Ojcowski Park Narodowy - Dolina Sąspowska i Dolina Prądnika (pieszo)
Zaktualizowano wczoraj
Spacer po Ojcowskim Parku Narodowym wzdłuż Doliny Sąspowskiej i Doliny Prądnika, to doskonały pomysł na rodzinną wycieczkę. Proponowana trasa jest bardzo urokliwa i zapewnia przyjemne obcowanie z naturą, w którą nie ingeruje człowiek. Możemy ją wzbogacić dodatkowo o zwiedzanie atrakcji, znajdujących się niejako po drodze, a są to: Zamek Ojców i Ekspozycja Przyrodnicza Ojcowskiego Parku Narodowego. Te jednak czynne są tylko w określonych godzinach, które warto sprawdzić przed udaniem się na wyprawę.
Dnem Doliny Sąspowskiej płynie potok Sąspówka, prawy dopływ Prądnika. Charakteryzuje się wyjątkowo czystą wodą (I klasa czystości). Potok zasilany jest licznymi źródłami, żyją tu pstrągi potokowe i bobry. Prawie całkowicie znajduje się w granicach niezwykle malowniczego Ojcowskiego Parku Narodowego. Na obszarze parku znajduje się środkowa i dolna część doliny, mająca długość ok. 5 km. Część ta jest prawie niezabudowana (jedynie w jej górnej części występują nieliczne budynki).
Dolina Prądnika rozpoczyna się w okolicach Sułoszowej, gdzie znajdują się źródła Prądnika i biegnie przez całą długość Ojcowskiego Parku Narodowego. Jest z rzadka zabudowana.
W Dolinie Sąspowskiej jak i w części Dolny Prądnika występuje bardzo słaby zasięg sieci komórkowej GSM/LTE, dlatego warto zabezpieczyć informacje potrzebne na wycieczce w wersji offline lub w postaci wydruku.
Charakterystyka trasy:
- długość trasy: ok. 5,8 km;
- czas: ok. 2-3 h;
- dostępność: 24/7;
- rodzaj trasy: piesza;
- trudność trasy: łatwa;
- rodzaj drogi: leśna/asfaltowa;
- wzniesienia: 147 m;
- zejścia: 147 m;
- dojazd samochodem: tak;
- parking: płatny;
- opłaty za wstęp lub zwiedzanie: tak (opcjonalnie zamek, ekspozycja OPN);
- toaleta na trasie: tak;
- gastronomia na trasie: tak (liczne restauracje w Dolinie Prądnika);
- miejsca na piknik lub odpoczynek: tak;
- trasa dla wózków dziecięcych: nie;
- trasa głównie w cieniu;
- polecany termin odwiedzenia: dowolny, warto unikać weekendów i świąt;
- przydatne wyposażenie: wygodne (sportowe) obuwie.
Dojazd:
Jeśli wybieramy się do Ojcowskiego Parku Narodowego, to najdogodniej jest zostawić samochód na płatnym, niestrzeżonym parkingu „Złota Góra” w Ojcowie, z którego pieszo udamy się szlakiem w kierunku centrum Ojcowa.
Dojazd komunikacją zbiorową z Krakowa do przystanku Ojców Złota Góra, jest możliwy w weekendy i święta autobusami MPK Kraków. Natomiast w tygodniu można skorzystać z prywatnego przewoźnika Unibus, który kursuje z Krakowa do przystanku Ojców Zamek. Wówczas trasę zaczynamy nie z parkingu „Złota Góra”, lecz bezpośrednio spod zamku w Ojcowie, zaczynając naszą „pętlę” jedynie od innego punktu.
Przebieg trasy:
Dolina Sąspowska
Dolina Sąspowska – prawe odgałęzienie Doliny Prądnika na Wyżynie Olkuskiej, prawie całkowicie znajdujące się w granicach Ojcowskiego Parku Narodowego. Jest to druga co do wielkości dolina tego parku, wyżłobiona w zboczach Góry Chełmowej i Złotej Góry. Na obszarze parku znajduje się środkowa i dolna część, mająca długość ok. 5 km....
Źródło Filipowskiego w Dolinie Sąspowskiej
Źródło Filipowskiego – źródło w Dolinie Sąspowskiej w Ojcowskim Parku Narodowym. Znajduje się na lewym brzegu Sąspówki w dużym rozszerzeniu dna górnej części doliny. Wypływa u podnóża Złotej Góry, tuż przy szlaku turystycznym. Wypływająca z niego woda krótkim potoczkiem wpływa do Sąspówki. Nazwę źródła nadano dla uczczenia ojcowskiego przewodnika Władysława...
