Gorczański Park Narodowy

Już w okresie międzywojennym dostrzegano potrzebę ochrony cennych przyrodniczo terenów Gorców. W 1927 roku Ludwik Wodzicki z Poręby Wielkiej założył rezerwat im. Władysława Orkana, który stał się zalążkiem dzisiejszego parku narodowego.

Gorczański Park Narodowy oficjalnie powstał w 1981 roku, początkowo obejmując 5908 ha. W kolejnych latach jego powierzchnia była systematycznie zwiększana – w 2016 roku wynosiła 7029,85 ha, a wokół niego wyznaczono otulinę o powierzchni 16 647 ha.

Najstarszym zabytkiem sakralnym na terenie GPN jest kapliczka Bulandy na Polanie Jaworzyna Kamienicka, związana z lokalnymi legendami i pasterską tradycją.

Szlaki turystyczne

Na turystów odwiedzających Gorczański Park Narodowy czekają szlaki na Turbacz, Kudłoń czy Gorc, bogate pod względem przyrodniczym, kulturowym i krajobrazowym. Ich atrakcyjność oraz stopień trudności są bardzo zróżnicowane, dlatego planując wędrówkę warto przeczytać krótkie opisy.

Na terenie parku narodowego można poruszać się wyłącznie po wyznaczonych szlakach turystycznych i ścieżkach edukacyjnych. 

Park narodowy można zwiedzać na wiele sposobów: pieszo, rowerem, konno oraz przy sprzyjających warunkach zimowych na nartach. 

Szlaki turystyczne:

• czarny: polana Jastrzębie – Kudłoń – Kopa – granica GPN - Konina Halamy – Konina Natanki - Turbaczyk
• czarny: polana pod Wysznią – Jankówki – Zielenica
• czerwony: Bardo – Stare Wierchy – Turbacz – Hala Długa – Zielenica – granica GPN
• niebieski: Koninki Hucisko – Średnie – Hala Turbacz (granica GPN) - Turbacz (schronisko)
• niebieski: Lubomierz Rzeki – polana Koszarki (granica GPN) – Gorc – Hale Gorcowe
• niebieski: Lubomierz Rzeki – Trusiówka – Papieżówka – przełęcz Borek
• zielony: Poręba Wielka (park dworski) – góra Chabówka
• zielony: dolina Kamienicy – Stawieniec – Kudłoń
• zielony: Hale Gorcowe – granica GPN –polana Jaworzyna Kamienicka – polna Gabrowska
• zielony: Koninki Kapliczka św. Rozalii - granica GPN (droga stokowa) – Tobołów – Suhora – Obidowiec – Stare Wierchy
• zielony: Niedźwiedź – Orkanówka - granica GPN – Turbaczyk – Hala Turbacz (granica GPN) - Turbacz (schronisko)
• żółty: Lubomierz Przysłop - granica GPN – Gorc Troszacki – Hala Turbacz (granica GPN) - Turbacz (schronisko)
• żółty: Ochotnica Górna Jamne - Gorczańska Chata – Przechybka – polana Przysłop Dolny
• żółty: Poręba Górna - granica GPN – polana Pośrednie – Stare Wierchy
• zielony: Poręba Górna – Jasionów – granica Parku

Szlaki spacerowe

Dla miłośników dłuższych wycieczek wyznaczono szlaki spacerowe, po łagodnie wznoszących się drogach stokowych w terenie łatwo dostępnym, o niewielkich różnicach wzniesień (dolina Kamienicy, Olszowego Potoku i potoku Turbacz). Umożliwiają zapoznanie się z różnorodnością gorczańskiej przyrody. Wszystkie szlaki spacerowe są oznaczone symbolem kwadrat biało-czerwony po przekątnej.

Szlaki spacerowe:

• z Koninek Huciska przez uroczysko Pasieka do Koniny Potaszni,
• z Koninek Huciska doliną Olszowego Potoku na szczyt Tobołowa i zejście drogą stokową do Poręby Górnej,
• z Koninek Huciska doliną potoku Turbacz do doliny Olszowego Potoku,
• polana Potasznia (Konina) Brukowaną Drogą na przełęcz Borek i dalej niebieskim szlakiem do Rzek,
• łącznik z Brukowanej Drogi pod polanę Kopa,
• z doliny Kamienicy na polanę Jaworzyna Kamienicka i do Zbójnickiej Jamy,
• z Ochotnicy Górnej Ustrzyka przez Suchą na Kiczorę,
• z Łopusznej do Żubrowiska,
• z doliny Łopusznej do obozu partyzanckiego pod Świnim Czołem.

Ścieżki edukacyjne

Przygotowano je dla osób szczególnie zainteresowanych tematyką przyrodniczą i historyczno-kulturową Gorców. Rozmieszczenie ścieżek pozwala na odwiedzenie najciekawszych zakątków Gorczańskiego Parku Narodowego. Trasy ścieżek biegną zazwyczaj w formie pętli, dodatkowo można je wykorzystać przy planowaniu wycieczki jako łączniki lub trasy alternatywne istniejących szlaków turystycznych i spacerowych.

