Zamek w Lanckoronie

Zamek w Lanckoronie to dziś malownicze ruiny średniowiecznej twierdzy, wzniesionej przez króla Kazimierza Wielkiego na Lanckorońskiej Górze (545 m n.p.m.). Znajduje się on na północ od centrum Lanckorony, a jego pozostałości są jednym z najbardziej charakterystycznych punktów na mapie Małopolski.

Mimo upływu wieków, zamek zachował swój historyczny charakter. Do dziś można zobaczyć fundamenty dwóch wież, fragmenty murów obronnych oraz ślady dawnej fosy. Trwają tu prace rewitalizacyjne, a ruiny są obecnie dostępne do samodzielnego zwiedzania przez cały rok.

Królewskie początki zamku w Lanckoronie

Zamek lanckoroński powstał w połowie XIV wieku jako warownia graniczna między ziemią krakowską a Księstwem Oświęcimskim. Jego główną funkcją była ochrona granicy oraz szlaków handlowych. Pierwsza pisemna wzmianka o zamku pochodzi z 1366 roku, kiedy wymieniony został burgrabia Orzeszko.

Pierwotna konstrukcja miała prostokątny kształt i była wyposażona w dwie narożne, czworoboczne wieże. Później zamek był przebudowywany i rozbudowywany, m.in. o bastiony i fortyfikacje ziemne.

Fot. Plan zamku w Lanckoronie.

Burzliwe dzieje i konfederacja barska

W swojej historii zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli – należał do rodów Zebrzydowskich, Czartoryskich, Lanckorońskich i Wielopolskich. W XVI wieku był m.in. rezydencją marszałka wielkiego koronnego Mikołaja Zebrzydowskiego, który wzniecił tu słynny rokosz przeciwko królowi Zygmuntowi III Wazie.

Najbardziej dramatyczny okres w dziejach zamku przypada na XVIII wiek i czasy konfederacji barskiej. Twierdza została wówczas umocniona przez francuskich inżynierów i stanowiła jedną z głównych baz konfederatów. W lutym 1771 roku wojska rosyjskie pod wodzą Suworowa bezskutecznie próbowały zdobyć zamek, ponosząc znaczne straty.

Upadek twierdzy i rozbiórka ruin

Po I rozbiorze Polski zamek w Lanckoronie został zajęty przez Austriaków. Początkowo przekształcono go w więzienie, jednak niedługo później zamek został wysadzony w powietrze. Ostateczna rozbiórka ruin miała miejsce w 1884 roku, co doprowadziło do niemal całkowitego zniszczenia zabytku.

Do dziś zachowały się jedynie fundamenty, fragmenty murów i ślady dawnych fortyfikacji. Mimo to, miejsce to wciąż przyciąga miłośników historii i turystów poszukujących ciekawych atrakcji w Małopolsce.

Zwiedzanie zamku w Lanckoronie

Ruiny zamku są od kwietnia 2025 roku otwarte i dostępne do zwiedzania przez całą dobę. Grupy zorganizowane mogą skorzystać z usług przewodnika, kontaktując się z Gminnym Ośrodkiem Kultury w Lanckoronie.

Dodatkową atrakcją jest możliwość obejścia ruin ścieżką leśną oraz skorzystania z turystycznych szlaków, które przebiegają przez szczyt Lanckorońskiej Góry. To idealne miejsce na spacer i podziwianie panoramy okolicznych wzgórz.

Propozycja spaceru:
Z rynku w Lanckoronie wyrusz ulicą Św. Jana, za kościołem. Trasa o długości 1,6 km wiedzie przez las i prowadzi z powrotem do rynku, oferując piękne widoki oraz możliwość poznania lokalnej historii. Czas przejścia ok. 30-40 minut, przewyższenie ok. 70 m.

Zamek w Lanckoronie to nie tylko ciekawa atrakcja turystyczna, ale też ważne miejsce w historii Polski. Jego ruiny przypominają o dawnej świetności i burzliwych dziejach, które kształtowały losy Małopolski i całego kraju.