Kościół pw. Najświętszej Marii Panny na Piasku we Wrocławiu

Kościół romański
Pierwotny romański kościół i klasztor zostały prawdopodobnie ufundowane przez palatyna Piotra Włosta, jego żonę księżniczkę Marię i ich syna Świętosława w 1. połowie XII wieku i ukończone przed 1148 (wedle niektórych źródeł już w 1133). Zapewne po 1150 przybyli na Piasek kanonicy regularni. Romański kościół o długości zewnętrznej ok. 35 m był znacznie mniejszy od obecnego gotyckiego, i nieco mniejszy od powstałej w podobnym czasie katedry walterowskiej na Ostrowie Tumskim. Znajdował się w miejscu, w którym przy obecnym rzucie kościoła jest środkowa część nawy głównej i nawy południowej. Kościół zbudowany był z granitu, miał krótki transept i wydłużone prezbiterium, węższe od naw lub nawy, z kaplicami z obu stron i kryptą. Od zachodu znajdowały się dwie wieże z emporą pomiędzy nimi. Jeszcze w XIII w. wydłużono w konstrukcji ceglanej prezbiterium w kierunku wschodnim o około 10 m. W tej postaci romański kościół przetrwał zapewne do roku 1334.

Dawny i obecny gotycki kościół
W miejscu opisanej powyżej świątyni wzniesiono od 1334–1375 nową gotycką trójnawową halę bez transeptu m.in. według planów mistrza Pieszki. Budowę zainicjował opat Konrad z Oleśnicy, kościół został zaś konsekrowany w 1369 przez biskupa Przecława. Sklepienia wykonano w latach 1386–1395. W 1430 ukończono wieżę południową; północna pozostała nieukończona. Pierwotny gotycki hełm z galerią obronną został zastąpiony później barokowym, ten zaś spłonął jeszcze 28 lub 30 stycznia 1730 i został zastąpiony tymczasowym daszkiem namiotowym, którego forma zachowała się do dziś. W 1390 ukończono pierwszą z kaplic bocznych - Świętej Rodziny, zaś w 1666 zbudowano wedle projektu Antonio Caldina kaplicę św. Krzyża – najstarszy obiekt barokowy we Wrocławiu. W pożarze z 1730 poza hełmem spłonął dach korpusu kościoła, odbudowany w 1732. Kolejne pożary, z 1763 i 25 maja 1791 spowodowały kolejne, później odbudowywane, uszkodzenia dachu.

W czasie oblężenia Wrocławia pod koniec II wojny światowej kościół i klasztor zostały silnie zniszczone, największe zniszczenia zaszły w Wielkanoc 1945, 1 i 2 kwietnia. Rozważano pozostawienie zespołu poklasztornego w formie trwałej ruiny. Ostatecznie zostały jednak odbudowane - kościół w latach 1946–1948 i 1961–1963, według projektów Witolda Rawskiego i Edmunda Małachowicza, przy czym wnętrzu przywrócono formy gotyckie i wyposażono ołtarzami ze zniszczonych w wojnie kościołów śląskich. Dach odbudowano jako bardziej stromy niż przed zniszczeniem, rekonstruując formę sprzed pożaru z 1730. Nowoczesne witraże w kościele wykonała Teresa Maria Reklewska.

Barokowy klasztor
Przylegający do kościoła czworobok klasztorny powstał w epoce gotyku, lecz w latach 1709–1715 za rządów opata Baltazara Seidla został przebudowany i rozbudowany w stylu barokowym. Osobne, przylegające od wschodu skrzydło dawnej biblioteki klasztornej zachowało jednak gotycki charakter do 1945. W 1632 kościół został splądrowany przez szwedzkie wojska. Po sekularyzacji zakonu w 1810 budynki klasztorne były od 1811 wykorzystywane jako biblioteka. Zniszczony w czasie wojny budynek poklasztorny został w latach 1956–1959 odbudowany pod kierownictwem Marcina Bukowskiego, skrzydło dawnej biblioteki klasztornej rozebrano jednak, m.in. w celu pozyskania gotyckiej cegły. Obecnie w budynku poklasztornym mieści się oddział Biblioteki Uniwersyteckiej. Obiekt ma również status zabytku (nr rej. 35 z 26.10.1961)

Źródło: wikipedia.pl

Msze święta:

• w niedzielę 7.30, 10.30, 12.00;
• w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego: 9.00, 18.00
• w dni powszednie 7.00 (wrzesień - czerwiec), 18.00; w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego o 7.00