eksploatacji w maju i listopadzie, nie funkcjonuje ona także podczas silnego wiatru (powyżej 20 m/s), oblodzenia i temperatury spadającej poniżej −28 °C.
Na Myślenickich Turniach następuje przesiadka do drugiego wagonu. Następny odcinek trasy jest bardziej stromy – największe przewyższenie wagonu nad terenem wynosi 180 metrów. Z prawej strony widać Goryczkowy Kocioł – zimą użytkowany jako stok narciarski. Wagon jedzie nad Doliną Suchą Kasprową i dobija do górnej stacji kolei, znajdującej się na wysokości 1959 m n.p.m., 26 metrów poniżej wierzchołka Kasprowego Wierchu.
Z góry roztaczają się wyjątkowe widoki. Można podziwiać Wysokie Tatry i Tatry Zachodnie, a także Zakopane i pobliskie wioski wygodnie ułożone w dolinach, u stóp gór. Punkt widokowy pozwala zatrzymać się na chwilę i nacieszyć oko dziewiczą przyrodą. Kasprowy Wierch jest również dla wielu początkiem pieszej wyprawy w Tatry. Czerwonym szlakiem można powędrować granią na Czerwone Wierchy lub na Świnicę. Żółte oznaczenia sprowadzają na Halę Gąsienicową do jednego z tatrzańskich schronisk - Murowańca. Dlatego latem Kasprowy tętni życiem. Wielu mówi, że tu bije turystyczne serce Tatr. Zimą kolejka wykorzystywana jest głównie przez narciarzy i snowboardzistów. W dwóch kotłach na zboczach Kasprowego działają wyciągi krzesełkowe i poprowadzone są trasy narciarskie o charakterze alpejskim, o długości blisko 14 kilometrów (z homologacją FIS). W Kotle Gąsienicowym działa wyciąg czteroosobowy, w Goryczkowych - dwuosobowy. Spod szczytu Kasprowego można zjechać na nartach aż do początkowej stacji kolejki.
Zimą w Kotle Gąsienicowym kursuje czteroosobowy Wyciąg Gąsienicowy. Ma on długość 1180 m, różnicę poziomów 352 m, zdolność przewozową 2,4 tys. osób na godzinę. Po drugiej stronie szczytu Kasprowego Wierchu leży oglądany już z kolei Kocioł Goryczkowy. Tam także zimą kursuje Wyciąg Goryczkowy, dwuosobowy, z dolną stacją w Dolinie Goryczkowej. Długość wyciągu 1624 m, różnica poziomów 602 m, zdolność przewozowa 730 osób na godzinę.
Źródło: wikipedia.pl / visitmalopolska.pl
Wstęp do Tatrzańskiego Parku Narodowego
1) Pieszo
Na wszystkich szlakach w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) konieczne jest posiadanie ważnego biletu wstępu do TPN, również w miejscach, gdzie TPN nie prowadzi stacjonarnej sprzedaży biletów. Zmiana ta została wprowadzona odkąd udostępniono internetowy system sprzedaży biletów dostępny na stronie https://tpn.gov.pl/wstep-do-parku lub przez aplikację mobilną Skycash / Mpay albo w innym punkcie biletowym stacjonarnym - sprawdź gdzie stacjonarnie kupisz bilet do TPN.
Warto zakupić bilet przed ruszeniem w Tatry, gdyż posiadając bilet online można uniknąć kolejek przy kasach i wskazać kasjerowi już posiadany bilet. Wystarczy zapisać zakupiony bilet w formacie PDF w urządzeniu mobilnym lub wydrukować w celu okazania do kontroli.
Uwaga: W Dolinie Chochołowskiej i Dolinie Lejowej opłaty za wstęp pobiera ich właściciel, tj. Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Honorowane są jednak także bilety zakupione online na stronach internetowych TPN.
2) Rower
Turystykę rowerową w TPN można uprawiać tylko na udostępnionych do tego celu szlakach lub drogach. Większość udostępnionych tras to jednocześnie szlaki turystyczne lub drogi publiczne. Na szlakach obowiązuje zakaz poruszania się na hulajnogach, hulajnogach elektrycznych, monocyklach itp. W Dolinie Chochołowskiej za wjazd rowerem pobierana jest dodatkowa opłata.