Ojcowski Park Narodowy
Ojcowski Park Narodowy (OPN) – park narodowy w Polsce, utworzony w 1956 roku. Znajduje się w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, około 16 km od Krakowa. Położony jest na obszarze czterech gmin: Skała, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wieś, Sułoszowa. Zajmuje powierzchnię 21,46 km². Pod względem geograficznym znajduje się na Wyżynie Olkuskiej w południowej...
Źródło Harcerza w Dolinie Sąspowskiej
Źródło Harcerza – źródło w Dolinie Sąspowskiej w Ojcowskim Parku Narodowym, w pobliżu wylotu wąwozu Jamki. Znajduje się na łące przy szlaku turystycznym w dolnej części doliny, na dużym i płaskim rozszerzeniu jakie dno doliny tworzy w tym miejscu. Nazwa źródła pochodzi od tego, że dawniej przez jakiś czas na...
Grób partyzanta AK w Dolinie Sąspowskiej (Ojców)
Grób nieznanego polskiego partyzanta, kpt. Wojska Polskiego, łącznika AK, więźnia obozu koncentracyjnego Auschwitz, w Dolinie Sąspowskiej na terenie Ojcowa. Został zastrzelony podczas II wojny światowej....
Zbiorowa mogiła rozstrzelanych Żydów w Dolinie Sąspowskiej
Zbiorowa mogiła rozstrzelanych Żydów (II Wojna Światowa - ok. 1943 r.) w Dolinie Sąspowskiej....
Grób Feliksa Wajcenauera w Dolinie Sąspowskiej (Ojców)
Grób Feliksa Wajcenauera w Dolinie Sąspowskiej na terenie Ojcowa, który został rozstrzelany przez Niemców w 1943 roku....
Jonaszówka
Jonaszówka, nazywana też Grubym Jankiem – skała na orograficznie prawym zboczu Doliny Prądnika na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego. Znajduje się u podnóży Chełmowej Góry w wylocie bocznej Doliny Sąspowskiej. Wraz ze znajdującą się po drugiej stronie tej doliny skałą Plażówki tworzy bramę skalną, słabo jednak rozpoznawalną, gdyż wylot Doliny Sąspowskiej...
Pstrągarnia w Ojcowie
W samym sercu Ojcowskiego Parku Narodowego, około 1 km od parkingu pod Zamkiem w Ojcowie przy punkcie widokowym Jonaszówka, na skrzyżowaniu szlaków do Groty Łokietka, Bramy Krakowskiej i Doliny Sąspowskiej znajdziemy Pstrąga Ojcowskiego. W ogródku grillowym serwowane są oryginalne Pstrąg Ojcowskie w wersji wędzonej lub grillowanej. Do dyspozycji Gości jest...
Dolina Prądnika
Dolina Prądnika – dolina rzeki Prądnik na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego oraz leżących na południe od niego obszarów rolniczych. PołożeniePołożona jest w województwie małopolskim na Wyżynie Olkuskiej będącej częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Ma powierzchnię ok. 2146 ha, rozpoczyna się w okolicach Sułoszowej, gdzie znajdują się źródła Prądnika i biegnie przez całą długość...
Drewniana zabudowa uzdrowiskowa w Ojcowie
Zabudowa uzdrowiskowa pochodzi z okresu, gdy Ojców był znaną miejscowością letniskową i uzdrowiskową. Przebywali tutaj m.in. Franciszek Karpiński, Jan Ursyn Niemcewicz, Fryderyk Chopin czy Cyprian Kamil Norwid. W 1855 r. lekarz Lucjan Kowalski uruchomił pierwszy zakład wodoleczniczy pod nazwą „Sybilla, następnie za kolejnego właściciela wsi hr. Aleksandra Przeździeckiego powstał hotel „Pod Łokietkiem",...
Kapliczka Matki Bożej Smardzowickiej w Ojcowie
Kapliczkę w Ojcowie obok domu nr 20 ustawiono prawdopodobnie w 1922 roku jako wotum za szczęśliwy powrót z austriackiej niewoli. Jest to najpewniej najstarszy krzyż ze szrapneli w okolicy, później zaczęły pojawiać się kolejne. W małej wnęce ojcowskiej kapliczki jest umieszczona kopia obrazu Matki Boskiej Smardzowickiej. Krzyż powstał ze skorup i...
