Ratusz w Lwówku Śląskim

Dom Kupców

Pierwszy ratusz w Lwówku Śląskim wybudowano w połowie XIII wieku. Był to piętrowy Dom Kupców, wzniesiony na placu targowym. Początkowo Rada Miejska zbierała się w sali położonej na piętrze domu kupieckiego. Słowo „ratusz” pojawia się po raz pierwszy w dokumentach dopiero w 1356 roku. Wcześniejsze zapisy mówiły tylko o Sali Radnych wymienianej w łacińskich dokumentach jako consistorium. Dom kupiecki przeszedł wówczas na własność miasta, lecz większej rozbudowy przekształcającej budynek w charakter stricte ratuszowy, dom handlowy doczekał się dopiero w drugiej połowie XV wieku.

Rozbudowy ratusza

W roku 1480 rozpoczęto dobudowę wieży, a nad nieukończonymi jeszcze wtedy wnętrzami umieszczono nowy dach. Konstrukcję wieży zegarowej zakończono w 1504 roku. W latach 1522–1524 ratusz przerobiono, nadając mu obecny kształt. Rozbudową kierował niemiecki architekt Wendel Roskopf, a prace obejmowały dekoracyjne sklepienia parteru, których sklepienia żebrowe są w planie krzywolinijnym. Projekt przebudowy lwóweckiego ratusza przypisywany jest Wendelowi Roskopfowi, choć niektóre hipotezy mówią o udziale i kierownictwu projektem Benedyktowi Rejtowi. Jednym z przykładów takich sklepień na terenie państwa Polskiego jest baldachim nagrobka Kazimierza IV Jagiellończyka, autorstwa Wita Stwosza. Równolegle do tworzenia późnogotyckich sklepień parteru lwóweckiego ratusza, powstawały podobne sklepienia m.in. w Sali Władysławowskiej czy nad schodami jeździeckimi w Zamku na Hradczanach w czeskiej Pradze, pod wodzą architekta Benedykta Rejta z Pisztowa. Dalsze prace przy elewacjach rozpoczęto ok. 1546 r. Zewnętrzny wystrój ratusza powstawał w stylu renesansowym. Zarówno uszaki okienne jak i pochodzący z 1546 roku wykusz przy wieży cechuje renesansowe budownictwo. Niestety zbyt wielki rozmiar ratusza przewyższył finansowe możliwości lwóweckich mieszczan i uniemożliwił pełne ukończenie budowli, stąd też niektóre otwory okienne pozbawione są dekoracyjnych obramowań.

W latach 1902–1905 ratusz powiększono o handlowe podcienia i klatkę schodową, rozbudową kierował Hans Poelzig. W roku 1945 ratusz został częściowo spalony, a odbudowany w latach 1955–1958.

Stan obecny

Obecnie jest to budynek murowany na rzucie prostokąta, dwukondygnacjowy, dwutraktowy, z wieżą od zachodu. Fasady wschodnia i zachodnia ujęte są w pary szczytów o geometrycznych podziałach wewnętrznych. Fasadę południową akcentuje portal i szereg zdwojonych okien prostokątnych o ozdobnych obramieniach z kanelowanych pilastrów o roślinnej i maszkaronowej dekoracji. We wnętrzach szereg sal nakrytych skomplikowanymi w rysunku żeber sklepieniami sieciowymi oraz obszerna sień z centralnym filarem. Zgromadzono tu na początku XX w. szereg płyt nagrobnych z dawnego klasztoru franciszkańskiego.

Decyzją wojewódzkiego konserwatora zabytków z dnia 29 marca 1949 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków. Uwagę zwraca szczególnie geometryczna bryła ratusza będąca wydłużonym prostokątem, stanowiąca doskonale rozłożone proporcje 1 do 3 (stosunek szerokości do długości). Tak samo proporcjonalny jest lwówecki rynek. Nawet ratusz wrocławski ustępuje mu pod względem wielkości. Bardzo ważnym szczegółem budowli jest fakt, że wieża ma dokładnie taką samą wysokość jak jej długość po stronie południowej.

W latach 2007–2010 ratusz poddano renowacji kosztem ponad 2,1 mln zł: blisko 400 tys. zł pochodziło z MKiDN, a ponad 1,2 mln zł z RPO. Gmina na renowację ratusza wydała niespełna 500 tys. zł. Zakres prac objął odtworzenie tynków wapiennych z epoki renesansu, wymianę instalacji elektrycznej, montaż czujników przeciwpożarowych, wymianę pieca na gazowy, a w Sali Mieszczańskiej odtworzono historyczne żyrandole. Stare fugi cementowe zostały zastąpione nowymi, poddasze ocieplono wełną mineralną. Wewnątrz budynku konserwacji poddano również zabytkowe płyty nagrobne.

W grudniu 2018 roku gmina Lwówek Śląski ogłosiła przetarg na remont pomieszczeń ratusza w Lwówku Śląskim w celu stworzenia wystawy multimedialnej i małej sali prezentacyjnej. W październiku 2020 dobiegł końca remont Wielkiej Sieni lwóweckiego ratusza. Działania prowadzone były w ramach projektu „Zwiększenie atrakcyjności turystycznej miast partnerskich poprzez wykorzystanie wspólnego dziedzictwa kulturowego”. Projekt współfinansowano ze środków Unii Europejskiej w ramach EFRR oraz środków budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Nysa.

Źródło: wikipedia.pl

Zegar ratuszowy

Czarna tarcza zegarowa ze złotymi cyframi nawiązująca do przedwojennej stylistyki zegara
W 1588 roku na wieży lwóweckiego ratusza po raz pierwszy zamontowano zegar. Na cylindrycznej wieży znajdują się obecnie cztery tarcze zegarowe, po jednej z każdej strony świata. Podczas oficjalnego otwarcia XI Lwóweckiego Lata Agatowego, które nastąpiło 11 lipca 2008 r., o godzinie 20:30 został uruchomiony odrestaurowany zegar na lwóweckim ratuszu. Od tego momentu hejnał lwówecki odgrywany jest przez cały rok, codziennie, o godzinie 12:00 w południe z wieży ratusza.

Działanie zegara

Zegar ratuszowy w Lwówku Śląskim działa w sposób nieco skomplikowany, niezrozumiały dla osób spoza miasta. Zegar ten wybija godziny jedynie podczas nieobowiązywania ciszy nocnej, czyli od godziny 6:00 rano do 22:00 wieczorem.

Zasady działania zegara:

• I kwadrans – 1 uderzenie zegara o wysokim tonie,
• II kwadrans – 2 uderzenie zegara o wysokim tonie,
• III kwadrans – 3 uderzenie zegara o wysokim tonie,
• Pełna godzina – 4 uderzenie zegara o wysokim tonie + liczba uderzeń odpowiadających danej godzinie o niskim tonie (przedział 1-12).

Codziennie o godzinie 12:00, po wybiciu ostatniego uderzenia zegara, odgrywany jest hejnał lwówecki.