Zespół dworski w Kamesznicy
A-657/95 z 05.01.1995
Powstałe w latach 1830-33 założenie dworsko-parkowe w Kamesznicy to dzieło właścicieli, Teresy i Marcelego Potockich. Dobrze utrzymywany zespół obiektów wraz z parkiem doczekał chwili obecnej w prawie niezmienionym stanie. Interesujący jest teren, na którym ulokowano obiekty, obejmujący dolinkę oraz stoki wzgórza. Obiekty architektoniczne zostały integralnie wkomponowane w park. Całość leży na planie wydłużonego prostokąta. Główna część założenia to klasycystyczny dwór z 1833 r. obecnie leśniczówka Lasów Państwowych. Jest to parterowa budowla, nakryta czterospadowym dachem. Lekki ryzalit w elewacji frontowej poprzedzony jest szerokim tarasem i schodami. Wejście umieszczone zostało w późniejszej przybudówce od strony elewacji tylnej. Nieco poniżej dworu znajduje sie oficynka zwana kancelarią. Przy jednym z narożników dobudowana została wieżyczka z tarczami zegarowymi, częściowo murowana, częściowo drewniana, posiadająca pokryty gontem hełm. Powyżej dworu stoi budyneczek dawnej oranżerii, przerobiony potem na lamus. Inne obiekty na terenie zespołu to suszarnia szyszek, kamienny krzyż z herbem Potockich Pilawa oraz dwie kaplice: Matki Bożej Szkaplerznej oraz św. Teresy. Druga z tych kaplic według przekazów to budowla postawiona na miejscu nieszczęśliwego zdarzenia. Niezrównoważony Marceli Potocki miał ponoć w parku postrzelić ze strzelby swoją żonę, zaś opamiętawszy się, jako przebłaganie za grzech postawił kaplicę pod wezwaniem jej patronki. Park dworski posiada charakter ogrodu angielskiego, a więc starającego się w pewien sposób imitować dziką przyrodę. Znajduje się tu niewielki staw. Park posiada bogaty drzewostan z lipami, modrzewiami, sosnami, jaworami, kasztanowcami, jesionami i innymi gatunkami drzew. Wiele z nich posiada status pomników przyrody, jak np. 250-letnie sosny wejmutki, kilka świerków i buk. Modrzew europejski o obwodzie 345 cm to największy okaz tego gatunku w tym rejonie polskich Karpat. Park stanowi przykład romantycznego ustronia z kępami drzew, szemrzącym po kamieniach strumykiem, niewielkim wodospadem, a także widokiem na pola uprawne i góry.
Źródło: slaskie.travel
Kamesznica została założona w XVII w. na miejscu wcześniejszego osiedla pasterskiego przez ówczesną właścicielkę Żywiecczyzny – królową Konstancję. W 1720 r. po bezpotomnej śmierci wojewody wałaskiego Tomasza Jaska jego grunty w Kamesznicy przejął dwór żywiecki. Na polecenie ówczesnego „pana na Żywcu”, Franciszka Wielopolskiego, na ziemiach tych założono folwark, a zabudowania folwarczne wzniesiono u zbiegu Kamesznickiego Potoku i Bystrej. Gdy pod koniec XVIII w. zaczęła się rozpadać fortuna Wielopolskich, Kamesznica przeszła w 1800 r. w ręce Marcina Badeniego, działacza politycznego i społecznego w Królestwie Polskim, posła na Sejm Czteroletni, a następnie w 1831 r. stała się własnością hrabiów Marcelego i Teresy Potockich herbu Pilawa z Buczacza. Na miejscu dawnych budowli folwarcznych wznieśli oni w 1833 r. swoją letnią rezydencję, otoczoną pięknym parkiem krajobrazowym o powierzchni ok. 7,5 ha. W 1851 r. wybudowali zaś mały kościółek, poświęcony najpierw św. Teresie, a później Matce Boskiej Szkaplerznej. W 1846 r. Kamesznicę wraz z dworkiem i parkiem nabył od Teresy Potockiej Karol Ludwik Habsburg. Dworek stał się siedzibą arcyksiążęcego Zarządu Lasowego.
Źróło: peuk.fiiz.pl
