Dolina Eliaszówki

Dolina Eliaszówki znajduje się pomiędzy miejscowościami Czerna i Paczółtowice w powiecie krakowskim (województwo małopolskie) na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Proponowana trasa to kilkukilometrowy, relaksujący spacer pośród drzew dających przyjemny półcień. Nie brakuje tutaj ciekawych obiektów, takich jak liczne źródła, skałki, kapliczki, ruiny dawnych murów i zabudowań klasztornych.

Jedną z większych atrakcji są ruiny przerzuconego przez głęboki jar tzw. Diabelskiego Mostu z XVII w., łączącego dawniej klasztor w Czernej z wzgórzami siedleckimi, a swym wyglądem przypominający rzymskie akwedukty. Kolejną atrakcją są pozostałości tzw. Bramy Siedleckiej, która była jednocześnie kapliczką, w której odprawiano nabożeństwa dla ludności.

Walory krajobrazowe i przyrodnicze spowodowały, że dolina włączona została w obszar Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie, a w 1989 r. utworzono tutaj leśny rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki.

U wylotu doliny znajduje się duży (czynny) kamieniołom, to Kopalnia Wapienia Czatkowice. Niezwykle wygląda ze szczytu wzniesienia, przez które prowadzi nasza trasa.

Trasa przeznaczona głównie dla pieszych, chociaż posiadacze rowerów górskich, też dadzą sobie tutaj bez problemów radę. Nie jest odpowiednia dla osób z wózkami dziecięcymi, ze względu na nierówny, leśny charakter ścieżek, które są w pewnym momencie strome i wąskie.

Charakterystyka trasy:

długość trasy: ok. 4,6 km;
czas: ok. 2-3 h;
dostępność: 24/7;
rodzaj trasy: piesza;
trudność trasy: łatwa;
rodzaj drogi: leśna;
wzniesienia: 166 m;
zejścia: 176 m;
dojazd samochodem: tak;
parking: bezpłatny;
opłaty za wstęp lub zwiedzanie: brak;
toaleta na trasie: nie (tylko przy punkcie startowym);
miejsca na piknik lub odpoczynek: tak;
trasa dla wózków dziecięcych: nie;
trasa głównie w cieniu;
polecany termin odwiedzenia: dowolny;
przydatne wyposażenie: wygodne (sportowe) obuwie.

Dojazd:

Najdogodniejszym miejscem na rozpoczęcie wędrówek po Dolinie Eliaszówki jest bezpłatny i rozległy parking przy klasztorze w Czernej. Zaletą tego miejsca jest fakt, że w pobliżu dostępna jest restauracja i ogólnodostępna toaleta, a zwiedzanie klasztoru, jak i działających przy klasztorze Muzeum Karmelitańskiego i Muzeum Misyjnego jest na wyciągniecie ręki.

Na miejsce bez problemu można dostać się własnym samochodem, ale można skorzystać również z komunikacji zbiorowej. Do przystanku Czerna Klasztor kursują autobusy z dworca autobusowego w Krzeszowicach i Olkuszu. Niestety nie ma bezpośredniego połączenia z Krakowa.

Opis trasy:

Zostawiamy samochód na parkingu przy klasztorze w Czernej, jednak zanim ruszymy na spacer po malowniczej Dolinie Eliaszówki, warto zwiedzić klasztor karmelitów bosych w Czernej pochodzący z 1629 roku. Przy klasztorze odnajdziemy ogólnodostępne źródło proroka Eliasza, zabytkową studnię klasztorną oraz przyklasztorny cmentarz, na którym znajdziemy upamiętnienia wielu polskich patriotów, jak chociażby grób wojenny gen. Aleksandra Błędowskiego, a także tablicę upamiętniającą miejsce pierwotnego grobu św. Rafała Kalinowskiego w Czernej.

Powyżej cmentarza znajduje się wejście na Drogę Krzyżową Sanktuarium w Czernej, która poprowadzona jest po wzgórzu górującym nad klasztorem, z którego roztacza się ładny widok na okolicę.

