Pałac w Dziwiszowie
A/5670/714/J z 23.12.1981
Pałac w Dziwiszowie został wybudowany w XVI w. to założenie pałacowo-parkowe usytuowane na południowym krańcu wsi.
Z renesansowego dworu pozostały dzisiaj sklepienia i mury parteru, o czym świadczy zachowany we wnętrzu profilowany portal, obramienia okien oraz fragmenty dekoracji sgraffitowej. generalna przebudowa w stylu klasycystycznym i powiększenie całego założenia nastąpiło w 1778 roku. Na miedziorycie z 1781 roku pałac ma zbliżony wygląd do obecnego, nie posiadał jeszcze wieży, ale zwieńczony był dwiema facjatkami o bogato rozczłonkowanych szczytach. Elewacje zostały gruntownie przebudowane na początku XIX wieku i wtedy podwyższono mury o mezanino (kondygnacja znajdująca się między kondygnacjami, półpiętro, antresola), a po środku starego skrzydła ustawiono wieżę.
W chwili obecnej pałac w Dziwiszowie to budowla trzykondygnacyjna, związana bezpośrednio z zabudowaniami folwarcznymi. Pośrodku starszego skrzydła na dachu zachowały się oktagonalna wieża z ażurową latarnią. W elewacji ogrodowej występuje ryzalit zwieńczony naczółkiem. Wnętrze zachowało sztukaterie oraz balustradę klatki schodowej.
Pałac w Dziwiszowie zbudowany został na niewielkim wzniesieniu. W połowie XIX wieku został założony niewielki park krajobrazowy. Na osi parku znajdowała się sadzawka z wodotryskiem i klombami drzew. Na terenie parku znajduje się nieduży, mocno zaniedbany staw.
Pałac w Dziwiszowie jest częścią zespołu pałacowo-folwarcznego, w skład którego wchodzą jeszcze:
- stajnia koni hodowlanych z czwartej ćwierci XVIII w., przebudowana w XIX w.;
- stajnia koni zarodowych z czwartej ćwierci XVIII w., przebudowana w XIX w.;
- stajnia koni spacerowych z przejazdem i część mieszkalna z czwartej ćwierci XVIII w., przebudowane w XIX w.;
- budynek stodoły, obory, chlewu i magazynu uprzęży z czwartej ćwierci XVIII w., przebudowane w XIX w.
Wieś wzmiankowana jest po raz pierwszy w 1255, a następnie 1300 rok jako Berwisdorff. Następnie średniowieczne wzmianki są z 1314 i 1398 roku. Czas powstania dworu nie jest znany. Jak większość dworów, istniał prawdopodobnie już po połowie XVI wieku jako dwór obronny otoczony fosą. Pierwsze wiadomości o właścicielach pochodzą jednak dopiero z XVIII wieku. Do 1737 roku wieś należała do rodziny von Bakisch. W roku 1738 dobra Dolnego i Górnego Dziwiszowa nabył od Karola von Festenberg Christian Mentzel. W 1765 roku Dziwiszów Dolny należał do radcy handlowego Thommana. W 1786 roku dwór stał się własnością wdowy – pani Thommann z domu Mentzel. W 1886 roku majątek nabył doradca finansowy Bossa i w rękach tej rodziny był d 1922 roku, kiedy stał się własnością Marii von Kramsky.
Źródło: wikipedia.pl / jezowsudecki.pl