Z Cisownicy przez Czechy na Wielką Czantorię (995 m n.p.m.)
Zaktualizowano dzisiajPrezentujemy trasę w Beskidzie Śląskim prowadzącą na Wielką Czantorię (995 m n.p.m.), ale nietypowo, bo nie z Ustronia, ale z pobliskiej Cisownicy i w dodatku biegnącą częściowo przez terytorium Czech. Trasa jest dość wymagająca, gdyż trzeba przejść łącznie ok. 12 km i pokonać przewyższenie sięgające niemal 500 m.
Już na samym początku czekają nas wspaniałe widoki na Beskid Śląski i Pogórze Śląskie, gdy dotrzemy na parking przy Polanie Budzin. Na Wielką Czantorię będziemy przechodzić przez rezerwat przyrody rozciągający się zarówno po polskiej, jak i czeskiej stronie masywu. Z wieży widokowej na szczycie doskonale widać dolinę rzeki Wisły oaz centrum Wisły i Ustronia. Będziemy również przechodzić przez Małą Czantorię (864 m n.p.m.), na której zboczach dostępny jest taras widokowy Poniwiec z doskonałym widokiem na Ustroń.
Masyw Czantorii, to również wycieczka z historią w tle, gdzie mamy okazję uświadomić sobie, że beskidzkie lasy były przez wieki schronieniem dla różnych prześladowanych grup społecznych - ewangelików podczas kontrreformacji czy partyzantów podczas II wojny światowej. Na południowych stokach Czantorii, natrafimy chociażby na pomnik upamiętniający poległych w walce z Niemcami, żołnierzy Armii Krajowej z Oddziału „Czantoria”. Niedaleko pomnika, ponad 200 lat wcześniej (ok. 1654–1709), ewangelicy ze Śląska Cieszyńskiego potajemnie odprawiali nabożeństwa w jednym z „leśnych kościołów”, znanym dziś jako „Spowiedzisko” w Lesznej Górnej.
Charakterystyka trasy:
- długość trasy: ok. 12 km;
- czas: ok. 5 h;
- dostępność: 24h/7;
- rodzaj trasy: piesza;
- trudność trasy: średnia;
- rodzaj drogi: leśna/szutrowa/asfaltowa;
- wzniesienia: 481 m;
- zejścia: 473 m;
- dojazd samochodem: tak;
- parking: bezpłatny;
- opłaty za wstęp lub zwiedzanie: opcjonalnie (wieża widokowa);
- toaleta na trasie: tak;
- gastronomia na trasie: tak;
- miejsca na piknik lub odpoczynek: tak;
- trasa dla wózków dziecięcych: nie;
- trasa w słońcu i cieniu;
- polecany termin odwiedzenia: dowolny;
- przydatne wyposażenie: wygodne (sportowe) obuwie.
Dojazd:
Do parkingu przy Polanie Budzin najdogodniej dojechać własnym samochodem. Miejsce to znajduje się na styku Cisownicy i Lesznej Górnej. Istnieje również możliwość skorzystania z oferty komunikacji publicznej i dojazd autobusem z Cieszyna do przystanku Cisownica Pod Tułem. Komunikację na linii Cieszyn-Cisownica zapewnia firma transportowa TRANS-BUS, a aktualny rozkład jazdy można sprawdzić na stronie: https://transbus.com.pl. W przypadku przyjazdu autobusem musimy doliczyć do proponowanej trasy dodatkowe 1,7 km w jedną stronę, gdyż tyle wynosi odległość z przystanku Cisownica Pod Tułem do Polany Budzin.
Opis trasy:
Wycieczkę rozpoczynamy od parkingu przy Polanie Budzin, dzięki czemu jesteśmy już na starcie na wysokości 596 m n.p.m. Gdybyśmy chcieli wchodzić na Czantorię od stronu dolnej stacji kolejki z Ustronia, wówczas mamy znacznie więcej do przejścia w górę (ponad 600 m), gdyż startowalibyśmy od wysokości ok. 384 m n.p.m.
Gdy już nacieszymy się ładną panoramą z widokiem na Górę Tuł, ruszamy zielonym szlakiem w kierunku granicy czeskiej. Po drodze mijamy z lewej strony źródełko w Podlesiu, po ok. 300 m docieramy do rozdroża szlaków w Podlesiu. Kierujemy się dalej przez kolejne 800 m żółtym szlakiem do turystycznego przejścia granicznego Cisownica-Nýdek, a po drodze z lewej stronie będziemy mijać dawny „leśny kościół” ewangelicki „Spowiedzisko” w Lesznej Górnej. To właśnie w tego typu miejscach, w okresie kontrreformacji, ewangelicy w ukryciu przed prześladowcami, gromadzili się na nabożeństwach.
