Grodzisko Gołężyców w Lubomii

Nr w rejestrze zabytków:
C/705/65
Data powstania obiektu: VII-IX w.

Grodzisko Lubomia - średniowieczne grodzisko użytkowane przez plemię Gołęszyców w okresie od VIII do IX wieku. Obiekt należy do największych (5,3 hektara) i najlepiej zachowanych grodzisk w województwie śląskim. Zabytek posiada wyjątkowo czytelne w terenie umocnienia ziemne oraz dobrze zachowane nawarstwienia kulturowe.

Znajduje się na skraju lasu Grabówka, między wsiami Lubomia i Syrynia w województwie śląskim, w powiecie wodzisławskim.

Grodzisko jest wpisane do rejestru zabytków prowadzonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach pod nr C/705/65 w dniu 05.11.1965 r. Stanowi obiekt zabytkowy, prawnie chroniony.

Na zalesionym terenie dobrze widoczne są pozostałości rozbudowanych fortyfikacji. Grodzisko jest trójczłonowe. Główna część grodu otoczona dwoma pierścieniami wałów ziemnych o maksymalnej średnicy ok. 150 m, wzmocnionych elementami drewnianymi. Ślady dwóch bram wjazdowych (wschodnia i zachodnia) umocnione dodatkowymi wałami oskrzydlającymi. Główny gród otoczony przez dwie fosy, pierwsza między dwoma pierścieniami wałów (na kilku odcinkach głębokość do 6 metrów) i druga - płytsza - wokół zewnętrznego pierścienia wałów. Po stronie wschodniej grodziska duże podgrodzie otoczone wałem ziemnym i pojedynczą fosą.

Obok pozostałych grodów Gołęszyców w Podoborze i Międzyświeciu, Grodźcu nad Morawicą i Raciborzu, do czasu upadku gród lubomski zajmował pozycję szczególną. Gród był prawdopodobnie centrum władzy plemiennej plemienia Gołęszyców i dominującym w okolicy ośrodkiem do momentu upadku. Budowa tak silnych umocnień była podyktowana lokalizacją na pograniczu Górnego Śląska i Państwa Wielkomorawskiego, które przez stulecia było polem rywalizacji książąt Wiślan i Wielkomorawskich, oraz stołeczną rolą Lubomi jako centrum plemiennego Gołęszyców. Grodzisko strzegło szlaku prowadzącego doliną Odry przez Bramę Morawską. Gród został spalony i zniszczony w trakcie jednej z wypraw księcia wielkomorawskiego Świętopełka, które miały miejsce w latach 874-885. Po spaleniu nie stwierdzono śladów prób odbudowy, stracił swoje znaczenie i ostatecznie upadł.

Badania prowadzono w latach 1933-1938 (Roman Jakimowicz) oraz 1966-1968 (Jerzy Szydłowski). Na terenie grodziska w Lubomi odkopano m.in. fragmenty kolczugi. Poświadcza to używanie tego rodzaju zbroi na terenie Polski w epoce plemiennej. Podczas prac odkryto liczne obiekty archeologiczne (domostwa, paleniska, jamy osadowe, piec) i dużą ilość zabytków ruchomych (fragmenty ceramiki, narzędzia, ozdoby, broń i elementy uzbrojenia), w tym awarskie i wielkomorawskie przedmioty świadczące o kontaktach z południowymi sąsiadami. Nie rozpoznano całego stanowiska, ale z przeprowadzonych wykopalisk wynika, że główny człon grodu posiadał dosyć regularną zabudowę. Drewniane domostwa wzniesiono rzędem wzdłuż wewnętrznego pierścienia wału, a środek zajmował duży plac, tzw. majdan. Oprócz wzniesionych w konstrukcjach zrębowej i słupowej budynków naziemnych mieszkańcy osady użytkowali ziemianki i półziemianki - zapewne w celach gospodarczych. Wschodnia część grodu, czyli podgrodzie, najprawdopodobniej pozbawione było zabudowy i miało charakter refugialny. Okalające główny gród masywne wały ziemne wieńczyła konstrukcja drewniana, jak można wnosić, dosyć prosta na wale zewnętrznym i bardziej rozbudowana na wale wewnętrznym. W niektórych partiach obwałowań zarejestrowano faszynową plecionkę, która wzmacniała przed rozmywaniem lico wału. W Lubomi odkryto również trzy okazałe drewniane budowle z VII-VIII w., interpretowane jako sale zebrań, świątynie pogańskie lub zespół zamkowy. W 2015 przeprowadzono badania nieinwazyjne grodziska w Lubomi, których wyniki mają być znane na przełomie 2015 i 2016 r.

Zabytki pochodzące z grodu w Lubomi znajdują się w Muzeum w Wodzisławiu Śląskim.

Wczesnośredniowieczny gród z okresu plemiennego w Lubomi (stanowisko 1, AZP 103-41/50) powstał na miejscu nieufortyfikowanej osady, którą założono w VII w. Umocnienia grodowe zaczęto wznosić na przełomie VIII i IX w., ale już w 2. połowie IX w. gród uległ zniszczeniu w wyniku pożaru. Według J. Szydłowskiego pożar ten był skutkiem zbrojnego najazdu księcia Świętopełka (ur. ok. 844 - zm. 894 r.) trzeciego władcy państwa wielkomorawskiego. Jeśli hipoteza ta jest słuszna to wydarzenie to rozegrało się najprawdopodobniej pomiędzy 874 a 885 r. Jaka by nie była przyczyna pożaru po nim nie odbudowano już kompleksu grodowego. Dzięki notatce pochodzącej z 844 lub 845 r., napisanej przez anonimowego autora tzw. Geografa Bawarskiego, mieszkańców grodu można identyfikować ze słowiańskim plemieniem Golęszyców (łacińskie Golensizi). Notatka ta powstała dla Ludwika Niemca (ur. 806 - zm. 876 r.) z dynastii Karolingów i ma charakter wojskowo-informacyjny. Donosi o ludach żyjących na wschód od Łaby i na północ od Dunaju i określa ich potencjalną siłę mierzoną w ilości zajmowanych grodów. Według Geografa Bawarskiego Golęszyce byli plemieniem dosyć słabym i posiadali tylko pięć ośrodków grodowych. Można dodać, że na stanowisku zarejestrowano również ślady bytności ludności kultury przeworskiej z późnego okresu wpływów rzymskich.

Źródło: wikipedia.pl

Zaktualizowano 6 miesięcy temu

Dane teleadresowe

44-360 Lubomia
place
50.042367, 18.332572Skopiowano do schowka
N50º2'32.521", E18º19'57.259"Skopiowano do schowka

Cechy i udogodnienia

Ruina/pozostałości
Miejsce/obiekt znajdujące się obecnie w stanie ruiny lub z którego pozostały jedynie niewielkie ślady świadczące o jego dawnym istnieniu.
Wstęp bezpłatny
Dostęp 24h/7
Obiekt publiczny, dostępny dla wszystkich 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu (np. pomnik w parku, przydrożny krzyż itp.).

Najbliższe atrakcje W najbliższej okolicy znajduje się wiele ciekawych atrakcji. Oto niektóre z nich.

Korzystając z tej strony akceptujesz, że w Twoim urządzeniu końcowym zostaną zainstalowane pliki cookies, które umożliwiają nam świadczenie usług. Brak zgody na pliki cookies oznacza, że pewne funkcjonalności strony mogą być niedostępne. Pamiętaj, że zawsze możesz zmienić te ustawienia. Więcej informacji znajdziesz w Polityce Cookies.