3) Pies
W TPN obowiązuje zakaz wprowadzania psów, a jedynym wyjątkiem jest Dolina Chochołowska, której właścicielem jest Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Szlakiem prowadzącym dnem doliny do schroniska, gdzie w większości obowiązuje ochrona krajobrazowa, można wejść z psem. Z psem można również spacerować Drogą pod Reglami. Należy pamiętać, że musi on być prowadzony na smyczy!
Inicjatorem budowy kolei był ówczesny prezes Polskiego Związku Narciarskiego i wiceminister komunikacji inż. Aleksander Bobkowski. Studia terenowe i pomiary, mające ustalić przebieg trasy kolei, rozpoczęło Centralne Biuro Studiów i Projektów PKP na zlecenie Ministerstwa Komunikacji wiosną 1934. Decyzja budowy zapadła w lipcu 1935. Inwestorem była specjalnie powołana spółka z o.o. pod nazwą "Towarzystwo Budowy i Eksploatacji Kolei Linowej Zakopane (Kuźnice) - Kasprowy Wierch" z siedzibą w Warszawie. Udziałowcami były: Polskie Koleje Państwowe, Liga Popierania Turystyki, Polskie Biuro Podróży "Orbis", Towarzystwo Krzewienia Narciarstwa oraz gdańska stocznia. Prezesem i dyrektorem technicznym spółki został inż. arch. Aleksander Kodelski, a dyrektorem finansowym dr Wacław Lewicki.
24 lipca 1935 powołano kierownictwo budowy z siedzibą w zakopiańskich Kuźnicach. Kierownikiem budowy został inż. M. Stadnicki, zastępcą inż. B. Lange. Harmonogram prac przewidywał rekordowo krótki czas budowy: 7 miesięcy. Ponieważ żadne przedsiębiorstwo nie było w stanie przyjąć takich warunków postanowiono prowadzić budowę systemem gospodarczym. Stan załogi, który wynosił początkowo ok. 600 osób, w dwóch ostatnich miesiącach zwiększono do 1000. Robotników werbowano nie tylko z Podhala, ale i Sądecczyzny, Krakowa, Tarnowa, a nawet z Wileńszczyzny. Zatrudniono wykwalifikowanych kamieniarzy z Brasławia oraz traczy i cieśli z Polesia. Roboty w terenie rozpoczęto 1 sierpnia 1935.
Budowa kolei wywołała żywą dyskusję społeczną, protestowali przeciwko niej, zaraz po ujawnieniu projektów w marcu 1934, głównie działacze ochrony przyrody, choć oprócz Państwowej Rady Ochrony Przyrody przeciwne budowie były też 94 towarzystwa i instytucje naukowe i turystyczne. W odpowiedzi na rozpoczęcie budowy kolei i równoczesnego łamania obowiązującego wtedy prawa (rozporządzenia Prezydenta RP o ochronie lasów, o prawie budowlanym, ustawie o ochronie przyrody, ustawie o koncesjach na koleje i inne) do dymisji podała się cała ówczesna Państwowa Rada Ochrony Przyrody wraz z przewodniczącym Komitetu Ochrony Przyrody w Krakowie – prof. Władysławem Szaferem. Dymisja nie została przyjęta. Budowa kolei pociągnęła za sobą kolejne inwestycje: obserwatorium na Kasprowym Wierchu, tzw. ceprostradę (znad Morskiego Oka na Szpiglasową Przełęcz), hotel na Kalatówkach.