Fot. 1. Przejście graniczne Cisownica-Nýdek.
Na granicy idziemy w dalszym ciągu żółtym szlakiem jeszcze ok. 350 m i na zakręcie opuszczamy drogę asfaltową kierując się na lewo, wzdłuż słupków wyznaczającą granice państwową. Dalej prowadzić nas będzie czerwony szlak, który po 2,5 km (już po terenie Czech) doprowadzi nas do rozdroża "Pod chatou Čantoryjí" (865 m n.p.m.). Tutaj łapiemy żółty szlak, który pnie się w górę i po 700 m dotrzemy do dawnego schroniska "Chata Čantoryje". Obecnie jest tam prowadzona restauracja z czeskimi specjałami. Nieopodal, po polskiej stronie znajduje się polski punkt gastronomiczny - Koliba na Czantorii. Dawniej funkcjonowało w tym miejscu przejście graniczne Wielka Czantoria-Nýdek.
Czeskie i polskie punkty gastronomiczne znajdziemy również na szczycie Czantorii, na który prowadzi żółty i niebieski szlak – odległość ok. 650 m. Na szczycie Wielkiej Czantorii polecamy wejście na wieżę widokową, gdzie z platformy widokowej umieszczonej 29 m nad ziemią, roztacza się bardzo ładny widok na okolice, a przede wszystkim na centrum Wisły i Ustronia, wzgórza Beskidu Śląskiego, a przy dobrej pogodzie można dostrzec również Tatry. Wieżę obsługują Czesi, ale równie dobrze można płacić w polskiej walucie, lecz tylko gotówką. Dawniej w tym miejscu znajdowało się przejście graniczne Wielka Czantoria-Velká Čantoryje.
Fot. 2. Widok z wieży widokowej na Wielkiej Czantorii.
Opuszczamy szczyt wracając się do Koliby na Czantorii, następnie podążamy dalej zielonym szlakiem w kierunku Małej Czantorii. Po ok. 1,2 km dotrzemy do górnej stacji wyciągu Poniwiec Mała Czantoria. Tuż przy niej znajduje się taras widokowy Poniwiec, z którego ponownie możemy obserwować dolinę Wisły wraz z centrum Ustronia. W sezonie letnim i zimowym działają w tym miejscu również punkty gastronomiczne.
Fot. 3. Taras widokowy Poniwiec pod Małą Czantorią.
Kierujemy się dalej zielonym szlakiem na zachód, ok. 1,2 km dzieli nas od rozdroża pod Małą Czantorią, znajdującego się na wysokości 858 m n.p.m. Miejsce to jest nieco mylnie uznawane za szczyt Małej Czantorii, ale ok. 300 m na północny wschód znajduje się wyższy wierzchołek (866 m n.p.m.), będący właściwym szczytem Małej Czantorii, z którego podziwiać też możemy ładny widok niemal we wszystkie strony. Z rozdroża dotrzemy tam żółtym szlakiem.
Wracamy się z Małej Czantorii do wcześniej mijanego rozdroża, odszukujemy zielony szlak, którym schodzimy dość stromo w kierunku Goleszowa. Po 600 m dotrzemy do miejsca, w którym proponujemy odbić w lewo, w oznaczoną na czerwono ścieżkę partyzancką. Ścieżka ta jest dość wąska i raczej rzadko uczęszczana, toteż jest słabo widoczna i łatwo ją przeoczyć.
Fot. 4. Odbicie ze szlaku zielonego na czerwony szlak partyzancki.
Możemy zatem podążyć dalej zielonym szlakiem, który szybciej doprowadzi nas do samochodu lub podążyć szlakiem partyzanckim nadkładając ok. 1 km drogi, aby dotrzeć do pomnika partyzantów rozstrzelanych przez hitlerowców 30 listopada 1943 roku. Zostali oni pochowani na ewangelickim cmentarzu w Nýdku (Czechy) i tam też przy kaplicy można do dzisiaj odnaleźć grób zbiorowy polskich partyzantów z oddziału "Czantoria".
Fot. 5. Pomnik żołnierzy AK na zboczach Małej Czantorii.
Krótsza droga (szlak zielony) doprowadzi nas po ok. 750 m do rozdroża w Podlesiu, które powinno już być nam znane. Stamtąd już zaledwie 300 m do parkingu, gdzie zostawiliśmy samochód.
