Dolina Jaworzynka
Dolina Jaworzynka to dolina w Tatrach Reglowych, stanowiąca wschodnie odgałęzienie Doliny Bystrej, wyżłobiona jest całkowicie w skałach wapiennych. Jest wąska i długa, wyglądem przypomina wąwóz, a jej zbocza są strome. Dolna część Doliny Jaworzynki, na której znajduje się polana Jaworzynka z szałasami, jest niemal całkowicie płaska i pozioma. W dnie doliny znajduje się koryto potoku Jaworzynka, jednak woda spływa nim tylko po większych opadach, dolina ma bowiem podziemne odwodnienie. Sprawia to, że w dolinie jest cicho. Turyści dawno już doceniali walory tej doliny. Stefan Żeromski pisał: „tego wąwozu Jaworzyny pod Magurą do śmierci nie zapomnę...”, a Felicjan Faleński nazywał ją „doliną ciszy, cienia i pogody”.
W orograficznie prawych zboczach doliny znajdują się charakterystyczne wapienne ostańce skalne. Długoletnie pasterstwo i prace górnicze spowodowały, że każdej części tych zboczy i skałkom nadano nazwę. Nazwy te straciły już znaczenie, gdyż obecnie nie są już nikomu potrzebne. Zbocza lewe nie uległy takiemu zniszczeniu jak prawe, gdyż były zbyt strome zarówno dla celów pasterskich, jak i do wyrębu. Zachowały się na nich spore fragmenty naturalnych lasów urwiskowych. Władysław Cywiński w przewodniku Tatry pisze, że w położonej blisko miasta i licznie odwiedzanej przez turystów dolinie Jaworzynce jest więcej dużych zwierząt (jeleni, kozic) niż w dzikiej, ściśle chronionej i praktycznie nieodwiedzanej przez ludzi Dolinie Waksmundzkiej czy Pyszniańskiej. Zagląda tutaj niedźwiedź brunatny, a być może ma nawet w dolinie gawrę. Stwierdzono tutaj występowanie rzadkich w polskich Karpatach roślin takich jak dwulistnik muszy i sosna drzewokosa.
Przez dolinę wiedzie bardzo popularny szlak turystyczny na Halę Gąsienicową.
Źródło: wikipedia.pl
Wstęp do Tatrzańskiego Parku Narodowego
1) Pieszo
Na wszystkich szlakach w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN) konieczne jest posiadanie ważnego biletu wstępu do TPN, również w miejscach, gdzie TPN nie prowadzi stacjonarnej sprzedaży biletów. Zmiana ta została wprowadzona odkąd udostępniono internetowy system sprzedaży biletów dostępny na stronie https://tpn.gov.pl/wstep-do-parku lub przez aplikację mobilną Skycash / Mpay albo w innym punkcie biletowym stacjonarnym - sprawdź gdzie stacjonarnie kupisz bilet do TPN.
Warto zakupić bilet przed ruszeniem w Tatry, gdyż posiadając bilet online można uniknąć kolejek przy kasach i wskazać kasjerowi już posiadany bilet. Wystarczy zapisać zakupiony bilet w formacie PDF w urządzeniu mobilnym lub wydrukować w celu okazania do kontroli.
Uwaga: W Dolinie Chochołowskiej i Dolinie Lejowej opłaty za wstęp pobiera ich właściciel, tj. Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Honorowane są jednak także bilety zakupione online na stronach internetowych TPN.
2) Rower
Turystykę rowerową w TPN można uprawiać tylko na udostępnionych do tego celu szlakach lub drogach. Większość udostępnionych tras to jednocześnie szlaki turystyczne lub drogi publiczne. Na szlakach obowiązuje zakaz poruszania się na hulajnogach, hulajnogach elektrycznych, monocyklach itp. W Dolinie Chochołowskiej za wjazd rowerem pobierana jest dodatkowa opłata.
3) Pies
W TPN obowiązuje zakaz wprowadzania psów, a jedynym wyjątkiem jest Dolina Chochołowska, której właścicielem jest Wspólnota Uprawnionych 8 Wsi z siedzibą w Witowie. Szlakiem prowadzącym dnem doliny do schroniska, gdzie w większości obowiązuje ochrona krajobrazowa, można wejść z psem. Z psem można również spacerować Drogą pod Reglami. Należy pamiętać, że musi on być prowadzony na smyczy!
Odgałęzia się od Doliny Bystrej w Kuźnicach na wysokości 1014 m. Otoczenie doliny stanowią: od wschodu Boczań i Skupniów Upłaz, od południa Wielka Kopa Królowa, Mała Kopa Królowa i Kopa Magury, od zachodu północno-zachodnie ramię Kopy Magury w którym wznoszą się Jaworzyńska Czuba, Zawrat Kasprowy i Jaworzyńskie Czoła. W górnej części dolina rozgałęzia się – orograficznie prawe odgałęzienie tworzy Długi Żleb podchodzący pod Przełęcz między Kopami, zaś lewe to Żleb pod Czerwienicą wcinający się między stoki Małej Kopy Królowej i Kopy Magury. W górnej części doliny, na stokach Jaworzyńskich Turni, znajduje się nieudostępniona turystycznie Jaskinia Magurska.
