Hala Gąsienicowa
Hala Gąsienicowa to potoczna nazwa północnej części Doliny Gąsienicowej w Tatrach Zachodnich, która obejmuje Rówienki i otoczenie schroniska „Murowaniec”. Halą Gąsienicową, to absolutnie kultowe miejsce na mapie Tatr. To stały element każdej poważnej wycieczki i niezwykle popularny trakt lekkich spacerów turystycznych. Miejsce urzeka malowniczością o każdej porze roku i dnia oraz oferuje szerokie spektrum tras o różnym stopniu trudności.
Na Halę Gąsienicową dotrzeć można z Kuźnic, żółtym szlakiem Doliną Jaworzynki lub niebieskim szlakiem przez Skupniów Upłaz. Alternatywna trasa prowadzi Doliną Suchej Wody i jest oznaczona czarnym szlakiem. Z Kuźnic czas przejścia na Halę Gąsienicową wynosi około 2 godziny, trasa jest łatwo dostępna i raczej niewymagająca, ale można złapać zadyszkę. Dla tych, którzy podejmą trudy podejścia na Hali Gąsienicowej czeka wspaniała panorama grani piętrzącej się nad niewidocznymi z dołu stawami w Czarnej oraz w Zielonej Dolinie Gąsienicowej. Warto jednak pójść trochę dalej, niebieskim szlakiem, w stronę Czarnego Stawu Gąsienicowego, nad którym dumnie prezentują się ostre turnie Kościelca, Zamarłej Turni, Koziego Wierchu czy Granatów. Idąc z Hali Gąsienicowej w drugą stronę, bardziej na zachód można dotrzeć na Kasprowy Wierch lub do Zielonej Doliny Gąsienicowej skrywającej urzekające stawy, mniejsze i większe. Zlokalizowane na Hali Gąsienicowej Schronisko PTTK Murowaniec jest główną bazą wypadową na Orlą Perć, Świnicę, Kościelec, Przełęcz Krzyżne czy Kasprowy Wierch. Wstęp do doliny jest płatny.
Na Hali znajduje się duże i bardzo popularne schronisko PTTK „Murowaniec” oraz kilka innych budynków: szałasy, leśniczówka, strażniczówka TPN „Gawra”, Stacja Obserwacyjna Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN i baza taterników, tzw. „Betlejemka”. W okolicy znaki ostrzegające przed niedźwiedziami. W razie braku miejsc, co zdarza się w sezonie przy dobrej pogodzie, można o nocleg pytać w stacji meteorologicznej, bazie taterników oraz leśniczówce na Hali.
Baza wypadowa na Kościelec, Zawrat, Granaty, Świnicę, Kozi Wierch oraz Kasprowy Wierch. Szlaki te poza szlakiem na Kasprowy nie są łatwe. Dla początkujących nadaje się też szlak nad Czarny Staw Gąsienicowy. Stamtąd zaczynają się trudniejsze szlaki na Zawrat oraz na Kościelec przez przełęcz Karb.
W lewo od Murowańca odchodzi żółty szlak na przełęcz Krzyżne przez Pańszczycę. Szlak jest łatwy, dopiero pod sam koniec znajduje się jedno trudne miejsce wokół skałki na stromym podejściu na Krzyżne. Na Hali Gąsienicowej powyżej schroniska znajduje się stacja meteorologiczna, która rozpoczęła pomiary meteorologiczne jako pierwsza górska stacja meteorologiczna na ziemiach polskich, od 1 grudnia 1913 do 1917 roku jako stacja pomiarowa Sekcji Przyrodniczej Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. Obecnie jest to „Stacja Badawcza im. M.M. Kłapów Instytutu Geografii Przestrzennego Zagospodarowania PAN”.
W 1926 zginął tu Stanisław Pardyak.
Źródło: wikipedia.pl / visitmalopolska.pl
Wstęp do Tatrzańskiego Parku Narodowego
1) Pieszo
Na wszystkich szlakach w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) konieczne jest posiadanie ważnego biletu wstępu do TPN, również w miejscach, gdzie TPN nie prowadzi stacjonarnej sprzedaży biletów. Zmiana ta została wprowadzona odkąd udostępniono internetowy system sprzedaży biletów dostępny na stronie https://tpn.gov.pl/wstep-do-parku lub przez aplikację mobilną Skycash / Mpay albo w innym punkcie biletowym stacjonarnym - sprawdź gdzie stacjonarnie kupisz bilet do TPN.