Na początku każdej z nich znajduje się tablica z informacją ogólną i mapą. Oznakowanie ścieżek stanowi biały kwadrat z zielonym, ukośnym paskiem. Tematykę poruszoną na poszczególnych przystankach szczegółowo opisują przewodniki, które można nabyć w Ośrodku Edukacyjnym GPN i punktach informacji turystycznej w Porębie Wielkiej-Koninkach i Lubomierzu-Rzekach.

Ścieżki edukacyjne:

• Dolina potoku Turbacz
• Na Turbaczyk
• Wokół doliny Poręby
• Park dworski hrabiów Wodzickich – góra Chabówka
• Dolina Kamienicy
• Dolina Gorcowego Potoku
• Dolina potoku Jaszcze
• Z Łopusznej na Jankówki
• Z Turbacza na Jaworzynę Kamienicką

Różnorodność zagadnień omawianych na trasie umożliwia przeprowadzenie lekcji z wielu przedmiotów (biologia, geografia, historia). Bezpośredni kontakt z przyrodą oraz naturalne środki dydaktyczne mają pozytywny wpływ na atrakcyjność i efektywność zajęć.

Szlaki rowerowe

Szlaki rowerowe na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego zostały połączone ze szlakami rowerowymi wyznaczonymi na terenie sąsiadujących z Parkiem gmin. Umożliwia to zaplanowanie ciekawych wycieczek także poza granicami parku.

 Szlaki GPN udostępnione do ruchu rowerowego:

• polana Potasznia (Konina) - Pasieka - polana Hucisko (Koninki),
• polana Hucisko (Koninki) – dolina Olszowego Potoku - Tobołów - Poręba Górna,
• polana Hucisko (Koninki) – dolina potoku Turbacz – pod polaną Szałasisko - dolina Olszowego Potoku (Koninki),
• polana Potasznia (Konina) - Brukowaną Drogą na przełęcz Borek,
• przełęcz Borek – Schronisko PTTK pod Turbaczem (fragment żółtego szlaku).
• niebieskim szlak w dolinie Kamienicy,
• Stare Wierchy - Obidowiec - Turbacz - polana Gabrowska - Kiczora – Zielenica - przełęcz Knurowską (fragment Głównego Szlaku Beskidzkiego),
• dolina Kamienicy - polana Jaworzyna Kamienicka – Polana Gabrowska – Turbacz

Wstęp na teren Gorczańskiego Parku Narodowego jest płatny. Każdy turysta wchodzący na teren Parku ma obowiązek zakupu biletu wstępu. 

Z opłat wyłączone są odcinki szlaków biegnące wzdłuż granic parku narodowego, również wejście do parku dworskiego hr. Wodzickich w Porębie Wielkiej jest bezpłatne.

Bilety można zakupić onlinie, przez aplikację oraz stacjonarnie:

• online: https://gorce.eparki.pl 
• aplaikacja: https://mpay.pl
• w punktach obsługi ruchu turystycznego:

- w Koninkach i w Lubomierzu Rzekach - na polanie Trusiówka,

- w Ośrodku Edukacyjnym GPN w Porębie Wielkiej,

- w tzw. punktach mobilnych sprzedaży biletów działających w sezonie na polanie Gabrowskiej, Starmaszka i przełęczy Borek.  

Parkingi Gorczańskiego Parku Narodowego:

• GPN prowadzi tylko jedno miejsce parkingowe w dolinie Kamienicy przy polanie Trusiówka.
•  W planach jest przygotowanie miejsca w Koninie, na razie można tam korzystać z ogólnodostępnego placu przed bramą wejściową i szlabanem.
•  Parkingi w Lubomierzu, Koninkach prowadzone są przez lokalnych przedsiębiorców. W innych miejscach zaparkować można zgodnie z obowiązującymi przepisami ruchu drogowego i znakami.

Wejścia do parku

• brama w dolinie Kamienicy (szlak niebieski)
• ścieżka edukacyjna "Dolina Gorcowego Potoku" - Trusiówka
• polana Podskały (szlak żółty) - Lubomierz Przysłop
• polana Kosarzyska (szlak czarny) - Lubomierz
• Cyrla Hanulowa (szlak czarny) - Konina
• brama w dolinie Koniny - Potasznia (szlak spacerowy)
• Turbaczyk (szlak czarny)
• skrzyżowanie szlaku zielonego i szlaku spacerowego pod polaną Łąki
• brama w Koninkach
• Tobołczyk (szlak zielony)
• Poręba Górna skład
• Czoło Turbacza (szlak niebieski do Koninek)
• Hala Turbacz (szlak żółty w stronę Przełęczy Borek)
• Hala Długa (szlak czerwony w stronę Przełęczy Knurowskiej)
• brama w dolinie Łopusznej przy Gajówce Mikołaja
• polana Wyżnia (szlak czarny)
• ścieżka edukacyjna "Z Łopusznej na Jankówki" za Koszarami Łopuszańskimi
• polana Sucha (szlak spacerowy z Ochotnicy Górnej Ustrzyka
• Pańska Przechybka (ścieżka edukacyjna "Dolina potoku Jaszcze")
• brama w dolinie potoku Jaszcze
• polana Przysłop Górny (szlak zielony)