Klasztor karmelitów bosych w Czernej

Fot. Widok na klasztor karmelitów bosych w Czernej.

Klasztor można zwiedzać bezpłatnie, jednak ogólnodostępne są tylko tereny z zewnątrz oraz kaplica. Ponadto istnieje możliwość bezpłatnego zwiedzania Muzeum Karmelitańskiego i Muzeum Misyjnego, które znajdują się w budynku przy parkingu. W Muzeum Karmelitańskim w Czernej zorganizowano wystawę z użyciem nowoczesnych technologii, która opowiada o pięknie i prostocie duchowości karmelitańskiej. Natomiast Muzeum Misyjne w Czernej to multimedia i wystawa, które przybliżają historię misji polskich karmelitów w Afryce, ukazują misyjny trud, a także warunki życia codziennego miejscowej ludności.

Po zwiedzeniu tak wielu atrakcji ruszamy wreszcie do Doliny Eliaszówki i już po drodze, za parkingiem mijamy okazałą kapliczkę z figurą Jezusa. Schodzimy drogą asfaltową aż do głównej drogi, gdzie znajduje się niewielki parking dla samochodów. Odnajdujemy za nim ścieżkę prowadzącą w dół do ruin Diabelskiego Mostu w Czernej, który został wybudowany w latach 1671-1691. Eliaszówka płynąca obok ruin mostu, tworzy w tym miejscu niezwykle malownicze miejsce.

Ruiny Diabelskiego Mostu nad Eliaszówką w Czernej

Fot. Widok na ruiny Diabelskiego Mostu nad Eliaszówką w Czernej.

Wracamy do drogi i schodzimy wzdłuż drogi ok. 250 m, po drodze mijając kolejną kapliczkę przydrożną z figurą Jezusa. Docieramy do źródła proroka Elizeusza, z którego to źródła pobliski klasztor czerpie wodę dla swoich potrzeb. Powyżej źródła stoi niewielki budynek, który pompuje wodę do klasztoru. Za tym budynkiem odnajdujemy pozostałości klasztornych murów w Czernej, a także ścieżkę, która poprowadzi nas w lewo (ok. 200 m) do ruin furty klasztornej w Czernej. Będąc przy ruinach furty warto pójść kawałek dalej, aby zobaczyć ruiny Diabelskiego Mostu, tym razem z góry.

Przechodzimy przez ruiny furty i kierujemy się ścieżką pod górę, po 500 m dotrzemy do Bramy Siedleckiej, która stanowiła część murów i była jednocześnie kapliczką, w której odprawiano nabożeństwa dla ludności.

Podążamy dalej pod górę, po ok. 100 m droga zakręca w lewo, po kolejnych 450 metrach skręcamy w prawo. Zapamiętajmy to rozwidlenie, bo niedługo tutaj wrócimy. Pokonujemy 300 m i skręcamy ponownie w prawo. Po wejściu na wzgórek zobaczymy ogromną „dziurę w ziemi” – to Kopalnia Wapienia w Czatkowicach.

Kopalnia Wapienia w Czatkowicach

Fot. Widok na Kopalnię Wapienia w Czatkowicach.

Wracamy się do miejsca, gdzie odbijaliśmy na punkt widokowy i skręcamy w prawo. Powoli będziemy szli w dół, częściowo wzdłuż pozostałości starych murów klasztornych. Cały czas będziemy na terenie rezerwatu leśnego „Dolina Eliaszówki”, który pokryty jest starodrzewem grądu, buczyny karpackiej i buczyny ciepłolubnej, zaś przy dnie łęgiem olszowo-jesionowym.

Po ok. 1 km dotrzemy do głównej, asfaltowej drogi, przy której odnajdziemy źródło proroka Eliasza, zwane także „Źródłem Miłości”. Źródło jest ocembrowane w kształcie serca, a obudowę tę wykonano ponad 100 lat temu. Nad źródłem znajduje się kapliczka kamienna (z 1848 roku) z obrazem biblijnego proroka Eliasza. Miejsce to ma symbolizować biblijny teren nad potokiem Kerit (Dolina Kerit), gdzie prorok mieszkał w grocie, pił wodę ze źródła i był karmiony przez kruka.