Jeśli wybierzemy dłuższą drogę przez szlak partyzancki, to po ok. 500 m powinniśmy dotrzeć do wspomnianego pomnika partyzantów. Po kolejnych 500 m wyjdziemy na asfaltową drogę w miejscu turystycznego przejścia granicznego Cisownica-Nýdek, przez które przechodziliśmy już w dniu dzisiejszym. Od granicy wracamy szlakiem żółtym, a następnie zielonym do parkingu przy Polanie Budzin, gdzie rozpoczęliśmy wędrówkę.
Atrakcje na trasie:
Polana Budzin (596 m n.p.m.)
Polana Budzin (596 m n.p.m.) położona u podnóża Małej Czantorii (866 m n.p.m.), pomiędzy miejscowościami Cisownica i Leszna Górna. Znajdziemy tutaj drogowskaz turystyczny z opisem zbiegających się w tym miejscu szlaków turystycznych i rowerowych. Z miejsca tego roztacza się piękna panorama na Górę Tuł (621 m n.p.m.), na Beskid Śląski oraz...
Źródełko w Podlesiu
Źródełko wody tuż przy szlaku z Lesznej Gónej/Cisownicy na Małą Czantorię. ...
Rozdroże w Podlesiu
Rozdroże w Podlesiu nieopodal Polany Budzin (596 m n.p.m.), gdzie rozgałeziają się szlaki turystyczne prowadzące na Nydek, Małą Czantorię, Wielką Czantorię, a także do Cisownicy i Goleszowa. ...
Leśny kościół „Spowiedzisko” w Lesznej Górnej
„Spowiedzisko” położone jest u podnóża Małej Czantorii, niedaleko czarnego szlaku z Goleszowa na szczyt, przy leśnej drodze z Lesznej Górnej do Nydku w Czechach. Znajdowało się tam dawniej źródełko, w którym najprawdopodobniej chrzczono dzieci. Zostało ono później zdewastowane i na jego miejscu znajduje się dziś studnia. Nabożeństwa na „Spowiedzisku” odbywają...
Przejście graniczne Cisownica-Nýdek
Przejście graniczne Cisownica-Nýdek – polsko-czeskie przejście graniczne na szlaku turystycznym położone w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Goleszów, zlikwidowane w 2007. Przejście graniczne Cisownica-Nýdek rejonie znaku granicznego nr I/49 zostało utworzone 2 lipca 1997. Czynne było przez cały rok: w okresie wiosenno-letnim (1.04–30.09) w godz. 6.00–20.00, a w drugiej...
Rozdroże "Pod chatou Čantoryjí" (865 m n.p.m.)
Rozdroże "Pod chatou Čantoryjí" znajdujące się po czeskiej stronie masywu Wieliej Czantorii na wysokości 865 m n.p.m. tuż pod dawnym, czeskim schroniskiem "Chata Čantoryje"....
Dawne schronisko "Chata Čantoryje" na Czantorii
Dawne schronisko turystyczne na Czantorii (Chata Čantoryje) – górskie schronisko turystyczne, obecnie bufet, w Beskidzie Śląskim, w zachodniej części wydłużonego wierzchołka Czantorii Wielkiej. Znajduje się na terenie Czech, tuż przy granicy państwowej polsko-czeskiej. Historia Schronisko wzniesione zostało w latach 1903–1904 przez Beskidenverein, jako odpowiedź na plany Polaków wybudowania tu pierwszego polskiego schroniska...
Koliba na Czantorii
W 1962 roku, pan Robert Ciemała wybudował niedużą kolibę, przez lato znaną jako „Koliba Rancho”. W 1972 roku budynek rozbudowano. Od tego czasu koliba na Wielkiej Czantorii służy jako miejsce, w którym nie tylko można zjeść coś ciepłego podczas górskiej wycieczki, ale także przenocować. Od 2014 roku kolibę na Czantorii prowadzi...
Przejście graniczne Wielka Czantoria-Nýdek
Przejście graniczne Wielka Czantoria-Nýdek (właściwie pod Czantorią Wielką na zachód od szczytu, przy czeskim schronisku turystycznym) – polsko-czeskie przejście graniczne na szlaku turystycznym, położone w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Ustroń, zlikwidowane w 2007 roku. Przejście graniczne Wielka Czantoria-Nýdek w rejonie znaku granicznego nr III/244 (I/44) Znak gran. nr...