Była to pierwsza inwestycja tego typu w Polsce, a sześćdziesiąta na świecie. Składa się ona z dwóch niezależnych od siebie odcinków: z Kuźnic na Myślenickie Turnie (uruchomiony 26 lutego 1936; przejazd próbny jednego wagonu na tym odcinku wykonał monter firmy Bleichert 17 lutego 1936) i z Myślenickich Turni na Kasprowy Wierch. Na każdym odcinku na jednej linie zawieszone były dwa wagony – jeden poruszający się do góry, a drugi na dół. Maszyny wybudowała stocznia w Gdańsku, natomiast liny – fabryka w Sosnowcu. Inwestycja powstawała w rekordowym tempie 7 miesięcy. Prace zakończono już 29 lutego 1936, a pierwsi pasażerowie wjechali na Kasprowy Wierch 15 marca 1936, po 227 dniach od rozpoczęcia budowy. Budową kierowali Medard Stadnicki i Borys Lange. Dla wwożenia materiałów zbudowano drogę na Myślenickie Turnie, gdzie następował przeładunek z samochodów na zaprzężone w koniki huculskie furmanki, które następnie przewoziły materiały budowlane na Halę Gąsienicową. Stamtąd materiały (cement, liny, wodę) transportowano na plecach robotników. Prace toczyły się na 2-3 zmiany (po 16 godzin dziennie). Budynki stacji dolnej w Kuźnicach, środkowej na Myślenickich Turniach i końcowej na szczycie Kasprowego Wierchu zaprojektowali Anna i Aleksander Kodelscy. Kolej linowa na Kasprowym Wierchu była inwestycją prestiżową i propagandową II Rzeczypospolitej Polskiej oraz prezentowała ówczesną nowatorską polską technikę i architekturę. Koszt budowy kolei wyniósł przeszło 3,5 mln zł i zwrócił się jeszcze przed 1939. Na górnej stacji umieszczono w 1936 polskie godło w stylu art déco (zachowane do dzisiaj). W tym samym roku architekt kolei Aleksander Kodelski w celu uczczenia budowy kolei stworzył w Warszawie modernistyczną willę (aktualnie zabytkową, ul. Czarnieckiego 53), będącą kopią dolnej stacji kolei linowej na Kasprowy Wierch. W 1961 zmodernizowano kolej, poprzez wymianę wagonów na nowe. W 1985 z okazji jubileuszu 40-lecia istnienia kolejki linowej na Kasprowy Wierch nakręcono film przypominający jej historię budowy, film "Ku Szczytom Tatrzańskim" został zrealizowany przez Wytwórnię Filmów Dokumentalnych.
Źródło: wikipedia.pl
Kolej linowa na Kasprowy Wierch kursuje codziennie co 10 minut (czas podróży - 20 minut) w godzinach:
- styczeń: 8:30 – 15:00 (ostatni przejazd w górę o 13:00)
- luty: 8:00 – 16:00 (ostatni przejazd w górę o 14:00)
- marzec: 7:30 – 18:00 (ostatni przejazd w górę o 16:00)
- kwiecień: 7:30 – 18:00 (ostatni przjeazd w góre o 16:00)
- maj: 8:00 – 18:30 (ostatni przejazd w góre o 16:30) - możliwy wiosenny przegląd techniczny
- czerwiec: 8:00 – 18:30 (ostatni przejazd w góre o 16:30)
- lipiec i sierpień: 7:00 – 21:00 (ostatni przejazd w góre o 19:00)
- wrzesień: 7:30 – 18:00 (ostatni przejazd w góre o 16:00)
- październik: 8:00 – 17:30 (ostatni przejazd w góre o 15:30) - możliwy jesienny przegląd techniczny
- listopad: 9:00 – 16:00 (ostatni przejazd w górę o 14:00) - możliwy jesienny przegląd techniczny
- grudzień: 8:00 – 16:00 (ostatni przejazd w górę o 14:00)
Uwaga: Co roku okresowe przeglądy wyłączają kolej z eksploatacji w maju i październiku/listopadzie, nie kursuje ona także podczas silnego wiatru (powyżej 20 m/s), oblodzenia i temperatury spadającej poniżej −28 °C.
Bilety można kupić w kasie bezpośrednio przed odjazdem lub online na stronie pkl.pl (minimum 2 dni i maksimum 30 dni przed planowanym wyjazdem).
Do obiektu przynależą:
Inne obiekty znajdujące się w:
Ośrodek narciarski "Kasprowy Wierch"
- Kolej krzesełkowa na Hali Gąsienicowej
- Kolej krzesełkowa na Hali Goryczkowej
- Kolej linowa na Kasprowy Wierch