Willa „Bazar Warszawski” w Ojcowie
„Bazar Warszawski”, budynek stojący naprzeciwko Zawiszówek, został wzniesiony w stylu uzdrowiskowym pod koniec XIX w. Po pożarze (w 1978 r.) został odbudowany w latach1983–1986. W pomieszczeniach piwnicznych budynku działa restauracja „Piwnica pod Nietoperzem”, zapraszająca turystów na dania kuchni polskiej. Szczególnie polecanym daniem jest pstrąg źródlany przyrządzany na sześć sposobów. Latem przy...
Tablica Pamiątkowa Powstania Styczniowego w Ojcowie
Tablica umieszczona na dawnym hotelu "Pod Łokietkiem", na której widnieje napis: "Dom ten dawny Hotel pod Łokietkiem w Ojcowie był główną kwaterą oddziału powstańców roku 1863 dowodzonego przez pułkownika Apolinarego Kurowskiego. Stąd wyszli w ostatni bój. W 125 rocznicę powstania styczniowego 1863-1988. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze." Nad napisem jest umieszczony wzór pieczęci ówczesnego rządu...
Ekspozycja Przyrodnicza Ojcowskiego Parku Narodowego
Zwiedzanie rozpoczyna się w sali projekcyjnej od pokazu dwóch filmów zrealizowanych w technologii 3D, z których jeden przedstawia tworzenie się doliny Prądnika od czasu górnej jury po czasy współczesne, a drugi pokazuje Ojcowski Park Narodowy. Po projekcji i oddaniu okularów polaryzacyjnych zwiedzający przechodzą do sal wystawowych, po których oprowadza lektor....
Tablica upamiętniająca Władysława Szafera w Ojcowie
Tablica upamiętniająca Władysława Szafera (1886-1970) w Ojcowie - inicjatora utworzenia Ojcowskiego Parku Narodowego....
Dawny hotel "Pod Łokietkiem" w Ojcowie
Dom "pod Łokietkiem" powstał w 1860 roku na terenie dawnego Parku Zdrojowego (dziś Park Zamkowy) w wyniku rozpoczęcia w Ojcowie działalności uzdrowiskowej. W czasie powstania w 1863 roku hotel stał się główną kwaterą oddziału powstańców dowodzonego przez pułkownika Apolinarego Kurowskiego. Znajdowała się w nim kancelaria sztabowa, szpital oraz koszary. Od...
Dawny hotel "Pod Kazimierzem" w Ojcowie
„Hotel Pod Kazimierzem”, stojący w centrum Parku Zamkowego, naprzeciw domu „Pod Łokietkiem”, został zbudowany około 1885 r. jako hotel uzdrowiskowy. Swoją funkcję pełnił do II wojny światowej. Po wojnie mieścił się w nim internat Technikum Leśnego, poczta i sklep. W latach 1994–1996 budynek został gruntownie wyremontowany i przeznaczony na Ośrodek Edukacyjno-Dydaktyczny...
Grób żołnierzy niemieckich w Ojcowie
Na terenie Parku Zamkowego w Ojcowie znajduje się grób żołnierzy niemieckich z okresu II wojny światowej. Mogiła jest bardzo zaniedbana. Na grobie stoi stary kamień z tabliczką informującą o pochowanych w tym miejscu żołnierzach niemieckich. Całość jest otoczona niskim drewnianym ogrodzeniem oraz porośnięta dziko rosnącymi roślinami. Źródło: polskaniezwykla.pl...
Park Zamkowy w Ojcowie
Park Zamkowy – park przy Zamku w Ojcowie. Znajduje się na Górze Zamkowej i częściowo także na płaskim dnie Doliny Prądnika. Założony został w latach 80. XIX wieku przez Jana Zawiszę, ówczesnego właściciela Ojcowa. Na jego terenie znajdowały się najważniejsze obiekty uzdrowiskowe i z założenia park miał służyć kuracjuszom. Nosił...