Rezerwat przyrody Czantoria
Wielka Czantoria jest pięknym szczytem na zachodnich krańcach polskiego Beskidu Śląskiego. Jej strome stoki wznoszą się wysoko nad dolinę Wisły. Góra od dziesięcioleci cieszy się popularnością wśród turystów, z powodu roztaczających się z niej pięknych widoków - szczególnie na wschodnią część Beskidu Śląskiego i Pogórze Cieszyńskie. W 1996 roku na...
Wielka Czantoria (995 m n.p.m.)
Wielka Czantoria (czes. Velká Čantoryje, niem. Großer Czantory-Berg, 995 m n.p.m.) – najwyższe wzniesienie Pasma Czantorii w Beskidzie Śląskim, dominujące w północnej części tego pasma. Jest jednocześnie szczytem granicznym między Polską a Czechami oraz najwyższym szczytem czeskiej części Beskidu Śląskiego. Przez szczyt przebiega także główny wododział Polski, stanowiący granicę między...
Wieża widokowa na Wielkiej Czantorii
Budowa wieży widokowej na Wielkiej Czantorii (995 m n.p.m.) została przeprowadzona w okresie od lipca do października 2002 r. Budowa wieży widokowej z platformą widokową na wysokości 29 metrów została poprzedzona stworzeniem projektów od września 2001 r. i produkcją tej stalowej konstrukcji ocynkowanej przez zakłady w Trzyńcu. Ceremonii otwarcia dokonał...
Przejście graniczne Wielka Czantoria-Velká Čantoryje
Przejście graniczne Wielka Czantoria-Velká Čantoryje – polsko-czeskie przejście graniczne na szlaku turystycznym, położone w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Ustroń, w Beskidzie Śląskim, zlikwidowane w 2007 roku. Przejście graniczne Czantoria-Velká Čantoryje w rejonie znaku granicznego nr I/43 Znak gran. nr I/43 zostało utworzone 20 sierpnia 2007 roku. Czynne było...
Taras widokowy Poniwiec
Taras widokowy zlokalizowany przy górnej stacji kolei linowej Poniwiec na zboczach Małej Czantorii. Taras jest ogólnodostępny i roztacza się z niego panoroama na Ustroń i Beskid Śląski. Najdogodniej dostać się do tego miejsca podjeżdzając samochodem pod dolną stację kolei linowej Poniwiec i skorzystać z czynnego cały rok wyciągu krzesełkowego, który dowiezie...
Wyciąg "Poniwiec Mała Czantoria" w Ustroniu
Poniwiec Mała Czantoria w Ustroniu – ośrodek narciarski położony w Ustroniu w Beskidzie Śląskim na północnym zboczu Pasma Czantorii między Małą Czantorią a Wielką Czantorią (ok. 3 km od centrum Ustronia). W skład kompleksu wchodzą: 4-osobowy wyciąg krzesełkowy szwajcarskiej firmy Bartholet Maschinenbau AG o długości 800 m i przepustowości 1500 osób na...
Rozdroże pod Małą Czantorią (858 m n.p.m.)
Rozdroże pod Małą Czantorią, które jest jednocześnie niższym wierzchołkiem Małej Czantorii. W tym miejscu znajdujemy się na wysokości ok. 858 m n.p.m., natomiast wyższy wierzchołek Małej Czantorii o wysokości 866 m n.p.m. znajduje się ok. 300 metrów na pólnocny-wschód. Dojdziemy do niego żółtym szlakiem prowadzącym do Ustronia. Z wyższego wierchołka roztacza...
Mała Czantoria (864 m n.p.m.)
Mała Czantoria (866 m n.p.m.) – szczyt w głównym grzbiecie Pasma Czantorii w Beskidzie Śląskim, niecałe 3 km na północny zachód od Wielkiej Czantorii. Pierwszy, licząc od północy, "beskidzki" szczyt w wododziale Wisły i Odry. Góra o stromych stokach, zbudowana jest z gruboławicowych, krzemienistych piaskowców należących do tzw. płaszczowiny godulskiej. Pokryta...
Pomnik ku czci partyzantów w Lesznej Górnej
Pomnik ku czci partyzantów: Alojzego Badura, Jana Bujoka, Jana Poloka, Jana Pytela, Pawła Śliźa i Klemensa Starzyka rozstrzelanych przez hitlerowców 30 listopada 1943 roku. Zostali pochowani na ewangelickim cmentarzu w Nýdku (Czechy) i tam też przy kaplicy można do dzisiaj odnaleźć grób zbiorowy polskich partyzantów z oddziału "Czantoria". Historia 30 listopada 1943...