Hala Długa to rozległa polana reglowa położona na grzbiecie Turbacza w Gorcach, ciągnąca się poprzez Przełęcz Długą w kierunku wschodnim. Jest jedną z największych i najcenniejszych polan Gorczańskiego Parku Narodowego, a jej powierzchnia wynosi 33,77 ha. Składa się z trzech części: Wolnica, Wzorowa oraz Wierchy Zarębskie, każda o odmiennym charakterze przyrodniczym i krajobrazowym.
Położenie
Hala Długa znajduje się na wysokości 1160–1270 m n.p.m., co czyni ją doskonałym punktem widokowym na liczne pasma górskie. Gorczański Park Narodowy umieścił na polanie tablice edukacyjne, dzięki którym turyści mogą poznać historię polany oraz jej wyjątkową florę i faunę.
Polana położona jest na styku dwóch wsi:
część północna należy do Zasadnego (powiat limanowski),
część południowa — Wierchy Zarębskie — do Łopusznej (powiat nowotarski).
Schroniska i obiekty na Hali Długiej
Schronisko PTTK na Turbaczu
Na zachodnim, górnym końcu Hali Długiej (na polanie Wolnica) znajduje się Schronisko PTTK na Turbaczu, jedno z najbardziej znanych schronisk w Polsce.
„Chatka u Metysa”
Na wschodnim końcu polany stoi budynek znany jako Chatka u Metysa — dawniej pełniący funkcję prymitywnego noclegowiska, obecnie już nieczynny. Był to azyl dla turystów poszukujących ciszy i warunków pozbawionych cywilizacyjnych udogodnień.
W czasie II wojny światowej polany i schroniska na Turbaczu stanowiły ważne schronienie dla partyzantów.
Hala Długa jako punkt widokowy
Hala Długa należy do najbardziej widokowych miejsc w całych Gorcach. Można stąd podziwiać:
Turbacz – najwyższy szczyt Gorców,
Gorczańskie szczyty: Czoło Turbacza, Mostownicę, Kudłoń, Jaworzynę Kamienicką, Kiczorę, Pasmo Lubania,
a także Beskid Wyspowy, Beskid Sądecki, Pieniny i Tatry.
W zimie na polanie działa krótki, 300-metrowy wyciąg narciarski, demontowany po sezonie.
Flora i fauna
Polana stanowi ostoję rzadkich gatunków roślin i zwierząt. Występują tu m.in.:
ląki górskie i rośliny chronione: jastrzębiec alpejski, macierzanka halna, dziewięćsił bezłodygowy, kuklik górski, wiechlina alpejska, urdzik karpacki, storczyca kulista, gółka długoostrogowa, listera jajowata, turzyca dwupienna,
ptaki drapieżne i rzadkie gatunki: siwerniak, jastrząb, krogulec, myszołów.
To miejsce o wyjątkowej wartości przyrodniczej, chronione i regularnie monitorowane przez Gorczański Park Narodowy.
Miejsce pamięci: Krzyż Albiny Białoń
Tuż obok bacówki stoi krzyż upamiętniający tragiczną śmierć Albiny Białoń, młodej dziewczyny zastrzelonej przez Niemców 17 lipca 1943 roku, gdy próbowała ostrzec partyzantów ukrywających się w okolicy. Pierwotny krzyż był drewniany, natomiast obecny, żelazny, ufundowali pracownicy AGH w Krakowie.
Pierwsze polany na szczytach Gorców powstały już w XIV wieku, gdy Wołosi wprowadzili w Karpatach pasterstwo szczytowe. Przez stulecia Hala Długa była miejscem intensywnego wypasu owiec, który kontynuowali Zagórzanie.
Po II wojnie światowej tradycyjny wypas trwał jeszcze przez wiele lat, a w latach 90. ostatecznie go zaprzestano. Gdy polana zaczęła zarastać lasem, w 2003 roku Gorczański Park Narodowy ponownie wprowadził kulturowy wypas, aby zachować unikalny krajobraz oraz tradycję pasterską regionu.
W centrum polany, na wysokości około 1202 m n.p.m., znajduje się bacówka, w której można kupić oscypki i napić się żętycy – typowego napoju pasterskiego.
Wstęp na teren Gorczańskiego Parku Narodowego jest płatny. Każdy turysta wchodzący na teren Parku ma obowiązek zakupu biletu wstępu.
Bilety można zakupić onlinie, przez aplikację oraz stacjonarnie:
- online: https://gorce.eparki.pl
- aplaikacja: https://mpay.pl
- w punktach obsługi ruchu turystycznego:
- w Koninkach i w Lubomierzu Rzekach - na polanie Trusiówka,
- w Ośrodku Edukacyjnym GPN w Porębie Wielkiej,
- w tzw. punktach mobilnych sprzedaży biletów działających w sezonie na polanie Gabrowskiej, Starmaszka i przełęczy Borek.
Szlaki prowadzące przez Halę Długą
Czerwony – Główny Szlak Beskidzki
Trasa: Przełęcz Knurowska – Karolowe – Rąbaniska – Zielenica – Hala Nowa – Hala Młyńska – Kiczora – Trzy Kopce – Polana Gabrowska – Hala Długa – Turbacz
Długość: 8,5 km
Suma podejść: 610 m
Suma zejść: 140 m
Czas przejścia: 3 h, powrót 2 h 5 min
Zielony szlak
Trasa: Gorc – Przysłop Dolny – Przysłop – Przysłop Górny – Średniak – Polana Jaworzyna – Trzy Kopce – Polana Gabrowska – Hala Długa – Turbacz
Długość: 10,4 km
Suma podejść: 370 m
Suma zejść: 270 m
Czas przejścia: 2 h 50 min, powrót 2 h 30 min
Inne obiekty znajdujące się w:
Gorczański Park Narodowy
- Czoło Turbacza (1258 m n.p.m.)
- Dyrekcja Gorczańskiego Parku Narodowego
- Główny Szlaki Beskidzki
- Gorczański Ośrodek Historii Turystyki Górskiej na Turbaczu
- Hala Długa
- Hala Turbacz
- Ośrodek Edukacyjny Gorczańskiego Parku Narodowego
- Park podworski Wodzickich w Porębie Wielkiej
- Parking Poręba Wielka
- Polana Czoło Turbacza
- Polana Łąki
- Polana Oberówka
- Polana Średnie
- Polana Turbaczyk
- Schronisko PTTK im. Władysława Orkana na Turbaczu
- Schronisko PTTK na Starych Wierchach
- Ścieżka edukacyjna „ Na Turbaczyk”
- Szlak czarny Lubomierz-Kudłoń-Konina
- Szlak niebieski Koninki Hucisko - Turbacz
- Szlak zielony z Niedźwiedzia na Turbacz przez Turbaczyk
- Turbacz (1310 m n.p.m.)
- Turbaczyk (1078 m n.p.m.)
