Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Brzegu

Kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej w Brzegu to jedna z najcenniejszych świątyń miasta i ważny zabytek architektury gotyckiej na Śląsku. Ten dawny kościół zamkowy, wzniesiony w XIV wieku z fundacji księcia Ludwika I, pełnił niegdyś funkcję kolegiaty, a w XVI wieku został przekształcony w mauzoleum Piastów brzeskich. Dziś jest nie tylko miejscem modlitwy, ale również cennym świadectwem historii książęcego rodu i średniowiecznej architektury Brzegu.

Historia świątyni i jej fundatorzy

Historia kościoła św. Jadwigi Śląskiej sięga roku 1368, kiedy książę Ludwik I wmurował kamień węgielny pod nową kolegiatę w sąsiedztwie zamku książęcego. Trzy lata później zatwierdzono jej statut, a w skład kapituły weszło dwunastu kanoników. W XV wieku świątynia została splądrowana przez husytów, lecz przetrwała te burzliwe czasy.

W XVI wieku, za panowania księcia Jerzego II, kościół został przekazany protestantom i przebudowany na mauzoleum Piastów brzeskich. To właśnie tutaj spoczywali przedstawiciele tej śląskiej dynastii – do 1945 roku w krypcie znajdowały się aż 22 sarkofagi. Po zniszczeniach wojennych w 1741 roku zachowało się jedynie prezbiterium, które w latach 1783–1784 zaadaptowano na kaplicę zamkową.

Po II wojnie światowej, mimo zniszczeń, w świątyni odprawiono pierwszą mszę dla ludności polskiej. Odbudowa i regotyzacja kościoła odbyła się z inicjatywy księdza prałata Konstantego Makarskiego, a ponowne poświęcenie świątyni miało miejsce w 1989 roku.

Architektura i wnętrze kościoła

Kościół św. Jadwigi Śląskiej jest budowlą kamienno-ceglaną, częściowo otynkowaną, usytuowaną przy południowo-zachodnim skrzydle brzeskiego zamku. Wzniesiony został na planie prostokąta, z trójbocznie zamkniętym prezbiterium i kruchtą od północy, która pierwotnie pełniła funkcję zakrystii. Dach dwuspadowy i trójuskokowe przypory w części południowo-wschodniej nadają mu klasyczny gotycki charakter.

Elewacje kościoła zdobią smukłe, ostrołukowe okna, a na przyporach widnieją kamienne tarcze z orłami – symbolem Śląska i Piastów. Wnętrze świątyni nakryte jest sklepieniem krzyżowo-żebrowym ze zwornikami przedstawiającymi Chrystusa Błogosławiącego, Ecce Homo, Misericordia Domini oraz orły śląskie.

Zmieniony w XVIII wieku wystrój wnętrza tworzy barokowy ołtarz z obrazem św. Jadwigi autorstwa Bernarda Krausego oraz ambona z tego samego okresu. W kruchcie zachowała się gotycka rzeźba św. Jadwigi z około 1370 roku, a wnętrze zdobią renesansowe epitafia i płaskorzeźby ewangelistów pochodzące z dawnej ambony z 1573 roku.

Mauzoleum Piastów brzeskich – duch przeszłości

Przebudowa świątyni na mauzoleum książąt brzeskich nadała jej wyjątkowe znaczenie w historii Śląska. To tutaj spoczywali przedstawiciele rodu Piastów – jednej z najstarszych dynastii w Polsce. Choć sarkofagi przeniesiono do pobliskiego Muzeum Piastów Śląskich, w kościele nadal znajduje się marmurowe epitafium upamiętniające ich miejsce pochówku oraz współczesne malowidło przedstawiające drzewo genealogiczne rodu.

Kościół św. Jadwigi Śląskiej dziś

Dziś kościół pw. św. Jadwigi Śląskiej jest świątynią filialną należącą do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Brzegu. To nie tylko miejsce kultu religijnego, ale również atrakcja historyczna i turystyczna miasta. Jego wnętrza zachwycają surowym pięknem gotyckiej architektury i wyjątkową atmosferą, którą czuć w każdym kamiennym detalu.

Odwiedzając Brzeg, warto zatrzymać się przy tej świątyni, by poznać historię śląskich Piastów i poczuć klimat dawnych wieków, które odcisnęły tu swoje niezatarte piętno.