Pomnik ku czci partyzantów w Ojcowie
W ojcowskim parku zamkowym stoi pomnik poświęcony partyzantom Armii Krajowej. Podczas II wojny światowej żołnierze Armii Krajowej Inspektoratu "Maria" oraz Oddziału Dyspozycyjno-Wykonawczego "Skrzetuski" walczyli z okupantem niemieckim. 28 lutego 1944 roku, podczas obławy w Ojcowie, żołnierze zostali aresztowani i rozstrzelani. W 1995 roku, w 50. rocznicę zakończenia wojny, postawiono kamień...
Figura św. Jana Kantego w Ojcowie
W Ojcowskim Parku Zamkowym stoi kapliczka z rzeźbą św. Jana Kantego. Święty Kościoła katolickiego - Jan Kanty żył w latach 1390-1473. Figurę Kantego, stworzoną przez artystę Antoniego Toborowicza, ustawiono w 2010 roku. Pierwotnie w parku mieściła się rzeźba z XIX wieku, która w 1998 roku została skradziona. Źródło: polskaniewykla.pl...
Budynek "Na Postoju" w Ojcowie
W pobliżu zamku w Ojcowie, przy parkingu stoi zielony budynek zwany "Na Postoju". Dawniej obiekt pełnił funkcję poczekalni autobusowej. Drewniany budynek wzniesiono w 1930 roku. Ciekawostką jest drzewo, które w nim rośnie. Pień drzewa znajduje się wewnątrz budynku, a gałęzie wyrastają przez dach na zewnątrz. Obecnie w budynku mieści się...
Tablica poświęcona Adolfowi Dygasińskiemu w Ojcowie
W Dolinie Prądnika, w pobliżu Parku Zamkowego w Ojcowie, stoi wapienna skała. Skała została nazwana "Skałą Dygasińskiego", od nazwiska polskiego powieściopisarza Adolfa Dygasińskiego. Pisarz w swych utworach opisywał zabytki oraz piękno przyrody Ojcowa i Doliny Prądnika. Po jego śmierci na jednej ze skał, zwanej dzisiaj "Dygasówka", umieszczono tablicę pamiątkową poświęconą...
Figura Matki Boskiej pod zamkiem w Ojcowie
Figura Matki Boskiej pod zamkiem w Ojcowie z 1863 roku....
Zamek Ojców
Zamek w Ojcowie znajduje się na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Do zamku można dostać się z drogi wojewódzkiej nr 773 od strony Pieskowej Skały lub miejscowości Skała. Jadąc tą trasą trzeba kierować się na Ojców i wjechać do Ojcowskiego Parku Narodowego. Droga prowadzi pod sam zamek, gdzie znajduje się parking....
Opis trasy:
Z parkingu „Złota Góra” kierujemy się zielonym szlakiem w głąb lasu, jednocześnie oddalając się od głównej drogi. Trzymając się oznakowań zielonego szlaku, po 750 m dotrzemy do Doliny Sąspowskiej, gdzie znajduje się zadaszony przystanek „Ptaki” Ojcowskiego Parku Narodowego. W tym miejscu szlak zielony się kończy, a my skręcamy w lewo i podążamy dalej szlakiem żółtym.
Przez ok. 2 km szlak ten prowadzić nas będzie przez Dolinę Sąspowską. Cały czas wędrować będziemy po terenie Ojcowskiego Parku Narodowego do którego wstęp jest bezpłatny, jednak obowiązują tu pewne zasady, jak chociażby zakaz poruszania się po parku niewyznaczonymi do tego szlakami turystycznymi czy zakaz zbierania grzybów.
Widok na Dolinę Sąspowską.
Jakieś 150 m od zmiany szlaku (szlak żółty) odnajdziemy Źródło Filipowskie, które wybija dokładnie na drodze. Z drugiej strony potoku wybija Źródło spod Graba, lecz nie prowadzi do niego żadna ścieżka, przez co jest zarośnięte i niedostępne.
Około 700 m od wspomnianych źródełek z lewej strony drogi zauważymy kolejne źródło - to Źródło Harcerza w Dolinie Sąspowskiej. Nazwa źródła pochodzi od tego, że dawniej przez jakiś czas na łące tej istniały obozy harcerskie. Źródło to chociaż znajduje się kilka metrów od szlaku bywa zarośnięte, przez co może być prawie niewidoczne.
Około 250 m dalej z lewej strony będziemy mijać grób nieznanego polskiego partyzanta, z kolei po przejściu kolejnych 300 m, z lewej strony nieco w głębi lasu odnajdziemy zbiorową mogiłę Żydów rozstrzelanych w Dolinie Sąspowskiej ok. 1943 roku.