Źródło proroka Eliasza w Czernej

Fot. Widok na źródło proroka Eliasza w Czernej.

W dalszą drogę idziemy poboczem głównej drogi, dnem Doliny Eliaszówki. Schodzimy tak ok. 450 m, gdy z prawej strony drogi zauważymy ścieżkę, która pnie się pod górę. Doprowadzi nas ona po 250 m do parkingu pod klasztorem, gdzie zaparkowaliśmy samochód.

Atrakcje na trasie:

Muzeum Misyjne w Czernej
W uroczystość Matki Bożej Szkaplerznej 16 lipca 2018 r. w Czernej w pomieszczeniach Domu Pielgrzyma poświęcono nowo otwarte Muzeum Misyjne. Poświęcenia dokonał bp Kazimierz Górny z Rzeszowa. Celebransowi towarzyszyli również prowincjał Krakowskiej Prowincji Zakonu Karmelitów Bosych o. Tadeusz Florek OCD i kustosz sanktuarium o. Leszek Stańczewski OCD. Obecni byli również...
Muzeum Karmelitańskie w Czernej
Muzeum Karmelitańskie zostało otwarte 20 listopada 2014 roku i mieści się w nowym budynku Domu Pielgrzyma przy zabytkowym klasztorze karmelitów bosych w Czernej, ufundowanym w 1631 roku przez Agnieszkę z Tęczyńskich Firlejową. Muzeum zajmujące powierzchnię ok. 350m kw. położone jest w urokliwej okolicy bukowych lasów i przenosi nas w czasy,...
Zabytkowa studnia w Czernej
Studnia wykuta w skale znajdująca się na terenie klasztoru karmelitów bosych w Czernej...
Źródło proroka Eliasza w Czernej
Źródło proroka Eliasza (Źródło św. Eliasza) (pot. Źródło Miłości) – źródło umiejscowione w rezerwacie przyrody Dolina Eliaszówki na północ od zabudowań miejscowości Czerna, na północ od klasztoru w Czernej i Diabelskiego Mostu na Wyżynie Olkuskiej. Znajduje się po prawej (wschodniej) strony drogi z Krzeszowic przez Gorenice do Olkusza, trochę powyżej...
Klasztor karmelitów bosych w Czernej
Klasztor karmelitów bosych w Czernej – męski klasztor karmelitów bosych, we wsi Czerna w województwie małopolskim; podwójne Sanktuarium: Matki Bożej Szkaplerznej i św. Rafała Kalinowskiego. Kompleks klasztornyKlasztor ma plan czworoboku o wymiarach 70 × 70 m, w centrum którego znajduje się niewielki kościół, wzniesiony w rzucie krzyża, zaakcentowany wieżą. W bocznych...
Cmentarz klasztorny w Czernej
Obok kościoła znajduje się cmentarz klasztorny. W latach 1673-1837 zmarłych pustelników grzebano w grobowcu w podziemiach kościoła. W latach 1843-1845 założono cmentarz z południowej strony klasztoru. Zajmuje on działkę o wymiarach 40 x 24 m. W 1948 roku śmiertelne szczątki 60 pustelników przeniesiono z grobowca do wspólnej mogiły (drugi grób...
Droga Krzyżowa Sanktuarium w Czernej
Pielgrzymi przybywający do Sanktuarium w Czernej obok zasadniczego celu jakim jest spotkanie z Matką Bożą w Jej cudownym i słynącym łaskami wizerunku, mają okazję odprawienia nabożeństwa Drogi Krzyżowej w uroczym przyklasztornym parku na wzgórzu. Czerneńska Kalwaria została zbudowana w latach 1986 – 1988. Tworzy ją 15 monumentalnych stacji, usytuowanych na cokołach...
Kapliczka z figurą Jezusa w Czernej
Kapliczka z figurą Jezusa przy drodze dojazdowej do klasztoru w Czernej....
Diabelski Most w Czernej
Diabelski Most – były most (obecnie ruiny) w miejscowości Czerna w Dolinie Eliaszówki w województwie małopolskim. Znajduje się na Krzeszówce, dawniej nazywanej w tym miejscu Eliaszówką. Przy drodze do klasztoru w Czernej i drodze z Krzeszowic przez Gorenice do Olkusza, widać ruiny arkadowego mostu eremickiego, wybudowanego przez pustelników. Miał 18 metrów...
