Gr. boj. "Wirek" - 1. Schron pozorno-bojowy

Schron pozorno-bojowy grupy bojowej "Wirek", to jeden z ciekawszych elementów polskich umocnień z lat 30. XX wieku. Choć wyglądał jak pełnowartościowy, silnie uzbrojony bunkier, jego zadaniem było przede wszystkim wprowadzenie przeciwnika w błąd. Miał symulować obecność silnie uzbrojonego schronu bojowego, jednocześnie kosztując znacznie mniej czasu i materiałów. Tego typu obiekty znajdowały się m.in. na terenie Obszaru Warownego „Śląsk”, a jeden z najlepiej zachowanych przykładów znajduje się w Rudzie Śląskiej.

Historia przeniesienia schronu pozorno-bojowego

Losy schronu w Rudzie Śląskiej są wyjątkowe. Podczas projektowania drogi N-S zauważono, że inwestycja koliduje z lokalizacją historycznego obiektu. Dzięki czujności członków stowarzyszenia Pro Fortalicium oraz otwartości Miejskiego Konserwatora Zabytków i zaangażowaniu wykonawcy drogi – firmy Drogopol – udało się uratować schron przed zniszczeniem. 4 lipca 2018 roku obiekt został podniesiony i przesunięty w bezpieczne miejsce, a następnie odpowiednio wyeksponowany.

Opis techniczny i lokalizacja

Schron typu A zbudowano w 1938 roku. Był to pozorny schron uzbrojony, z jedną strzelnicą dla ręcznego karabinu maszynowego. Załogę stanowiło dwóch żołnierzy. Wnętrze składało się z małego bloku bojowego oraz fałszywej tylnej części z drzwiami i pomieszczeniem gospodarczym. Nie posiadał pancerzy, wentylacji ani wyjścia ewakuacyjnego, co odróżniało go od pełnoprawnych schronów bojowych. Dziś obiekt znajduje się przy trasie N-S w Rudzie Śląskiej, w miejscu ogólnodostępnym, z platformą i schodami prowadzącymi do ekspozycji.

Zachowanie i dostępność

Choć elementy metalowe, takie jak drzwi pancerne i zamknięcia strzelnicy, nie zachowały się, sam schron przetrwał w dobrym stanie. Dzięki zaangażowaniu wielu osób jego otoczenie zostało uporządkowane i pomalowane. To rzadki przykład uratowania obiektu militarnego w pełnej współpracy pomiędzy miastem, wykonawcą inwestycji a organizacją pasjonatów fortyfikacji.

Znaczenie i ochrona

Schron pozorno-bojowy wpisano do gminnej ewidencji zabytków miasta Ruda Śląska. Jest ważnym elementem edukacyjnym i turystycznym – stanowi materialne świadectwo polskiej myśli wojskowej sprzed II wojny światowej. Pokazuje również, że dobra wola i współpraca różnych środowisk mogą ocalić nawet tak niepozorny fragment historii.

Schemat schronu

Rys. Schemat przeniesionego schronu pozorno-bojowego grupy bojowej "Wirek".

Źródło: wirtualnaruda.pl / fortyfikacja.pl