Około 200 m dalej żółtym szlakiem, również z lewej strony powyżej drogi w głębi lasu znajduje się grób Feliksa Wajcenauera, również rozstrzelanego przez Niemców. Od tego miejsca dzieli nas zaledwie 250 m do końca Doliny Sąspowskiej.
Widok na Dolinę Prądnika.
W ten sposób docieramy do malowniczej Doliny Prądnika. Znajdujemy się w miejscu, gdzie potok Sąspówka dopływa do Prądnika. Nieopodal zobaczymy wzgórze Jonaszówka, które ma ok. 20 m wysokości. Skała znana jest przede wszystkim jako doskonały punkt widokowy. Z dna Doliny Prądnika prowadzi na jej szczyt ścieżka z poręczą. Na szczycie Jonaszówki znajduje się płaska platforma widokowa zabezpieczona barierkami i tablica z panoramą widokową i jej opisem. Z platformy tej dobrze widać Dolinę Prądnika, Dolinę Sąspowską i Zamek w Ojcowie. U podnóża Jonaszówki znajdują się stawy hodowlane, gdzie funkcjonuje plenerowa pstrągarnia w Ojcowie, serwująca wędzonego i duszonego pstrąga.
Widok ze wzgórza Jonaszówka.
W dalszą drogę udajemy się w górę Doliny Prądnika, trzymamy się oznakowań szlaków czerwonego/niebieskiego/żółtego/czarnego, które łącznie doprowadzą nas po 900 m do Zamku w Ojcowie. Po drodze będziemy mogli podziwiać piękno Doliny Prądnika oraz zabytkową, drewnianą zabudowę Ojcowa, która kiedyś pełniła funkcje uzdrowiskowe. Pochodzi ona z okresu, gdy Ojców był znaną miejscowością letniskową i uzdrowiskową. Przebywali tutaj m.in. Franciszek Karpiński, Jan Ursyn Niemcewicz, Fryderyk Chopin czy Cyprian Kamil Norwid. Powstał hotel „Pod Łokietkiem", zajazd „Wesele w Ojcowie” i łazienki nad Prądnikiem. W czasie powstania styczniowego spłonęło całe uzdrowisko – odbudową zajęli się kolejni właściciele. Jednym z bardziej charakterystycznych budynków jest willa „Bazar Warszawski”, budynek stojący naprzeciwko Zawiszówek, odbudowany w latach 1983–1986.
W pewnym momencie przy szlaku mijać będziemy kapliczkę Matki Bożej Smardzowickiej. Warto na nią zwrócić uwagę, gdyż krzyż na kapliczce powstał ze skorup i zapalników szrapneli (pocisków artyleryjskich, używanych do rażenia ludzi), zaś gloria wokół głowy Chrystusa jest wykonana z nabojów do karabinu typu Mosin. Przypomina ona o Wielkiej Wojnie na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.
Dotarliśmy do centrum Ojcowa, gdzie zobaczymy dawny hotel "Pod Kazimierzem" oraz dawny hotel "Pod Łokietkiem", w którym dzisiaj znajduje się m.in. Ekspozycja Przyrodnicza Ojcowskiego Parku Narodowego. Wstęp na ekspozycję jest płatny, a zwiedzanie indywidualne możliwe po zebraniu min. 3 osób, w godzinach otwarcia obiektu. Zwiedzanie rozpoczyna się od pokazu dwóch filmów 3D, z których jeden przedstawia tworzenie się doliny Prądnika od czasu górnej jury po czasy współczesne, a drugi pokazuje Ojcowski Park Narodowy. Po projekcji i oddaniu okularów polaryzacyjnych zwiedzający przechodzą do sal wystawowych, po których oprowadza lektor. Obcokrajowcy mogą korzystać z audioprzewodników w językach: angielskim, hiszpańskim, niemieckim i rosyjskim.
Na elewacji budynku zobaczyć możemy tablicę upamiętniającą Władysława Szafera (pomysłodawcę utworzenia Ojcowskiego Parku Narodowego) oraz tablicę upamiętniającą Powstanie Styczniowe tj. fakt, że budynek ten był główną kwaterą oddziału powstańców roku 1863 dowodzonego przez pułkownika Apolinarego Kurowskiego.