Warto zakupić bilet przed ruszeniem w Tatry, gdyż posiadając bilet online można uniknąć kolejek przy kasach i wskazać kasjerowi już posiadany bilet. Wystarczy zapisać zakupiony bilet w formacie PDF w urządzeniu mobilnym lub wydrukować w celu okazania do kontroli.
Uwaga: W Dolinie Chochołowskiej i Dolinie Lejowej opłaty za wstęp pobiera ich właściciel, tj. Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Honorowane są jednak także bilety zakupione online na stronach internetowych TPN.
2) Rower
Turystykę rowerową w TPN można uprawiać tylko na udostępnionych do tego celu szlakach lub drogach. Większość udostępnionych tras to jednocześnie szlaki turystyczne lub drogi publiczne. Na szlakach obowiązuje zakaz poruszania się na hulajnogach, hulajnogach elektrycznych, monocyklach itp. W Dolinie Chochołowskiej za wjazd rowerem pobierana jest dodatkowa opłata.
3) Pies
W TPN obowiązuje zakaz wprowadzania psów, a jedynym wyjątkiem jest Dolina Chochołowska, której właścicielem jest Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Szlakiem prowadzącym dnem doliny do schroniska, gdzie w większości obowiązuje ochrona krajobrazowa, można wejść z psem. Z psem można również spacerować Drogą pod Reglami. Należy pamiętać, że musi on być prowadzony na smyczy!
Nazwa hali pochodzi od licznego w Zakopanem i okolicach góralskiego rodu Gąsieniców. W XVII w. byli jej właścicielami. Pierwotnie nazwa dotyczyła tylko hali pasterskiej i nie była pierwszą jej nazwą. Miejscowi nazywali ją halą Stawów, zaś wypasających na niej nazywano stawianami. W dokumentach z I połowy XIX wieku, zwłaszcza austriackich, zwana była Doliną Siedmiu Stawów, rzadziej Doliną Pięciu Stawów. Zofia Hołub-Pacewiczowa pisała: Dla Hali Gąsienicowej dopiero w nowszych czasach utarła się nazwa w tej formie. Później od nazwy hali nazwano dolinę i liczne na niej obiekty.
Źródło: wikipedia.pl
W przeszłości Hala Gąsienicowa była halą pasterską będąca jednym z większych ośrodków pasterstwa w Tatrach. Trawiaste tereny nie są pochodzenia naturalnego; dawniej były to ogromne zarośla kosodrzewiny, która przez pasterzy została wycięta. Po zlikwidowaniu pasterstwa hala z powrotem zarasta kosodrzewiną. Miała powierzchnię 797,45 ha, z czego pastwiska stanowiły tylko 3,8 ha, największą zaś część nieużytki 521,2 ha, reszta to halizny (120 ha), kosodrzewina (105 ha) i las (47,45) ha. Zajmowała cały obszar Doliny Czarnej Gąsienicowej i Doliny Zielonej Gąsienicowej, a nawet górną, zalesioną część Doliny Suchej Wody. Znajdujące się na tarasie Rówienki należały do dwóch hal; mniejsza południowa część do Hali Gąsienicowej, a większa północna do Hali Królowej. Stały tutaj szałasy i szopy pasterskie.
Jest to hala wybitnie wysokogórska, zawalona olbrzymimi głazami poprzerastanymi kosówką, położona w otoczeniu wysokich masywów skalnych i licznych stawów. Tętniła życiem pasterskim, była odwiedzana przez zbójników, według podań tutaj werbował do powstania Aleksander Kostka-Napierski.
W 1700 r. Halę Gąsienicową ród Gąsieniców oddał Szaflarskim z Czarnego Dunajca w zamian za Halę Krytą w Dolinie Chochołowskiej – jednak w 1796 r. na mocy wyroku sądowego sytuacja wróciła do pierwotnego stanu posiadania. Później w wyniku dziedziczenia hala uległa rozdrobnieniu pomiędzy licznych właścicieli podtatrzańskich miejscowości, w XX w. wypasali tu mieszkańcy wsi: Zubsuche, Olcza, Gliczarów, Nowe Bystre, Biały Dunajec, Szaflary. W 1960 r. wypas w przeliczeniu na owce wyniósł 494 sztuki. Gdy Skarb Państwa w 1961 r. wykupywał od górali tę halę, miała ona już 381 właścicieli.
Źródło: wikipedia.pl
Przy schronisku na Hali Gąsienicowej znajduje się bardzo duży węzeł znakowanych szlaków turystycznych:
- szlak turystyczny niebieski z Kuźnic przez Boczań i Skupniów Upłaz do Murowańca, stąd dalej nad Czarny Staw Gąsienicowy i na Zawrat.