Kapliczka przydrożna z figurą Jezusa w Czernej
Kapliczka przydrożna z figurą Jezusa w Czernej. ...
Źródło proroka Elizeusza w Czernej
Źródło proroka Elizeusza (Źródło św. Elizeusza) – źródło w Dolinie Eliaszówki na Wyżynie Olkuskiej (część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej), w obrębie rezerwatu przyrody Dolina Eliaszówki. Znajduje się w północno-wschodniej części wsi Czerna, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice. Źródło znajduje się na wysokości 310 m n.p.m., poniżej klasztoru w Czernej...
Stare mury klasztorne w Czernej
Las w Dolinie Eliaszówki skrywa pozostałości po dawnych zabudowaniach klasztornych. Cały teren o powierzchni 80 ha pierwotnie otoczony był murem klauzurowym o długości ponad 4 km i wysokości 2,5 m, wzniesionym w latach 1640–1672, którego ruiny zachowały się do dziś. Stanowił granicę klauzury papieskiej. Zostało wzniesionych także 12 domków pustelniczych,...
Ruiny furty klasztornej w Czernej
Ruiny XVII-wiecznej furty klasztornej, kaplicy i bramy wjazdowej tzw. Bramy Siedleckiej. Przy furcie za mostem znajdował się budynek z pokojami gościnnymi, stajnią oraz pralnią, powstałą w 1673 roku. Źródło: wikipedia.pl...
Brama Siedlecka w Czernej
Teren klasztoru karmelitów od 1672 r. otoczony był murem klauzurowym długości ponad 4 km. Brama Siedlecka stanowiła część murów, była to kapliczka, w której odprawiano nabożeństwa dla ludności oraz budynek z pokojami mieszkalnymi i pralnia. Od 1889 r. z powodu znacznego już uszkodzenia most przestał być używany....
Punkt widokowy na Kopalnię Wapienia w Czatkowicach
Punkt widokowy na Kopalnie Wapienia w Czatkowicach. Można do niego dotrzeć od Źródła Elizeusza poprzez Bramę Siedlecką....
Rezerwat przyrody "Dolina Eliaszówki"
Rezerwat przyrody Dolina Eliaszówki – krajobrazowy rezerwat przyrody w Dolinie Eliaszówki na Wyżynie Olkuskiej (część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej). Znajduje się w obrębie Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie oraz dwóch obszarów siedliskowych sieci Natura 2000: „Czerna” PLH120034 i „Dolinki Jurajskie” PLH120005. Administracyjnie leży w województwie małopolskim, powiecie krakowskim, gminie Krzeszowice. Ma powierzchnię 109,57 ha,...
Źródło proroka Eliasza (Źródło Miłości) w Czernej
Źródło proroka Eliasza – źródło w Dolinie Eliaszówki na północ od zabudowań miejscowości Czerna, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice. Znajduje się w rezerwacie przyrody Dolina Eliaszówki na północ od klasztoru w Czernej i Diabelskiego Mostu na Wyżynie Olkuskiej, po prawej (wschodniej) strony drogi z Krzeszowic przez...
Dolina Eliaszówki
Dolina Eliaszówki (Dolina Eliasza) – dolina na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, rozciągająca się pomiędzy miejscowościami Czerna i Paczółtowice w powiecie krakowskim, województwie małopolskim. Nazwa Dolina Eliasza pochodzi od imienia biblijnego proroka Eliasza, patrona klasztoru w Czernej znajdującego się na zachodnich zboczach doliny. Dawniej na terenie doliny istniało kilkanaście pustelni, obecnie istnieje jeszcze odnowiona...