Idąc dalej w kierunku Zamku w Ojcowie możemy zwiedzić szereg obiektów, które znajdują się w tym miejscu. Przede wszystkim możemy odpocząć w parku zamkowym w Ojcowie, który założony został w latach 80. XIX wieku przez Jana Zawiszę, ówczesnego właściciela Ojcowa.
Ekspozycja Przyrodnicza Ojcowskiego Parku Narodowego.
W parku znajdziemy m.in. pomnik ku czci partyzantów w Ojcowie (podczas obławy w Ojcowie dnia 28 lutego 1944 r. zostali aresztowani i rozstrzelani), figurę św. Jana Kantego w Ojcowie, grób żołnierzy niemieckich oraz tablicę poświęconą Adolfowi Dygasińskiemu. Przy parkingu pod zamkiem w Ojcowie zwraca uwagę charakterystyczny, zielony budynek zwany "Na Postoju". Dawniej obiekt pełnił funkcję poczekalni autobusowej. Drewniany budynek wzniesiono w 1930 roku. Ciekawostką jest drzewo, które w nim rośnie. Pień drzewa znajduje się wewnątrz budynku, a gałęzie wyrastają przez dach na zewnątrz.
Pora zwiedzić Zamek w Ojcowie. Wchodzimy na wzgórze, przy drodze wojewódzkiej nr 773 odnajdujemy kasę biletową i wchodzimy na teren zamku. Zanim dotrzemy do głównej bramy zamkowej, warto zwrócić uwagę na figurę Matki Bożej z 1863 r., która znajduje się pod murami z lewej strony.
Po przejściu przez bramę znajdujemy się na terenie zamku wybudowanego w systemie tzw. Orlich Gniazd na polecenie króla Kazimierza Wielkiego w II połowie XIV w. Tradycja głosi, że nazwa warowni, w swej pierwotnej formie brzmiąca Ociec, została nadana przez samego króla, na pamiątkę walki o tron krakowski jego ojca, Władysława Łokietka, który w okolicznych jaskiniach znajdował schronienie.
Na terenie zamku znajduje się małe muzeum z informacjami na temat dziejów zamku oraz makietą zamku w Ojcowie za czasów swojej świetności. Ponadto roztacza się stąd wspaniały widok na Dolinę Prądnika.
Widok na Dolinę Prądnika z Zamku w Ojcowie.
Gdy zwiedzimy już zamek, wychodzimy główną bramą, docieramy do głównej drogi, przechodzimy na jej drugą stronę i trzymając się oznakowań szlaku zielonego/czarnego po ok. 1,5 km dotrzemy z powrotem do punktu startowego naszej wycieczki tj. do parkingu „Złota Góra” w Ojcowie.
Mapa interaktywna z atrakcjami dostępnymi na trasie:
Dolina Sąspowska
SąspówŹródło Filipowskiego w Dolinie Sąspowskiej
OjcówOjcowski Park Narodowy
OjcówŹródło Harcerza w Dolinie Sąspowskiej
OjcówGrób partyzanta AK w Dolinie Sąspowskiej (Ojców)
OjcówZbiorowa mogiła rozstrzelanych Żydów w Dolinie Sąspowskiej
OjcówGrób Feliksa Wajcenauera w Dolinie Sąspowskiej (Ojców)
OjcówJonaszówka
OjcówPstrągarnia w Ojcowie
OjcówDolina Prądnika
OjcówDrewniana zabudowa uzdrowiskowa w Ojcowie
OjcówKapliczka Matki Bożej Smardzowickiej w Ojcowie
OjcówWilla „Bazar Warszawski” w Ojcowie
OjcówTablica Pamiątkowa Powstania Styczniowego w Ojcowie
OjcówEkspozycja Przyrodnicza Ojcowskiego Parku Narodowego
OjcówTablica upamiętniająca Władysława Szafera w Ojcowie
OjcówDawny hotel "Pod Łokietkiem" w Ojcowie
OjcówDawny hotel "Pod Kazimierzem" w Ojcowie
OjcówGrób żołnierzy niemieckich w Ojcowie
OjcówPark Zamkowy w Ojcowie
OjcówPomnik ku czci partyzantów w Ojcowie
OjcówFigura św. Jana Kantego w Ojcowie
OjcówBudynek "Na Postoju" w Ojcowie
OjcówTablica poświęcona Adolfowi Dygasińskiemu w Ojcowie
OjcówFigura Matki Boskiej pod zamkiem w Ojcowie
OjcówZamek Ojców
Ojców
