Dolina Suchej Wody
Dolina Suchej Wody (Dolina Suchej Wody Gąsienicowej), słow. dolina Suchej vody, niem. Suchawodatal, węg. Sucha-woda-völgy, to jedna z tatrzańskich dolin walnych po północnej stronie grani głównej. Przebiega przez nią granica pomiędzy Tatrami Wysokimi i Tatrami Zachodnimi (od przełęczy Liliowe korytem potoku Suchej Wody). Przechodząc przez mosty będziemy zatem raz w Tatrach Zachodnich a raz w Tatrach Wysokich. Dnem Doliny Suchej Wody poprowadzony jest czarny szlak turystyczny, będący drogą gospodarczą do schroniska, która została udostępniona także dla rowerzystów. Szlak prowadzi w sąsiedztwie potoku Sucha Woda. Nazwa potoku pochodzi od tego, że jego koryto jest w większości suche ponieważ część wód tej doliny przepływa kanałami krasowymi do sąsiednich dolin. Woda pojawia się w nim tylko po większych opadach.
Spacer Doliną Suchej wody jest alternatywnym wariantem dotarcia na Halę Gąsienicową dla wszystkich, którzy chcą uniknąć zatłoczonego węzła w Kuźnicach oraz dla tych, którzy lubią spacery w zalesionym terenie. Szlak startuje na Polanie Brzeziny, gdzie znajduje się parking. Oznaczona kolorem czarnym trasa prowadzi do Schroniska PTTK Murowaniec, a czas jej przebycia wynosi ok. 2 godz. 15 min. Trasa jest łatwa, ale uchodzi za dość monotonną. Jej walorem jest potok Sucha Woda meandrujący wzdłuż szlaku. Trasa oferuje możliwość modyfikacji wycieczki i odbicia wcześniej czerwonym szlakiem w stronę Doliny Pańszczycy, przez Gęsią Szyję na Rusinową Polanę. W górnej części doliny, której punktem centralnym jest Hala Gąsienicowa i Schronisko PTTK Murowaniec znajduje się węzeł głównych szlaków prowadzących na Orlą Perć, Przełęcz Krzyżne, Kościelec, Świnicę czy Kasprowy Wierch.
Dolina Suchej Wody należy do dolin polodowcowych. Zbudowana jest przede wszystkim z granitoidów oraz (w części Tatr Zachodnich) ze skał osadowych w typowym trzypiętrowym układzie. Część wyższa z bogatą rzeźba polodowcową, morenami, kotłami, nieckami jezior, mutonami porośnięta jest kosodrzewiną i lasem świerkowym, część dolna łagodnie obniżająca się w kierunku północnym – dobrze zachowanym lasem świerkowym. Zachowały się fragmenty lasu pierwotnego (np. Las Gąsienicowy). Doskonale ukształtowany amfiteatr moren w tej dolinie opisywał już w 1847 r. Ludwik Zejszner. W dolinie występują też torfowiska wysokie z kosodrzewiną, jedno z nich ma grubość 5,8 m.
W dolinie silnie rozwinięte są zjawiska krasowe. Woda płynie podziemnymi przepływami i ginie w ponorach nie tylko w Suchym Potoku, ale również w jego dopływach: w Czarnym Potoku i Pańszczyckim Potoku, wypływając potem w oddalonych wywierzyskach. Cieków wodnych płynących niekiedy niezgodnie z rzeźbą terenu – tzw. suchych wód jest tutaj wiele. Część doliny odwadniana jest przez wywierzyska wypływające w innych dolinach, np. przez Goryczkowe Wywierzysko, wywierzysko Jaskini Kasprowej Niżniej i Wywierzysko Olczyskie.
W dolnej części doliny znajdują się dwa niewielkie, morenowe jeziora – Toporowy Staw Wyżni i Niżni.
Źródło: wikipedia.pl / visitmalopolska.pl / tpn.gov.pl
Na Hali Gąsienicowej w latach 1921–1925 zbudowano schronisko „Murowaniec”. Do niego poprowadzono w latach 1921–1923 utwardzoną drogę (zamkniętą dla samochodów, używaną m.in. do zaopatrzenia schroniska). Innymi zabudowaniami w dolinie są: baza szkolenia taterników – „Betlejemka”, leśniczówka TPN – „Księżówka”, meteorologiczna stacja pomiarowa PAN, budynek strażników TPN „Gawra” oraz kilka szałasów pasterskich. W okresie letnim w dolinie przy drodze do „Murowańca” na tzw. Rąbaniskach działało pole namiotowe PZA w Dolinie Suchej Wody, zlikwidowane do 20 sierpnia 2009. Przez dolinę i jej odgałęzienia prowadzi kilka szlaków turystycznych.
Doliną Suchej Wody poprowadzono drogę jezdną z Brzezin do schroniska „Murowaniec”. Rozbudowało ją i utwardziło wojsko w latach 1921–1923. Służy do zaopatrzenia schroniska, dla pojazdów samochodowych jest zamknięta (z wyjątkiem pojazdów niektórych służb).
Źródło: wikipedia.pl
Powierzchnia doliny wynosi ok. 21 km², a jej długość w obrębie Tatr ok. 8 km. Górną i środkową część doliny Suchej Wody ograniczają:
- od północno-zachodniej strony: północno-wschodnia grań Kasprowego Wierchu i tworzący jej przedłużenie Królowy Grzbiet,
- od południa: grań główna Tatr od Kasprowego Wierchu po Świnicę i dalej wschodnia grań Świnicy po Krzyżne,
- od wschodu: grań Koszystej i Ostry Wierch Waksmundzki.
