Grodzisko Stary Olkusz
Pozostałości średniowiecznego grodziska, jakie znajdują się niespełna trzy kilometry na zachód od centrum Olkusza, do dziś stanowią zagadkę dla badaczy.
Po średniowiecznym grodzisku pozostała dobrze zachowana, głęboka fosa i dwa pierścienie ziemnych wałów. Gród miał kształt koła o średnicy 80 metrów. Przypuszcza się, że został założony w XII wieku i zniszczony na przełomie XIII i XIV wieku w trakcie rozbicia dzielnicowego. Podczas badań archeologicznych w warstwie spalenizny znaleziono między innymi groty strzał, ostrogi, fragmenty naczyń oraz liczne zabytki wykonane z miejscowego srebra i ołowiu datowane na XIII i XIV wiek. Prawdopodobnie jeszcze w XIV wieku na miejscu spalonego grodziska wybudowano gotycki kościół pod wezwaniem świetego Jana Chrzciciela. W XVI wieku kościół zamieniono na kaplicę, która przetrwała do XVIII wieku. Do naszych czasów zachowały się jedynie mury świątyni. W 1937 roku na murze kościoła ustawiono monument z krzyżem i tablicą przypominająca historię tej świątyni. W latach 60-tych XX wieku, dzięki działalności Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Olkuskiej, uratowano grodzisko i mury kościoła przed zasypaniem przez hałdy miejscowej kopalni rud cynku i ołowiu. Do dziś w pobliżu grodziska Stary Olkusz zachowały się ślady średniowiecznej eksploatacji górniczej.
Źródło: visitmalopolska.pl