- Czas przejścia z Kuźnic do Murowańca: 2 h, ↓ 1:35 h
- Czas przejścia z Murowańca na Zawrat: 2:20 h, ↓ 1:50 h
- szlak turystyczny czarny do Brzezin przez Psią Trawkę. Czas przejścia: 1:45 h, ↑ 2:15 h
- szlak turystyczny zielony do Wierchporońca przez Rówień Waksmundzką, Gęsią Szyję i Rusinową Polanę. Czas przejścia: 3:50 h, z powrotem 4:15 h
- szlak turystyczny żółty z Kasprowego Wierchu przez Gienkowe Mury i Roztokę Stawiańską do Murowańca, stąd doliną Pańszczycą na przełęcz Krzyżne.
- Czas przejścia z Kasprowego Wierchu do Murowańca: 1:05 h, ↑ 1:25 h
- Czas przejścia z Murowańca na Krzyżne: 2:45 h, ↓ 2:05 h
Wycieczkę na Halę Gąsienicową – mekkę początkujących taterników – należy zaliczyć do nieco poważniejszych wyjść. Na stosunkowo niedużym dystansie pokonujemy bowiem znaczną różnicę wzniesień, co dla niewprawionego turysty może być sporym wysiłkiem.
Wycieczkę rozpoczynamy w Kuźnicach, dokąd z Zakopanego możemy dotrzeć pieszo, dorożką lub busem. Na Aleję Przewodników Tatrzańskich, którą wiedzie droga dojazdowa do Kuźnic, obowiązuje zakaz wjazdu pojazdów samochodowych. Nie dotyczy on jednak m.in. busów komunikacji miejskiej oraz taksówek.
Początek niebieskiego szlaku, który prowadzi na Halę Gąsienicową, znajduje się w Kuźnicach za mostem na potoku Bystra. Przed wejściem na szlak jesteśmy zobowiązani kupić bilet wstępu na teren Tatrzańskiego Parku Narodowego. Po dokonaniu koniecznych formalności kierujemy się na wprost, lekko wznoszącą się, kamienistą drogą. Tu przez ok. 15 min towarzyszy nam szlak zielony, który prowadzi przez Nosalową Przełęcz na Nosal. Rozejście szlaków znajduje się w dość charakterystycznym miejscu. Szlak na Halę Gąsienicową skręca ostro w prawo. Początkowo wędrujemy gęstym, świerkowym lasem porastającym najpierw zbocza Nieboraka, a następnie Boczania. Las opuszczamy dopiero w rejonie Skupniów Upłazu, skąd rozpościera się szeroka panorama na Beskidy,
Pasmo Spisko-Gubałowskie, miejscowości podtatrzańskie oraz rejon leżącej u stóp Skupniów Upłazu Doliny Olczyskiej wraz z górującymi nad nią Kopieńcami. Po ok. 1 godz. 30 min od startu w Kuźnicach docieramy na Przełęcz między Kopami. Do tego miejsca prowadzi alternatywny szlak (znaki żółte), również łączący tę przełęcz z Kuźnicami, ale przez Dolinę Jaworzynkę. Wspomniana przełęcz jest popularnym miejscem odpoczynku (drewniane ławy, rozległy widok m.in. na Giewont).
Odtąd szlak najpierw nieznacznie się wznosi w kierunku Królowej Równi, a następnie wiedzie dość ostro w dół (ścieżka jest tu wzmocniona drewnianymi belkami). Od Przełęczy między Kopami turyście towarzyszy widok szczytów otaczających Halę Gąsienicową (m.in. Kościelec, Świnica, Żółta Turnia, Granaty). Zanim dotrzemy do Schroniska PTTK Murowaniec na Hali Gąsienicowej, po lewej stronie, w dole ukaże nam się drewniana Leśniczówka Księżówka.
Następnie, po prawej stronie miniemy należącą do Polskiego Związku Alpinizmu słynną Betlejemkę. W oddali, również po prawej, zobaczymy obiekty Stacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Niemal naprzeciwko Betlejemki, przy samym szlaku zobaczymy zabytkowy szałas. Jest to miejsce, przy którym znajduje się kolejne rozejście szlaków: znaki czarne, omijając schronisko, doprowadzą nas w rejon głównej grani Tatr. Chcąc jednak dotrzeć do Murowańca, musimy pilnować szlaku niebieskiego, którym po ok. 2 godz. od wyruszenia z Kuźnic dotrzemy na miejsce.
Źródło: zakopane.pl
