Pałac Miłków
A/767/522/J z 08.06.1979
Pałac w Miłkowie (niem. Schloss Arnsdorf) – neobarokowy pałac w Miłkowie w województwie dolnośląskim.
Pałac powstał na rzucie podkowy. Jest to budowla dwukondygnacyjna, nakryta dachem mansardowym. Z elewacji północnej, znajdującej się od strony ogrodu, występuje prostokątny ryzalit. Wejście główne znajduje się w portalu kolumnowym, nad którym umieszczono kartusz herbowy hrabiów Matuschka-Toppoltzan. Układ przestrzenny wnętrza nie uległ zmianom. Hol, główna klatka schodowa oraz wielka sala w skrzydle zachodnim zachowały historyzujący XIX-wieczny wystrój.
Źródło: wikipedia.pl
Właściciel wsi Johann Nepomuk Lodron - Laterano (od 1765 r.) przebudował renesansowy dwór, postawiony jeszcze przez hrabiego von Zierotin (w 1667 r.), na okazały trójskrzydłowy pałac.
Po zniszczeniu go przez ogień w1768 roku, zarządził odbudowę w obecnej barokowo - klasycyzującej formie. Ciekawą i intrygującą postacią była hrabina von Lodron de domo Waldstein, wdowa po Johannie Nepomuku. Prowadziła badania przyrodnicze, interesowała się zielarstwem, była protektorką laborantów. Miejscowa ludność wierzyła, że odkryła ona tajemną formułę eliksiru wiecznej młodości i jej śmierć uznano za nieprawdziwą. W 1796 roku Miłków zakupił hrabia Bernhard von Matuschka, uznany botanik, autor cenionego zielnika i opisu flory Śląska.
Jego potomkowie pozostawali właścicielami pałacu i rozległych dóbr do końca II wojny światowej. Pałac jest to okazała budowla dwukondygnacyjna na planie podkowy. Budynek nakrywają wyniosłe dachy mansardowe, z wydatnymi kominami i lukarnami. Fasada ma regularny i symetryczny charakter. Wejście główne zostało umieszczone na osi ujęte w kolumnowy portal, nad którym znajduje się kartusz herbowy. Wnętrza zachowały układ przestrzenny z czasów ostatniej przebudowy. Na parterze pomieszczenia główne posiadają sklepienia krzyżowe. W pobliżu pałacu znajdują się zabudowania folwarczne otoczone rozległym parkiem krajobrazowym.
Zabytkowy park założony w połowie XIX wieku, tworzy ponad 200 okazów starodrzewia, dominują okazałe lipy, dęby, jawory i buki.
Po 1945 roku pałac zamieszkiwali pensjonariusze domu opieki społecznej, a w zabudowaniach gospodarczych mieściło się Państwowe Gospodarstwo Rolne. Lepsze czasy nadeszły w latach 70-tych, kiedy Państwowe Gospodarstwo Hodowlane z Wojanowa uruchomiło cieszący się dużym powodzeniem ośrodek wypoczynkowo - jeździecki, przy którym powstał oddział Towarzystwa Miłośników Konia w Polsce. W latach 90-tych pałac znalazł się w rękach prywatnych właścicieli, którzy uruchomili w nim hotel i restaurację "Spiż" i pragną przywrócić mu dawną świetność.
Źródło: Tablica informacyjna przy pałacu.
- Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 103-105. ISBN 83-92292-21-9.
- Zabytki sztuki w Polsce: Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 569-570. ISBN 83-92290-61-5.