W orograficznie prawych zboczach doliny poniżej Skupniowego Upłazu wznoszą się liczne skały i turniczki: Cyganka, Cycek, Cygan, Parzące Turnie, Mnich, Krzemionka, Wołowa Turnia i Gruba Turnia. Skałę Mnich (8 m wysokości) Władysław Cywiński uważa za jedną z najtrudniej dostępnych w całych Tatrach. Zdobył ją Robert Janik.
Źródło: wikipedia.pl
W dolinie prowadzono w przeszłości prace górnicze – wydobywano tu rudy żelaza. Po pracach tych pozostały widoczne jeszcze do dziś sztolnie i identyfikowalne zwałowiska płonnego urobku, a także stoki, miejscami zupełnie ogołocone z lasów. Jednocześnie dolina była jednym z większych ośrodków pasterstwa w Tatrach. Całą dolinę, łącznie ze stokami, zajmowała Hala Jaworzynka, do której należała znajdująca się na dnie doliny polana Jaworzynka. Nadmierny wypas stoków wschodnich doprowadził do ich całkowitej erozji; stoki te zamienione zostały w piarżyste usypisko. Ich regenerację rozpoczęto już przed II wojną światową i kontynuowano po wojnie. Najskuteczniejsze okazało się zalesienie ich modrzewiem i olchą. Te dwa gatunki drzew obcych florze Tatr najlepiej zniosły warunki panujące w tej dolinie (m.in. dobowe różnice temperatur dochodzące do 60 °C); są też bardziej od świerka odporne na wiatrołomy.
Gładkie stoki doliny stwarzały dobre warunki do zsuwania się lawin. Do doliny Jaworzynki odnosi się najstarsza wzmianka o śmierci w lawinie w Tatrach. W księgach zgonów w Kościelisku pod rokiem 1855 zapisany jest 16-letni Łukasz, syn Wacława Bukowskiego, który zginął zasypany lawina śnieżną na Magurze dnia 28 kwietnia. Przypuszcza się, że miejscem zasypania był żleb "Starej Kopalni", spadający właśnie z Kopy Magury. Lawiny notowane były później w dolinie wielokrotnie, m.in. spod Przełęczy między Kopami, w żlebie Szerokie, Długim Żlebie czy na zboczach Czuby Jaworzyńskiej.
W 1920 r. na zboczu doliny wybudowano pierwszą w Polsce dużą skocznię narciarską. Jej rekord wynosił 42 m.
Źródło: wikipedia.pl
Szlaki turystyczne prebiegające przez Dolinę Jaworzynkę:
- szlak turystyczny żółty przebiegający dnem doliny Jaworzynki z Kuźnic na Przełęcz między Kopami. Czas przejścia: ok. 1:30 h, ↓ 1:00 h.
Źródło: wikipedia.pl
Poniżej polecane przez nas publikacje rozszerzające opisywaną w artykule tematykę:
Dokonując zakupu publikacji przez kliknięcie w powyższe linki, wspierasz rozwój serwisu Odtur.pl. Dzięki temu będziemy mogli tworzyć jeszcze więcej darmowych treści dla naszych czytelników. Dziękujemy!
Do obiektu przynależą:
Inne obiekty znajdujące się w:
Tatry Reglowe
- Dolina Białego
- Dolina Chochołowska
- Dolina Jaworzynka
- Dolina Kościeliska
- Dolina ku Dziurze w Zakopanem
- Dolina Lejowa
- Dolina Małej Łąki
- Dolina Olczyska
- Dolina Strążyska
- Dolina za Bramką
- Dolinka Chłabowska
- Droga Oswalda Balzera
- Droga pod Reglami w Kościelisku
- Droga pod Reglami w Zakopanem
- Gęsia Szyja (1489 m n.p.m.)
- Hotel górski PTTK Kalatówki
- Krokiew (1378 m n.p.m)
- Mała Kopa Królowa (1577 m n.p.m.)
- Mały Kopieniec (1167 m n.p.m.)
- Nosal (1206 m n.p.m.)
- Olczyska Polana
- Przysłop Miętusi (1190 m n.p.m.)
- Ścieżka nad Reglami w Kościelisku
- Staników Żleb
- Suchy Wierch (1428 m n.p.m.)
- Tatrzański Park Narodowy
- Wielki Kopieniec (1328 m n.p.m.)
- Wodospad Siklawica
- Wyżnie Stanikowe Siodło