Trudniej określić granice doliny w jej najniższej części. Tworzą je tutaj niskie grzbiety i morenowe wały. Najdalej wysuniętymi na północ wzniesieniami w ograniczających ją grzbietach są Kotlinowy Wierch (po zachodniej stronie) i Kobyła (po wschodniej stronie). Po wschodniej stronie Niżniego Toporowego Stawu potok Sucha Woda zmienia kierunek z północnego na północno-wschodni i płynąc nieco na południe od drogi Oswalda Balzera, na odcinku o długości ponad 1 km (po Wawrzeczkową Cyrhlę) tworzy naturalną granicę między Tatrami a Rowem Podtatrzańskim.
Na wysokości ok. 1157 m n.p.m. (miejsce połączenia się Suchej Wody z Pańszczyckim Potokiem) dolina rozwidla się na: Dolinę Gąsienicową i Pańszczycę. Zazwyczaj nazwę Dolina Sucha Gąsienicowa stosuje się do dolnej części doliny, przed jej rozgałęzieniem się. Górne części doliny to Dolina Gąsienicowa i Pańszczyca.
Źródło: wikipedia.pl
Szlaki turystyczne przebiegające przez Dolinę Białej Wody:
- szlak turystyczny czarny Brzeziny – Psia Trawka – schronisko „Murowaniec”. Czas przejścia: 2:15 h, ↓ 1:45 h. Szlak ten udostępniony jest również dla rowerów
- szlak turystyczny czerwony Toporowa Cyrla – Psia Trawka – Waksmundzka Polana – Wodogrzmoty Mickiewicza d- Morskie Oko – Rysy. Czas przejścia z Toporowej Cyrhli na Psią Trawkę: 1:10 h, z powrotem 1 h.
Źródło: wikipedia.pl
Do obiektu przynależą:
Inne obiekty znajdujące się w:
Tatry Wysokie
- Czarny Staw Gąsienicowy
- Czarny Staw pod Rysami
- Czarny Staw Polski
- Dolina Białej Wody (Bielovodská dolina)
- Dolina Białki
- Dolina Pięciu Stawów Polskich
- Dolina Roztoki
- Dolina Rybiego Potoku
- Dolina Suchej Wody
- Droga Oswalda Balzera
- Grań Kościelców
- Granaty
- Kościelcowa Przełęcz
- Kościelec (2155 m n.p.m.)
- Kozi Wierch (2291 m n.p.m.)
- Kozia Przełęcz
- Kozie Czuby (2264 m n.p.m.)
- Mały Kościelec (1866 m n.p.m.)
- Mały Staw Polski
- Mnich (2068 m n.p.m.)
- Morskie Oko
- Mylna Przełęcz
- Orla Perć
- Przedni Staw Polski
- Przełęcz Krzyżne
- Rusinowa Polana
- Rysy (2499 m n.p.m)
- Schronisko Chata pod Rysami
- Schronisko PTTK (stare) nad Morskim Okiem
- Schronisko PTTK nad Morskim Okiem
- Schronisko PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich
- Schronisko PTTK w Dolinie Roztoki
- Świnica (2301 m n.p.m)
- Szpiglasowa Przełęcz
- Szpiglasowy Wierch (2172 m n.p.m.)
- Tatrzański Park Narodowy
- Wielki Staw Polski
- Wodogrzmoty Mickiewicza
- Wodospad Siklawa
- Zadni Kościelec (2162 m n.p.m.)
- Zadni Staw Polski
- Zawrat
Inne obiekty znajdujące się w:
Tatry Zachodnie
- Błyszcz (2159 m n.p.m.)
- Bobrowiec (1665 m n.p.m.)
- Ciemniak (2096 m n.p.m.)
- Czerwone Wierchy
- Czubik (1845 m n.p.m.)
- Dolina Bystrej
- Dolina Chochołowska
- Dolina Gąsienicowa
- Dolina Goryczkowa
- Dolina Kondratowa
- Dolina Kościeliska
- Dolina Małego Szerokiego
- Dolina Małej Łąki
- Dolina Suchej Wody
- Giewont (1895 m n.p.m.)
- Grześ (1653 m n.p.m.)
- Jarząbczy Wierch (2137 m n.p.m.)
- Jaskinia Mylna
- Jaskinia Obłazkowa
- Jaskinia Raptawicka
- Jaskinia Smocza Jama w Wąwozie Kraków
- Jaskinia Wielka Śnieżna
- Jaskinie Pawlikowskiego
- Kalacka Kopa (1592 m n.p.m.)
- Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.)
- Kominiarski Wierch (1829 m n.p.m.)
- Kończysty Wierch (2002 m n.p.m.)
- Kondracka Przełęcz
- Kopa Kondracka (2005 m n.p.m.)
- Kopa Prawdy (2027 m n.p.m.)
- Krzesanica (2122 m n.p.m.)
- Łopata (1957 m n.p.m.)
- Małołączniak (2096 m n.p.m.)
- Myślenickie Turnie (1354 m n.p.m.)
- Ornak (1854 m n.p.m.)
- Rakoń (1879 m n.p.m.)
- Sarnia Skała (1378 m n.p.m.)
- Schronisko PTTK "Murowaniec" na Hali Gąsienicowej
- Schronisko PTTK na Hali Kondratowej
- Schronisko PTTK na Hali Ornak
- Schronisko PTTK na Polanie Chochołowskiej
- Siwy Zwornik (1965 m n.p.m.)
- Smreczyński Staw
- Starorobociański Wierch (2176 m n.p.m.)
- Tatrzański Park Narodowy
- Trzydniowiański Wierch (1758 m n.p.m.)
- Twarda Kopa (2026 m n.p.m.)
- Wąwóz Kraków
- Wołowiec (2063 m n.p.m.)